Solar Eclipse 2023 : सूर्य ग्रहण म्हणजे नेमके असते तरी काय? जाणून घ्या ग्रहणाबद्दलची संपूर्ण माहिती
सूर्यग्रहण शतकानुशतके होत आहे. हे कधी कधी भारतात किंवा इतर देशांतही पाहायला मिळतात.पण लोकांच्या मनात हा प्रश्न अजूनही घोळत आहे की सूर्यग्रहण म्हणजे काय आणि त्याचा मानवी जीवनावर परिणाम होतो का?
मुंबई : आज म्हणजेच 20 एप्रिल 2023 रोजी 2023 वर्षातील पहिले सूर्यग्रहण (First Solar Eclipse 2023) झाले, जे ऑस्ट्रेलिया आणि अंटार्क्टिकामध्ये दिसले. हे सूर्यग्रहण भारतात दिसणार नाही, त्यामुळे सुतक काळही वैध राहणार नाही. या वर्षीचे पहिले सूर्यग्रहण कनकनकृती सूर्यग्रहण असून ते खूप खास आहे. याचे कारण म्हणजे आज एका दिवसात तीन प्रकारचे सूर्यग्रहण दिसणार आहे, ज्याला शास्त्रज्ञांनी संकरित सूर्यग्रहण असे नाव दिले आहे. तसे, सूर्यग्रहण शतकानुशतके होत आहे. हे कधी कधी भारतात किंवा इतर देशांतही पाहायला मिळतात.पण लोकांच्या मनात हा प्रश्न अजूनही घोळत आहे की सूर्यग्रहण म्हणजे काय आणि त्याचा मानवी जीवनावर परिणाम होतो का? चला तर मग आम्ही तुम्हाला सांगतो की सूर्यग्रहणाची इतकी चर्चा का आहे आणि ते होण्याचे खरे कारण काय आहे?
सूर्यग्रहण म्हणजे काय?
सोप्या भाषेत समजून घ्या, जेव्हा चंद्र सूर्य आणि पृथ्वीच्या मध्ये येतो तेव्हा चंद्राच्या मागे सूर्याची प्रतिमा काही काळ पूर्णपणे झाकलेली असते. या प्रक्रियेलाच सूर्यग्रहण म्हणतात. पृथ्वी आणि सूर्य यांच्यामध्ये चंद्र आल्याने प्रकाश पृथ्वीपर्यंत पोहोचत नाही, त्यामुळे पृथ्वीचा काही भाग दिवसाच्या प्रकाशात काही काळ गडद दिसतो. शास्त्रज्ञांच्या मते, जेव्हा सूर्य, चंद्र आणि पृथ्वी एका सरळ रेषेत येतात तेव्हा सूर्यग्रहण होते.
सूर्यग्रहणाचे किती प्रकार आहेत?
जर तुम्हाला हे माहित नसेल तर आम्ही तुम्हाला सांगतो की सूर्यग्रहण एक नाही तर तीन प्रकारचे असतात. एकूण सूर्यग्रहण, आंशिक सूर्यग्रहण आणि कंकणाकृती सूर्यग्रहण. आज होणारे सूर्यग्रहण हे आंशिक सूर्यग्रहण आहे. आंशिक सूर्यग्रहणात, जेव्हा चंद्र पृथ्वीचा एक भाग पूर्णपणे व्यापतो तेव्हा आंशिक सूर्यग्रहण होते. यामध्ये चंद्राची सावली पृथ्वीचा एकच भाग व्यापते, संपूर्ण भाग व्यापत नाही. आंशिक सूर्यग्रहणाव्यतिरिक्त, आणखी दोन सूर्यग्रहण आहेत, संपूर्ण सूर्यग्रहण आणि कंकणाकृती सूर्यग्रहण.
संपूर्ण सूर्यग्रहण म्हणजे काय?
सूर्य, चंद्र आणि पृथ्वी एका सरळ रेषेत असताना संपूर्ण सूर्यग्रहण होते. हे सूर्यग्रहण आंशिक सूर्यग्रहणापेक्षा पूर्णपणे वेगळे आहे. जेव्हा पृथ्वीचा एक भाग पूर्णपणे अंधारात बदलला जातो तेव्हा संपूर्ण सूर्यग्रहण होते. यावेळी चंद्र पृथ्वीच्या सर्वात जवळ असतो. माहितीसाठी, आम्ही तुम्हाला सांगतो की संपूर्ण सूर्यग्रहण दर 100 वर्षांत एकदाच होते. पुढील संपूर्ण सूर्यग्रहण 8 एप्रिल 2024 रोजी होणार आहे.
कंकणाकृती सूर्यग्रहण म्हणजे काय?
जेव्हा चंद्र पृथ्वीपासून दूर असतो तेव्हा कंकणाकृती सूर्यग्रहणाची स्थिती निर्माण होते. या काळात चंद्र सूर्याला पूर्णपणे झाकत नाही. पण या काळात सूर्य आगीच्या वलयासारखा दिसतो आणि आकारानेही लहान दिसतो.
रिंग ऑफ फायर म्हणजे काय?
सूर्यग्रहणाच्या वेळी आगीचे वलय तयार होते. सूर्याचा मध्यभाग चंद्राने झाकलेला असतो ज्यामुळे सूर्याची फक्त किनार दिसते आणि अशा स्थितीत सूर्याची बाह्य किनार अगदी आगीच्या वलयासारखी दिसते. याला आगीचे रिंग असे म्हणतात. आम्ही तुम्हाला सांगतो की सर्वच सूर्यग्रहण आगीचे वलय तयार करत नाहीत.
सूर्यग्रहण पाहताना कोणती काळजी घ्यावी?
तिन्ही प्रकारच्या सूर्यग्रहणात काळजी कशी घ्यावी? जेव्हा संपूर्ण सूर्यग्रहण होते तेव्हा तुम्ही सूर्याला उघड्या डोळ्यांनी पाहू शकता. आज जे सूर्यग्रहण होत आहे, म्हणजेच कंकणाकृती सूर्यग्रहण, त्यात कोणतेही तंत्रज्ञान आणि उपकरणे वापरा आणि मगच ग्रहण पाहाण्याचा आनंद घ्या. जर तुम्ही असे केले नाही तर ते तुमच्यासाठी धोकादायक ठरू शकते. जर तुम्ही आजचा सूर्य उघड्या डोळ्यांनी पाहत असाल तर तुमच्या डोळयातील पडदामध्ये जळजळ होऊ शकते.
