अमिताभ नावाचं गारुड कित्येक वर्षापासूनच आहे; नागराज उगाच म्हणत नाही माझं स्वप्न होतं…
नागराज मंजूळे आपल्या आयुष्यातील अमिताभ बच्चनची आठवण ही सांगत असला तरी अमिताभ नावाचं गारुड कित्येक वर्षापासून चित्रपटरसिकांवर आरुढ झालं आहे हे त्याच्या व्हिडिओ सेंटरच्या आठवणींवरुन लक्षात येतं, म्हणूनच कधी असा तुम्ही असा विचार केला आहे का, की अमिताभ नसताच तर...तर आजचा भारतीय सिनेमा कसा दिसला असता आणि कसा वाटला असता.?
मुंबईः झुंड (Jhund)काल प्रदर्शित झाला, त्याआधी दिग्दर्शक नागराज मंजूळेंच्या (Nagraj Manjule) अनेक मुलाखती प्रसिद्ध झाल्या. त्याला अमिताभ बच्चन (Amitabh Bachchan) आणि झुंड अशा मुद्यावर अनेकांनी प्रश्न विचारले. त्यात विजय नावाच्या कॅरेक्टरविषयीही अनेकांनी विचारले. कारण विजय नावाचे पात्र अमिताभ बच्चन यांनी कायमच अमर करुन ठेवलं आहे. झुंड आणि अमिताभ बच्चन यांना घेऊन एका पत्रकाराने नागराज मंजुळांना प्रश्न विचारला तेव्हा नागराज सांगतो की, फँड्री, सैराट हे चित्रपट आल्यानंतर आणि त्याआधीही अमिताभ बच्चन यांच्याबरोबर काम करण्याचं एक स्वप्न होतं.
त्यापुढे नागराज मंजूळे आपल्या आयुष्यातील बच्चनच्या चित्रपटाची एक आठवण सांगतो. तो म्हणतो अमिताभ बच्चन यांच्या शहेनशहा या चित्रपटाची आठवण सांगतो. तो म्हणतो जिथं मी राहत होतो तिथे शहेनशहा येण्याआधी चार-पाच व्हिडिओ सेंटर होते, जे व्हिडिओ कॅसेटवर चित्रपट दाखवत पण शहेनशहा येणार असं जाहीर झालं आणि शहरात वीस ते पंचवीस व्हिडिओ सेंटर उघडण्यात आली. नागराज ही आठवण ही सांगत असला तरी अमिताभ नावाचं गारुड कित्येक वर्षापासून चित्रपटरसिकांवर आरुढ झालं आहे ते लक्षात येते, म्हणूनच कधी असा तुम्ही असा विचार केला आहे की, अमिताभ नसताच तर…तर आजचा भारतीय सिनेमा भारतीय राहिला असता का?
भारतात चित्रपटांचं इतकं वेड आहे की, चार मित्र भेटले आणि तेही अनोळखी व्यक्तीसमोर भेटले तर त्यावेळी ते नक्की आतला खर्जातला आवाज लावून धीरगंभीर असं बोलू लागतात. आपल्या भारतातील चित्रपटांचा प्रवासही असाच आहे. वेगवेगळ्यात काळात आलेल्या चित्रपटांनी आपला वेगवेगळा आवाज लावला आहे. सत्तरच्या दशकातील चित्रपट जेव्हा नव्वदच्या काळात बघितले गेले तेव्हा त्यावर प्रचंड टीकात्मक बोललं गेलं. पण त्यापलिकडे जाऊन कुणी काय करु शकले नाही. पण अमिताभ बच्चन नावाचा हिरो चित्रपटात आला आणि सिनेमाची भाषाच बदलून गेली. म्हणून अमिताभ बच्चन नसते तर आमच्या कडे काय असते. कदाचित आमचे चित्रपट आपल्या देशाकडे नसतेच. आणि अमिताभ बच्चन आपल्याकडे नसते तर त्यावर एक हजार पानांचा ग्रंथच तयार झाला असता. तूर्तास तर अमिताभ आपल्याकडे नसते तर काय असते.
अभिनयावर ढिगभर सुचनांचा पाऊस
कदाचित सगळ्यात आधी हे झालं असते की, एकाद्या कवीचा मुलगा हिरो बनण्याची स्वप्नं बघू शकला नसता. किंवा असंही झालं असतं की जनसामान्यातील एकादा सामान्य रंग असलेला, उंच, सडपातळ आणि कष्टकरी तरुण चित्रपटात हिरो बनण्याच्या विचाराने स्वतःवरच हसला असता आणि नंतर हिरो बनण्याचं स्वप्नंही विसरुन गेला असता. आणि असाच चित्रपटात आला असता तर त्याच्या अभिनयावर ढिगभर सुचनांचा पाऊस पडला असता.
मग प्रश्न कुणी विचारला असता
अमिताभ बच्चन नसता तर रेडिओत कोण रिजेक्ट झालं असतं आणि राजेश खन्ना यांच्यानंतर पुढचा सुपरस्टार थेट शाहरुख खानलाच व्हावं लागलं असतं. बच्चन नसता तर नसीरुद्दीन शाह यांचा राग कमी झाला असता. चाळीस वर्षांपासून, कोणीही रॉकस्टार फॅशनमध्ये व्यावसायिक मनोरंजनाचा प्रकार व्यवस्थापित करू शकला नसता. आणि जगाला कौन बनेगा करोडपती असं म्हणून शिकलेल्याही आणि न शिकलेल्याही मग प्रश्न कुणी विचारला असता.
हॉलीवूडमधील रॉबर्ट डी नीरो, अल पचिनो, मार्लन ब्रांडो, क्लिंट ईस्टवूड, शॉन कॉनरी, हॅरीसन फोर्ड यांना उत्तर देण्यासाठी मग कोणताच अभिनेता आपल्याकडे नसता. आणि अमिताभ बच्चन नसता तर गोविंदानेच टायमिंग सेन्सची आपली गळाभेट घालून दिली असती. आणि अमिताभच्या अनेक चाहत्यांना आरश्यासमोर उभा राहून दारुड्यासारखं काहीही बरळता आले नसते. आणि बच्चनवर अनेक आरोप करुनही त्याच्यासोबत काम करणं हे दिग्दर्शकाचं स्वप्न स्वप्नच राहिलं असतं.
मिमिक्रीचीही आवड देशात निर्माण झाली नसती
अमिताभ बच्चन नसतेच तर आपल्या वडिलांच्या पिढीने सफेद फ्रेंच कट दाढीला एवढा कुणी भाव दिला नसता आणि पांढरी शुभ्र शॉल ही फॅशन झाली नसती. आणि भारतातील तीन चार पिढ्यांना मिमिक्रीचीही आवड आपल्या देशात निर्माण झाली नसती.
अद्भूत क्षमता असलेला कलाकार
अमिताभ बच्चन नसता तर प्रत्येक बदलत्या काळात स्वत:मध्ये बदल घडवून आणण्याची अद्भूत क्षमता असलेल्या कलाकाराची आपल्याला कधीच ओळख होऊ शकली नसती. अभिनयाचा पुन्हा आविष्कार कसा करायचा, अभिनयाचा संदर्भ देण्यासाठी मग अमिताभ बच्चन यांचं नाव अभिनय शिकवणारे घेऊ शकले नसते.
पावसात भिजता आलं नसतं
बच्चन नसते तर राजकारण सर्वांसाठी का नाही हे आम्हाला कधीच समजले नसते. गांधी कुटुंब आणि बच्चन कुटुंब यांच्या नात्यात का दुरावा निर्माण झाला आणि ते का कायमचे दुरावले गेले हे बच्चन असल्याशिवाय आम्हाला कळणार नाही. आणि पावसात मित्रांसोबत ‘आज रपट जाएं तो हमें न उठाइयो’ या गाण्यावर भिजताना मजा आली नसती. आणि अमिताभने ‘जुम्मा चुम्मा दे दे’ या गाण्यावर डान्स केला नसता तर ते गाणे कधीच अश्लील झाले असते.
भारदस्त आवाजापासून वंचित
अमिताभ बच्चन नसते तर आपला सिनेमा अभिनयाच्या त्या अनोख्या आणि भारदस्त आवाजापासून वंचित राहिला असता, जो कोणत्याही देशाच्या सिनेमाचं वैशिष्ट्य असतो. भारताच्या इतिहासात अशी कधीच घटना घडली नाही की, ज्यामध्ये चित्रपटाच्या सेटवर अपघात झाला आणि सगळा देश त्या अभिनेत्याच्या जीवासाठी प्रार्थना करत राहिला. बच्चन नसता तर प्रतिष्ठित हिंदी आपले अस्तित्व गमावण्याच्या भीतीने जगली असती आणि इंग्रजी ही चित्रपटांतील रिकाम्या जागा भरण्याची भाषा झाली असती.
भारत खरचं फिल्मी झाला असता का?
अमिताभ बच्चन नसते तर त्या अफवा आणि गॉसिप राहिल्या नसत्या ज्यामध्ये बच्चन असतात. अमिताभ बच्चन निवृत्त कधी होणार? बच्चन विग घालतात का? त्यांना सलमान खान आवडतो की नाही? त्यापुढेही जाऊन लोकं विचारतात रेखा आणि अमिताभ या काळातही भेटत असतील का? भारतीय सिनेमात बच्चन नसताच, तर कोणता खान सत्तरीचा झाल्यावरही त्याची जागा घेऊ शकेल. भारतातील तरुण मग ओठावर बेडी ठेऊन आणि खांद्यावर दोरी टाकून तुम्हाला कुणी प्रश्न विचारला नसता. चित्रपटसृष्टीत अमिताभ नावाचं जहाज आलंच नसतं तर भारत खरचं फिल्मी झाला असता का?
संबंधित बातम्या
‘मला चित्रपटात पुरुषाची भूमिका करायचीय’; सई ताम्हणकरने सांगितला तिचा ड्रीम रोल
सोलापुरात नागराजच्या ‘झुंड’ची जादू; 15-16 वर्षांत जे घडलं नाही ते करून दाखवलं!