नवी दिल्ली | 30 ऑगस्ट 2023 : हिंडनबर्ग रिपोर्टने (Hindenburg Report) यावर्षीच्या सुरुवातीलाच भारतीय कॉर्पोरेट क्षेत्रात मोठे वादळ आणले. या वादळाने भारतीय उद्योगपती गौतम अदानी (Gautam Adani) यांच्या अदानी समूहाला जोरदार झटका दिला. जागतीक श्रीमंतांच्या यादीत टॉप-3 मध्ये असलेले अदानी या झटक्याने झरझर खाली घसरले. अदानी समूहात मोठी उलथापालथ झाली. शेअर बाजाराला त्याचे हादरे बसले. गुंतवणूकदारांनी झटपट शेअर विक्री केले. याप्रकरणात सर्वोच्च न्यायालयात सुनावणी सुरु आहे. हिंडनबर्ग रिपोर्टवर अंमलबजावणी संचालनालयाने (ED) प्राथमिक तपास पूर्ण केला आहे. त्यात 12 शॉर्ट सेलर फर्मने शॉर्ट सेलिंगच्या (Short Selling) माध्यमातून सर्वाधिक नफा कमाविल्याचे म्हटले आहे. इंडियन एक्सप्रेसने याविषयीचे एक वृत्त दिले आहे. या ब्रोकर फर्ममधील दोन भारतीय आहे. एक दिल्लीत नोंदणीकृत ब्रोकर आहे, त्याला यापूर्वीच गुंतवणूकदारांची दिशाभूल केल्याप्रकरणात बाजार नियंत्रक सेबीने (SEBI) दणका दिला होता. तर दुसरी संस्था मुंबईतील आहे. तर इतर फर्म या परदेशातील आहेत.
टॅक्स हेवनमधील या कंपन्यांचा फायदा
या मलाई लाटणाऱ्या कंपन्या टॅक्स हेवनमधील आहेत. म्हणजे अशा देशातील आहे. जिथे कर सवलतीचा पाऊस आहे. उत्पन्नावर जास्त कर भरावा लागत नाही, असा देशातील आहे. या कंपन्या अशा देशात काम करतात, जिथे व्यापारावर गुंतवणूकदार, कंपन्या अथवा परदेशी गुंतवणूकदारांना जास्त कर भरावा लागत नाही. शुन्य कर लावण्यात येतो.
असा रंगला की डाव
कर सवलतीसाठी स्वर्ग असणाऱ्या देशांमधील या शॉर्ट सेलिंग कंपन्यांनीच मलिदा लाटला असा भाग नाही, तर त्यांच्या माध्यमातून परदेशातील मोठ्या माशांनी पण मोठी कमाई केली. यामध्ये परदेशी पोर्टफोलिओ इन्व्हेस्टर्स (FPI) आणि काही इन्स्टिट्यूशनल इन्व्हेस्टर्स (FII) यांचा समावेश आहे. या कंपन्यांनी कोट्यावधी रुपयांची कमाई करुन परदेशातील मोठ्या खेळाडूंना थेट फायदा पोहचवला.
कुठल्या आहेत या फर्म
या 12 मलाईदार संस्थापैकी दोन भारतीय आहेत. तर एक भारतीय परदेशी संस्था आहे. चार फर्म या मॉरिशसमधील आहेत. तर फ्रान्स, हाँगकाँग, कॅमन आईसलँड, आयर्लंड आणि लंडन येथील प्रत्येकी एक संस्था आहे. यातील परदेशी पोर्टफोलिओ इन्व्हेस्टर्स (FPI) आणि काही इन्स्टिट्यूशनल इन्व्हेस्टर्स (FII) यांनी आयकर खात्याला मालकीचे कोणतेही विवरण, खुलासा आयकर खात्याकडे केलेला नाही.
काय आहे शॉर्ट सेलिंग
शॉर्ट सेलिंग ही एक टर्म आहे. त्यातून काही जण भरपूर कमाई करतात. गुंतवणूकदार शेअर बाजारात गुंतवणूक यासाठी करतो की त्याला फायदा व्हावा. तो एखाद्या शेअरमध्ये पैसे गुंतवतो आणि शेअरची किंमत वाढली की तो विकतो. त्यातून त्याला फायदा होतो. तर शॉर्ट सेलिंग त्याच्याविरुद्ध आहे. कंपनीचे शेअर घसरले तर त्यामाध्यमातून शॉर्ट सेलिंग करुन मोठा फायदा मिळतो.