Ananta Chaturdarshi 2023 : महाभारत काळात झाली अनंत चतुर्दशीला सुरूवात, असे आहे महत्त्व
Anant Chaturdashi 2023 अनंत चतुर्दशीला अनंत चौदस असेही म्हणतात. या व्रतामध्ये भगवान विष्णूच्या शाश्वत रूपाची पूजा केली जाते. या दिवशी अनंत (भगवान विष्णू) ची पूजा केल्यानंतर हातावर अनंत सूत्र बांधले जाते.
मुंबई : हिंदू धर्मात अनंत चतुर्दशी व्रताला खूप महत्त्व आहे. भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पक्षातील चतुर्दशी तिथीला अनंत चतुर्दशी साजरी केली जाते. या दिवशी भगवान हरीची पूजा केली जाते आणि पूजेनंतर अनंत धागा घातला जातो. या दिवशी दहा दिवस चालणाऱ्या गणेशोत्सवाची सांगताही गणेश विसर्जनाने होते. हे व्रत धन आणि संततीची प्राप्तीची मनोकामना पुर्ण करण्यासाठी पाळले जाते. यावेळी 28 सप्टेंबर रोजी म्हणजेच उद्या अनंत चतुर्दशीचे (Anant Chaturdashi 2023) व्रत पाळण्यात येणार आहे. या व्रताची सुरुवात महाभारत काळात झाल्याचे मानले जाते.
अनंत चतुर्दशी व्रताचे महत्त्व
अनंत चतुर्दशीला अनंत चौदस असेही म्हणतात. या व्रतामध्ये भगवान विष्णूच्या शाश्वत रूपाची पूजा केली जाते. या दिवशी अनंत (भगवान विष्णू) ची पूजा केल्यानंतर हातावर अनंत सूत्र बांधले जाते. हे कापूस किंवा रेशमाचे बनलेले असतात आणि त्यांना चौदा गाठी असतात. या दिवशी होणाऱ्या गणेश विसर्जनामुळे या उत्सवाचे महत्त्व अधिकच वाढते. भारतातील अनेक राज्यांमध्ये हा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. या दिवशी अनेक ठिकाणी धार्मिक झलकही काढल्या जातात.
पौराणिक मान्यतेनुसार सृष्टीच्या प्रारंभी अनंत परमात्म्याने ताल, अटल, विठ्ठल, सुतल, तलताल, रसातल, पातल, भू, भुवह, स्वाह, जना, तप, सत्य, महा असे चौदा जग निर्माण केले होते. या जगांची देखभाल आणि संरक्षण करण्यासाठी, ते चौदा रूपांमध्ये प्रकट झाले, ज्यामुळे ते अनंत प्रकट झाले असे म्हणतात. म्हणून अनंत चतुर्दशी हा भगवान विष्णूचा दिवस मानला जातो. या दिवशी श्री विष्णु सहस्त्रनाम स्तोत्राचे पठण केल्यास सर्व मनोकामना पूर्ण होतात.
महाभारत काळापासून सुरू झाले व्रत
महाभारताच्या कथेनुसार, कौरवांनी कपटाने पांडवांचा जुगारात पराभव केला, तेव्हा पांडवांना आपले राज्य सोडून वनवासात जावे लागले. या काळात पांडवांचे खूप हाल झाले. एके दिवशी भगवान श्रीकृष्ण पांडवांना भेटण्यासाठी वनात आले. भगवान श्रीकृष्णाला पाहून युधिष्ठिर म्हणाले, हे मधुसूदन, या दुःखातून बाहेर पडून राज्य परत मिळवण्याचा उपाय सांग.
श्रीकृष्ण म्हणाले, हे युधिष्ठिर! अनंत भगवानांचे व्रत विधिपूर्वक पाळावे, यामुळे तुमचे सर्व संकट दूर होतील आणि तुमचे हरवलेले राज्य परत मिळेल. यावर युधिष्ठिराने विचारले, अनंत देव कोण आहे? त्याला उत्तर देताना श्रीकृष्ण म्हणाले की हे भगवान विष्णूचे रूप आहे. चातुर्मासात भगवान विष्णू शेषनागाच्या शय्येवर चिरनिद्रात असतात.
श्रीकृष्णाच्या आज्ञेवरून युधिष्ठिराने आपल्या परिवारासह अनंत उपवास केला, त्यामुळे महाभारताच्या युद्धात पांडवांचा विजय झाला आणि त्यांनी दीर्घकाळ राज्य केले. अनंत भगवंताची आराधना करून त्याचे सर्व संकट संपले.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)