Diwali 2022: का साजरी केली जाते दिवाळी? या पौराणिक कथांमध्ये लपले आहे रहस्य

दिवाळी २०२२

Image Credit source: Social Media

मुंबई,  दिवाळी (Diwali 2022) हा सण कार्तिक अमावस्येला साजरा केला जातो. यंदा 24 ऑक्टोबरला म्हणजेच उद्या दिवाळी साजरी होणार आहे. दिवाळीच्या दिवशी लक्ष्मी, सरस्वती आणि गणेशाची पूजा केली जाते. या दिवशी लक्ष्मीपूजन करणार्‍यांना वर्षभर समृद्धी लाभते, असे म्हटले जाते. दिवाळी म्हणजे तेज, आनंद, स्वच्छता, रांगोळी आणि दिव्यांचा सण. आपण कधी विचार केला आहे का की, आपण हा सुंदर सण का साजरा करतो? (Why Diwali Celebrate) या पवित्र सणाची सुरुवात कधी झाली याचा विचार तुम्ही केला आहे का? जाणून घेऊया त्याच्या पौराणिक कथांबद्दल.

14 वर्षांच्या वनवासानंतर श्रीरामाचे अयोध्येत पुनरागमन

रामायणात असे सांगितले आहे की, 14 वर्षांचा वनवास संपवून जेव्हा भगवान श्रीराम पत्नी सीता आणि भाऊ लक्ष्मण यांच्यासह अयोध्येला परतले, त्या दिवशी संपूर्ण अयोध्या नगरी दिव्यांनी उजळून निघाली होती. 14 वर्षांच्या वनवासानंतर भगवान रामाचे अयोध्येत आगमन झाल्यामुळे दिवाळी साजरी करण्यात आली. प्रत्येक गावात, प्रत्येक गावात दिवे लावले गेले. तेव्हापासून दिवाळीचा हा सण अंधारावर विजय मिळवण्याचा सण बनला आणि दरवर्षी साजरा केला जाऊ लागला.

श्रीकृष्णाने केला होता नरकासुराचा वध

भगवान श्रीकृष्णाने आपली पत्नी सत्यभामा हिच्या मदतीने राक्षस राजा नरकासुराचा वध केला. नरकासूराचा मृत्यू एका स्त्रीच्या हातून होईल असा त्याला शाप होता. त्या दिवशी कार्तिक महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी तिथी होती. नरकासूरच्या दहशतीतून व जुलूमशाहीतून स्वातंत्र्य मिळाल्याच्या आनंदात लोकांनी दीपोत्सव साजरा केला. दुसऱ्या दिवशी दिवाळी साजरी झाली.

पांडव घरी परतले

पांडवांच्या घरी परतल्याबद्दलही दिवाळीची कथा आहे. यादिवशी पांडव देखील वनवास संपवून घरी परतले होते. त्यानंतर या आनंदात संपूर्ण शहर उजळून निघाले आणि तेव्हापासून दिवाळी सुरू झाली अशी धार्मिक मान्यता आहे.

माता लक्ष्मीचा अवतार

दिवाळीशी संबंधित आणखी एक कथा अशी आहे की समुद्रमंथनाच्या वेळी माता लक्ष्मीने ब्रह्मांडात अवतार घेतला होता. हे देखील एक प्रमुख कारण आहे. माता लक्ष्मी ही संपत्ती आणि समृद्धीची देवी मानली जाते. त्यामुळे प्रत्येक घरात दिवा लावण्यासोबतच आपण लक्ष्मीची पूजा करतो. दिवाळी साजरी करण्यामागे हेही एक प्रमुख कारण आहे.

मुघल सम्राट जहांगीर

मुघल सम्राट जहांगीरने 6 वे शीख गुरु गोविंद सिंग यांच्यासह 52 राजांना ग्वाल्हेर किल्ल्यात कैद केले होते. जेव्हा गुरू बंदिवासातून मुक्त होऊ लागले, तेव्हा त्यांनी आपल्याबरोबर कैदेत असलेल्या राजांची सुटका करण्याची मागणी केली. गुरु हरगोविंद सिंग यांच्या आदेशानुसार राजांनाही कैदेतून मुक्त करण्यात आले. त्यामुळे शीख समाजही हा सण साजरा करतात.

शेवटच्या हिंदू सम्राटाचा विजय

शेवटचा हिंदू सम्राट राजा विक्रमादित्य याची कथाही दिवाळीशी जोडलेली आहे. राजा विक्रमादित्य हा प्राचीन भारताचा महान सम्राट होता. तो एक अतिशय आदर्श राजा होता आणि त्याच्या औदार्य, धैर्य आणि विद्वानांच्या संरक्षणासाठी नेहमीच ओळखला जातो. या कार्तिक अमावस्येला त्यांचा राज्याभिषेक झाला. राजा विक्रमादित्य हा मुघलांचा पराभव करणारा भारताचा शेवटचा हिंदू सम्राट होता.

माता कालीचे उग्र रूप

दुसर्‍या आख्यायिकेनुसार जेव्हा माता पार्वतीने राक्षसाचा वध करण्यासाठी महाकालीचे रूप धारण केले होते. त्यानंतर त्यांचा राग शांत होत नव्हता. मग महाकालीचा राग शांत करण्यासाठी भगवान शिव स्वतः त्याच्या पायाशी झोपले. तेव्हा भगवान शंकराच्या स्पर्शाने त्याचा राग शांत झाला. याच्या स्मरणार्थ तिच्या शांत स्वरूपातील लक्ष्मीची पूजा सुरू झाली. काही ठिकाणी त्याच रात्री कळीच्या उग्र रूपाची पूजा करण्याचीही प्रथा  आहे.

(वरील माहिती उपलबध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही,तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)