मुंबई, हिंदू धर्मात गणपतीला प्रथम पूजनीय मानले गेले आहे. हिंदू दिनदर्शिकेनुसार गणेश चतुर्थी हा सण माघ महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या चतुर्थी तिथीला येतो. गणेश जयंती (Ganesh Jayanti 2023) म्हणून साजरी केली जाते. गणेश जयंती ही देशाच्या विविध भागात माघी गणेशोत्सव, माघ विनायक चतुर्थी, वरद चतुर्थी आणि वरद तील कुंड चतुर्थी म्हणूनही ओळखली जाते. यंदा माघ महिन्यात येणारी गणेश चतुर्थी 25 जानेवारी बुधवारी असून, बुधवार हा गणपतीचाही प्रिय मानला जातो. यासोबतच बुधवारीच रवियोग, शिवयोगही तयार होत आहे.
माघ महिन्यातील शुक्ल पक्षातील गणेश चतुर्थी तिथी 25 जानेवारीला दुपारी 3.22 मिनिटांनी सुरू होईल आणि ही तिथी बुधवार 25 जानेवारीला रात्री 12.34 मिनिटांपर्यंत संपेल. मात्र, उदय तिथीनुसार गणेश जयंती 25 जानेवारी बुधवारी आहे. अशा स्थितीत गणेश चतुर्थीच्या दिवशी पूजेचा शुभ मुहूर्त सकाळी 11.29 ते 12.34 आणि रवियोग बुधवारीच सकाळी 06.44 ते 08.05 पर्यंत असेल. परीघ योग 24 जानेवारी रोजी रात्री 9.36 ते 25 जानेवारी सायंकाळी 6.15 पर्यंत असेल. शिवयोग 25 जानेवारीच्या संध्याकाळी 6.15 ते 26 जानेवारीला सकाळी 10.28 पर्यंत असेल.
गणेश जयंतीची भाद्र 25 जानेवारी रोजी सकाळी 01.53 पासून सुरू होईल, जी दुपारी 12.34 पर्यंत असेल. त्याच वेळी पंचक देखील 27 जानेवारीला राहणार आहे. भद्रामध्ये कोणतेही शुभ कार्य करणे चांगले मानले जात नाही. मात्र, पंचक आणि भाद्र काळात पूजा करता येते.
हिंदू पंचांगाचे पाच मुख्य भाग आहेत. ती तिथी, वार, योग, नक्षत्र आणि करण आहेत. करण हा यातील महत्त्वाचा भाग आहे. ही तारीख निम्मी आहे. करणचा नंबर 11 आहे. हे चल आणि स्थिरांकांमध्ये विभागलेले आहेत.
बाव, बलव, कौलव, तैतिल, गर, वाणीज आणि व्यष्टी हे चारा किंवा गतिमान कर्णात गणले जातात. आचार किंवा अचलित करणामध्ये शकुनी, चतुष्पाद, नाग आणि किंस्तुघ्न आहेत. या 11 करणांपैकी भद्रा हे सातव्या करण व्यष्टीचे नाव आहे. ते नेहमी गतिमान असते. हिंदू पंचाग शुद्धीमध्ये भाद्र काळाला विशेष महत्त्व आहे.
ज्योतिषशास्त्रानसार, पाच नक्षत्रांच्या विशिष्ट कालावधीला पंचक म्हटले जाते. चंद्राचे धनिष्ठा नक्षत्राचे तृतीय चरण आणि शततारका, पूर्वा भाद्रपदा, उत्तरा भाद्रपदा, रेवती या नक्षत्रांमधील भ्रमण कालावधीला पंचक मानले जाते. काही मान्यतांनुसार, या काळात केलेल्या अशुभ कार्यांचा पाचपट प्रभाव पडत असतो. खगोल विज्ञानाच्या दृष्टिकोनातून 360 अंशाच्या भचक्रात पृथ्वीच्या 300 डिग्री ते 360 डिग्री मध्य भ्रमणाच्या कालावधीला पंचक मानले जाते. पंचक कालावधीत चंद्राचा पृथ्वीवर सर्वाधिक प्रभाव असल्याचे मानले जाते.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही,तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)