Eye Health : संशोधकांना सापडला ‘आहार, डोळ्यांचे आरोग्य आणि आयुर्मान’ यांच्यातील दुवा; जाणून घ्या, डोळ्याचे विकार आणि खराब आरोग्य यातील संबध!
बक इन्स्टिट्यूटच्या संशोधकांनी प्रथमच पोषण, सर्काडियन लय, डोळ्यांचे आरोग्य आणि आयुर्मान यांच्यातील दुवा शोधला आहे. त्यात त्यांना असे आढळले आहे की, डोळ्यातील काही क्रिया प्रत्यक्षात वृद्धत्वाची प्रक्रिया दर्शवितात.
बक इन्स्टिट्यूटच्या संशोधकांनी आहार, डोळ्यांचे आरोग्य आणि व्यक्तीचे आयुर्मान (The life span of a person) यांच्यातील सहसंबध यांच्यावर संशोधन केले आहे. हे संशोधन ‘नेचर कम्युनिकेशन्स’ या जर्नलमध्ये प्रकाशित झाले आहे. मानवांमध्ये मागील अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की डोळ्यांचे विकार आणि खराब आरोग्य यांच्यात संबंध आहे. “आमच्या अभ्यासाचा असा तर्क (Such is the logic of the study) आहे की, हे परस्परसंबंधापेक्षा अधिक आहे: डोळ्यांच्या अकार्यक्षमतेमुळे इतर ऊतकांमध्ये समस्या उद्भवू शकतात,” ज्येष्ठ लेखक आणि बक इन्स्टिट्यूटचे प्राध्यापक पंकज कपाही, म्हणाले, की, त्यांच्या प्रयोगशाळेने गेल्या काही वर्षांपासून हे दाखवून दिले आहे की आहारातून शरीरात जात असलेल्या कॅलरीजवर शरीराची अनेक कार्ये सुधारू शकतात. “संशोधनात असे आढळले की, उपवास केल्याने केवळ दृष्टीच सुधारत नाही, तर डोळ्यांसह आयुष्यमानावर प्रभाव (Impact on longevity) टाकण्यातही मोठी भूमिका असते.”
झोपेचे चक्र सुधारण्यास सहाय्य
कपाहीच्या प्रयोगशाळेत पोस्टडॉक्टरल अभ्यास करणारे प्रमुख लेखक ब्रायन हॉज, म्हणाले की, प्रत्येक जीवाच्या पेशीमधील आण्विक यंत्रे जी प्रकाश आणि वाढत्या तापमानात बदल आणि सूर्याच्या मावळत्या तापमानामुळे दैनंदिन ताणांशी जुळवून घेण्यासाठी विकसित झाली आहेत. त्यामुळे ती, 24-तास जनुका ट्रान्सक्रिप्शन आणि प्रोटीन ट्रान्सक्रिप्शनच्या आण्विक कार्यांचे तात्पुरते नियमन सुरळीत करण्यासाठी आणि झोपेचे चक्र सुधारण्यासाठी प्रभाव पाडतात.
उपवासामुळे वाढते आयुष्य
या शोधामध्ये असे दिसून आले आहे की, आहारातील निर्बंध म्हणजेच उपवास केल्याने, हे आयुर्मान वाढते. यासाठी माशांवर प्रयोग करण्यात आले. केवळ 10 टक्के प्रथिने असलेल्या अप्रतिबंधित आहाराच्या तुलनेत कोणती जनुके अनियंत्रित आहारावर माशींमध्ये चक्राकार पद्धतीने फिरतात हे पाहण्यासाठी सर्वसमावेशक सर्वेक्षणासह अभ्यासाची सुरुवात झाली. उदाहरणार्थ, माशांना सतत अंधारात ठेवल्याने त्यांचे आयुष्य वाढते हे प्रयोगाअंती सिद्ध झाले. हॉज म्हणाले की. “आम्हाला वाटले की माशांना लयबद्ध किंवा सर्केडियन होण्यासाठी प्रकाश सिग्नल आवश्यक असते. परंतु, तसे नसून, त्याऊलट जर त्यांना उपाशी अंधारात ठेवले तर त्यांचे आयुष्य अधिक राहते.
अति प्रकाश डोळ्यांसाठी घातक
डोळे बाह्य जगाच्या संपर्कात असल्यामुळे, त्यांनी स्पष्ट केले की, तेथे रोगप्रतिकारक संरक्षण तीव्रपणे सक्रिय केले जाते, ज्यामुळे जळजळ होऊ शकते, जी दीर्घ कालावधीसाठी प्रकाशात राहिल्यास, विविध प्रकारचे सामान्य जुनाट आजार होऊ शकतात किंवा खराब होऊ शकतात. याव्यतिरिक्त, प्रकाश स्वतःच फोटोरिसेप्टरचा ऱ्हास होऊ शकतो ज्यामुळे जळजळ होऊ शकते. “संगणक आणि फोन स्क्रीनकडे टक लावून पाहणे आणि रात्रीच्या वेळी प्रकाशास सामोरे जाणे ही सर्कॅडियन घड्याळांसाठी एक अतिशय त्रासदायक स्थिती आहे,” कपाही म्हणाले. “हे डोळ्यांचे संरक्षण बिघडवते आणि त्याचे परिणाम केवळ दृष्टीपलीकडे होऊ शकतात, ज्यामुळे शरीराच्या इतर भागांना आणि मेंदूला हानी पोहोचते.”
