नागपूर : महाराष्ट्रातील शेतकरी सध्या चातकासारखी पावसाची वाट पाहत आहे. ग्लोबल वॉर्मिंगमुळे तापमानात वाढ होत आहे. परिणामी पावसाचा हंगाम पुढे ढकलला जातोय. वेळ पुढे निघून जात आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांची देखील धाकधूक वाढली आहे. पाऊस पडलाच नाही तर कसं होईल? अशी भीती शेतकऱ्यांच्या मनामध्ये येऊ लागला आहे. पावसावर अनेक गोष्टी अवलंबून असतात. फक्त शेतकरीच नाही तर प्रत्येक व्यक्ती हा पाण्यावर अवलंबून आहे. त्यामुळे पावसाने येणं जास्त महत्त्वाचं आहे. विशेष म्हणजे 22 जून तारीख येऊन गेली तरी राज्यातील अनेक भागांमध्ये कडाक्याचं ऊन पडत आहे. विदर्भात तर उष्णतेची लाट सांगण्यात आलीय. त्यामुळे पाऊस कधी येईल? हाच प्रश्न प्रत्येकाला सतावतोय.
विदर्भात सध्या सूर्य आग ओकतोय. त्यामुळे विदर्भात नेमका पाऊस कधी पडेल? असा प्रश्न आहे. याच विषयी सविस्तर माहिती जाणून घेण्यासाठी आम्ही नागपूर हवामान विभागाचे संचालक मोहनलाल शाहू यांनी मुलाखत घेतली. यावेळी त्यांनी मान्सून विदर्भासह महाराष्ट्रात कधी दाखल होईल, या विषयी अत्यंत बारकाईने माहिती दिली. तसेच पावसाला उशिर होण्यास नेमकं कारण काय? हे देखील त्यांनी अतिशय सोप्या भाषेत समजवून सांगितलं.
“पावसासाठी आता हळूहळू अनुकूल परिस्थिती निर्माण होत आहे. विदर्भात सध्या प्रचंड गरमी आहे. विदर्भात आजही उष्णतेची लाट आहे. पण उद्यापासून परिस्थिती बदलण्याची शक्यता आहे. उद्यापासून मान्सून पूर्व पावसाला सुरुवात व्हायला आहे. त्यानंतर पुढच्या तीन ते चार दिवसांत अनुकूल वातावरण राहिलं तर मान्सून विदर्भात प्रवेश करेल”, असं नागपूर हवामान विभागाचे संचालक मोहनलाल शाहू यांनी सांगितलं.
“आमच्याकडे गेल्या 20 वर्षांपासूनचा रेकॉर्ड आहे. त्यानुसार 2009 मध्ये 26 जूनला मान्सून दाखल झाला होता. हा सर्वात उशिरा आलेला मान्सूनचा रेकॉर्ड आहे. त्याआधी 24 जूनला देखील विदर्भात मान्सून दाखल झाल्याचा रेकॉर्ड आहे. पण यावर्षी 22 जून उजाडला तरी मान्सून दाखल झालेला नाही. त्यामुळे गेल्या 13 वर्षांचा रेकॉर्ड तुटलेला आहे”, असं मोहनलाल शाहू यांनी सांगितलं.
“सर्वसामान्यपणे 10 जून ते 15 जून दरम्यान मान्सून हा विदर्भात दाखल होतो. पण यावर्षी अशी परिस्थिती आहे की, कालपर्यंत कर्नाटकाच्या काही भागात पाऊस पडला, पण तरीही तेलंगणा, आंध्र प्रदेश, ओडिशा, छत्तीसगड या भागात अद्याप पाऊस पडलेला नाही. दुसरीकडे आज काही भागांमध्ये पावसाचा अंदाज आहे. तसं बघायला गेलं तर मान्सून विदर्भापासून अजूनही लांबच आहे”, असं शाहू म्हणाले.
“मान्सून उशिरा येण्यामागील महत्त्वाचं कारण म्हणजे अरबी समुद्रात निर्माण झालेलं बिपरजॉय वादळ. या वादळाने भारतीय महासागराची भरपूर ऊर्जा घेतली आहे. त्यानंतर गेल्या सात ते आठ दिवसांमध्ये महासागरात कोणत्याही प्रकारचं कमी दाबाचं क्षेत्र हवं तसं निर्माण झालेलं नाही”, असं शाहू यांनी सांगितलं.
“आता बंगालच्या उपसागरात तशा घडामोडी घडू लागल्या आहेत. येत्या 24 जूनला बंगालच्या उपसागरात चक्रीवादळ निर्माण होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे वातावरणात वेगाने घडामोडी घडू शकतात आणि भारतात पाऊस पडेल, अशी शक्यता आहे”, असा अंदाज मोहनलाल शाहू यांनी वर्तवला.
“मान्सूनला विदर्भात यायला अजून दोन ते तीन दिवस लागण्याची शक्यता आहे. त्यानंतरच पाऊस पडेल. त्यामुळे जवळपास दहा दिवस हा मान्सून उशिराने येत आहे, असं मानलं जात आहे”, असंदेखील शाहू यांनी सांगितलं.