‘चॉकलेट सिस्ट’मुळे येते मासिकपाळीत अनिमितता; अभिनेत्री कैटरिना कैफ नेही अनुभवली ही समस्या!
मासिक पाळीदरम्यान महिलांना जास्त रक्तस्त्राव, ओटीपोटात दुखणे किंवा सूज येणे असे अनुभव येतात. परंतु, काही महिलांना चॉकलेट सिस्टच्या समस्येला सामोरे जावे लागते. परंतु, याबाबत फारशी माहिती नसल्याने ही समस्या दुर्लक्षित राहते.
महिलांसाठी, मासिकपाळीची (Menstruation) नियमितता देखील निरोगी राहण्यासाठी एक महत्त्वाची अट आहे. आजकाल अनेक कारणांमुळे महिलांच्या जीवनातील ही नियमित आणि नैसर्गिक प्रक्रिया विस्कळीत होत चालली आहे. सिस्ट्सची समस्या केवळ वृद्ध महिलांमध्येच नाही तर तरुण स्त्रिया आणि किशोरवयीन मुलींमध्ये देखील सामान्य होत आहे. चॉकलेट सिस्ट देखील याचाच एक भाग आहे. काही काळापूर्वी प्रसिद्ध अभिनेत्री कैटरिना कैफ (Katrina Kaif) देखील यातून गेली आहे. तरीही आपल्या देशातील स्त्रिया अजूनही मासिक पाळीशी सबंधित वेदना लपवतात. तर बहुतांश समस्या वेळेवर उपचाराने पूर्णपणे बरे होऊ शकतात. चॉकलेट सिस्टच्या (Chocolate cyst) बाबतीतही असेच घडते. जर वेळेत उपचार केले तर समस्या वाढणे थांबेल. जाणून घेऊया काय आहे चॉकलेट सिस्ट आणि या समस्येपासून कसे वाचता येते.
काय आहे चॉकलेट सिस्ट
चॉकलेट सिस्टला वैद्यकीयदृष्ट्या ‘अंडाशयांचा एंडोमेट्रिओसिस’ किंवा ‘ओव्हेरियन एंडोमेट्रिओमा’ असे म्हणतात. हे सिस्ट अंडाशयाच्या आत वाढतात. ते द्रवाने भरलेले असतात आणि दिसायला तपकिरी रंगाचे असतात. वितळलेल्या चॉकलेटसारखे. म्हणूनच त्यांना चॉकलेट सिस्ट असे नाव देण्यात आले आहे. त्यांचा रंग खरं तर मासिक पाळीच्या अशुद्ध रक्तामुळे आणि शरीरातील ऊतींमुळे असतो जी, गाठींची रिक्त जागा भरतात. ही स्थिती एका अंडाशयात देखील तयार होऊ शकते आणि काही वेळा दोन्ही अंडाशय त्याचा बळी ठरू शकतात. ते संख्येने एक किंवा अधिक असू शकतात.
लक्षणे समजून घ्या
महिलांमध्ये सिस्टच्या समस्येचे प्रमाण झपाट्याने वाढत आहे. विशेष म्हणजे एंडोमेट्रिओसिसची समस्या असलेल्या सुमारे 40 टक्के महिलांना चॉकलेट सिस्ट होण्याची शक्यता असते. म्हणून, त्याची लक्षणे गंभीरपणे घेणे आवश्यक आहे. जेणेकरून वेळीच डॉक्टरांच्या सल्ल्याने उपचार करून समस्या नियंत्रणात ठेवता येईल.
* मासिक पाळी दरम्यान तीव्र वेदना
* मासिक पाळी नसतानाही कंबर किंवा ओटीपोटात दुखणे
* अनियमित मासिक पाळी
* काही स्त्रियांमध्ये प्रजनन क्षमता कमी होते
* सेक्स दरम्यान अत्यंत वेदना होणे
सोनोग्राफीद्वारे कळते स्वरूप
तसे, केवळ अनियमित किंवा अधिक वेदनादायक कालावधी या प्रकारच्या गळूला सूचित करतात. परंतु बऱ्याच स्त्रियांमध्ये, लक्षणे कमीतकमी किंवा अस्तित्वात नसू शकतात. अशा स्थितीत ओटीपोटाची तपासणी, ज्यामध्ये डॉक्टरांना हाताची तपासणी करताना गाठ जाणवते, लक्षणांच्या आधारे किंवा सर्व काही ठीक असूनही गर्भधारणा होत नाही, या सर्व गोष्टींची तपासणी केल्यानंतर डॉक्टर पुढील सोनोग्राफीचा सल्ला देतात. सोनोग्राफीद्वारे गाठ शोधली जाते, परंतु ते चॉकलेट सिस्ट आहे की नाही यासाठी, डॉक्टर सुईमधून द्रव घेऊन सिस्टची तपासणी करतात. यावरून गळूचे स्वरूपही कळते.
उपचार आणि दक्षता
एकदा चॉकलेट सिस्ट काढून टाकल्यानंतर, ते पुन्हा तयार होण्याची शक्यता असते. म्हणून, त्याचे उपचार आणि त्यानंतरची खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. रुग्णाचे वय, लक्षणे, एका अंडाशयावर किंवा दोन्हीवर होणारा परिणाम, स्त्रीला पुढील मुले हवी आहेत का, इत्यादी अनेक गोष्टींवर उपचार अवलंबून असतात. जर गाठ आकाराने लहान असेल आणि कोणतीही विशिष्ट लक्षणे दिसत नसतील, तर डॉक्टर काही काळ प्रतीक्षा करण्यास सांगतात. या काळात तुम्हाला तुमची दिनचर्या, आहार आणि व्यायामात बदल करण्याचा सल्लाही दिला जातो. वेदना कमी करण्यासाठी आणि सिस्टची वाढ कमी करण्यासाठी काही औषधे देखील दिली जातात. गाठ काढावी लागली तरच शस्त्रक्रियेची मदत घेतली जाते. या प्रक्रियेला डिम्बग्रंथि सिस्टेक्टोमी म्हणतात. (Chocolate cysts cause menstrual irregularities Actress Katrina Kaif also experienced this problem)
