या ट्रेनच्या प्रवासासाठी तिकीटच लागत नाही, फ्रीमध्ये होतो प्रवास, काय आहे ट्रेनचे नाव ?

ट्रेनचा प्रवास करताना आपल्याला तिकीट विकत घ्यावेच लागते. विनातिकीट प्रवास केला तर आपल्या टीसी पकडण्याची भीती असते. आणि टीसीने पकडल्यानंतर आपल्याला दंड भरावा लागतो. परंतू देशात एक अशी ट्रेन आहे जिचा प्रवास करताना आपल्याला तिकीट काढावेच लागत नाही. त्यामुळे आपल्याला टीसीच्या भीतीविना बिनधास्त प्रवास करता येतो. तेही अधिकृतरित्या. चला तर पाहूयात कोणती अशी ट्रेन आहे जी मोफत प्रवास घडवते…

७५ वर्षांपासून मोफत प्रवास

मोफत प्रवास घडविणारी ही ट्रेन पंजाब आणि हिमाचल प्रदेश दरम्यान धावते.आणि या ट्रेनला भाक्रानांगल ट्रेन नावाने देखील ओळखली जाते. ही ट्रेन गेल्या ७५ वर्षांपासून प्रवाशांकडे कोणी भाडे न घेता सेवा देत आहे. १३ किलोमीटरचा हा प्रवास मोफत घडवित आहे.

तीन बोगदे आणि सहा स्थानके
भाक्रा नागंल ट्रेनचा मार्ग खुपच सुंदर आहे. ही ट्रेन सतलज नदी पार करीत शिवालिक पर्वतांच्या मधून प्रवास करते. ही ट्रेन तेरा किलोमीटरचा प्रवास करताना तीन बोगदे आणि सहा स्थानकांचा प्रवास करते. त्यामुळे प्रवाशांना अनोखा नयनरम्य प्रवासाचा आनंद मिळतो.

लाकडी कोच आणि ऐतिहासिक आसने

या ट्रेनला केवळ तीन कोच आहेत. ट्रेनला लाकडाचे कोच बसवण्यात आले आहेत. विशेष म्हणजे या कोचला बसवलेली आसने इंग्रजांच्या काळातील आहेत, त्यांना आजही सुरक्षित सांभाळून ठेवण्यात आले आहे. ही ट्रेन जेव्हा सुरु झाली तेव्हा तिला वाफेच्या इंजिनाने चालविले जात होते. साल १९५३ मध्ये या ट्रेनाला डिझेल इंजिन लावण्यात आले आणि तेव्हा पासून ही ट्रेन डिझेलच्या इंजिनावर धावते.

भाक्रा-नांगल डॅमशी संबंध

१९४८ मध्ये जेव्हा भाक्रा नांगल डॅमची निर्मिती सुरु झाली तेव्हा या ट्रेनला मजूर आणि निर्मिती साहित्यांच्या वाहतूकीसाठी सुरु केले गेले. ही ट्रेन भाक्रा मॅनेजमेंट बोर्डाच्या ताब्यात आहे. भारतीय रेल्वेशी आता तिचा काही संबंध नाही. जेव्हा डॅमचे काम पूर्ण झाले तेव्हा या ट्रेनला बंद करण्याऐवजी हीला पर्यटकांच्या आणि स्थानिकांच्या मदतीसाठी चालविण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
८०० प्रवासी प्रवास करतात

आज देखील भांक्रा नांगल ट्रेनमधून रोज सुमारे ८०० प्रवासी प्रवास करतात. ही ट्रेन पर्यटकांच्या आकर्षणाचे केंद्र तर आहेच शिवाय स्थानिक लोक देखील यातून मोफत प्रवास करतात. जे पर्यटक हिमाचल प्रदेश आणि पंजाब राज्याच्या नैसर्गिक सौदर्य पाहू इच्छीतात त्यांच्यासाठी हा एक शानदार पर्याय आहे. सतलज नदी, शिवालिक पर्वत रांगातून प्रवास करणे म्हणजे प्रवाशांना स्वर्ग सुखासारखे वाटते.

इतिहास आणि वारसा

भाक्रा-नागंल ट्रेन केवळ एक वाहतूकीचे साधन नाही. तर देशातील एक वारसा आहे. या ट्रेनमुळे त्याकाळातील कोच, इंजिन आणि मार्ग यातून आपल्याला त्या काळाती आठवणी जागृत होतात. ज्या काळात देशात मोठ मोठी धरणे आणि योजनांची सुरुवात झाली होती.