Ganga Samptami 2023 : वैशाख शुक्ल सप्तमीला पृथ्वीवर अवतरली होती गंगा, अशी आहे पौराणिक कथा
भारतातील अनेक धार्मिक संकल्पनांमध्ये गंगेला देवी म्हणून चित्रित केले आहे. अनेक पवित्र तीर्थक्षेत्रे गंगेच्या काठावर वसलेली आहेत. भारतातील पवित्र नद्यांपैकी सर्वात पवित्र म्हणून गंगा नदीची पूजा केली जाते.
वैशाख शुक्ल सप्तमीच्या शुभ दिवशी गंगा पृथ्वीवर अवतरली. श्री गंगा सप्तमी (Ganga Jayanti 2023) बुधवार, 26 एप्रिल 2023 रोजी आहे. गंगा जयंती हा हिंदूंचा प्रमुख सण आहे. वैशाख शुक्ल सप्तमीच्या शुभ दिवशी गंगाजीचा उगम झाला, म्हणून ही पवित्र तिथी गंगा जयंती म्हणून साजरी केली जाते. गंगा जयंतीच्या शुभ मुहूर्तावर गंगा स्नान केल्याने सात्त्विकता आणि पुण्य प्राप्त होते. वैशाख शुक्ल सप्तमीचा दिवस संपूर्ण भारतभर मोठ्या भक्तिभावाने आणि उत्साहाने साजरा केला जातो.या तिथीला गंगा नदी पृथ्वीवर येण्याचा सण म्हणजेच गंगा जयंती. स्कंदपुराण, वाल्मिकी रामायण इत्यादी ग्रंथांमध्ये गंगेच्या जन्माची कथा वर्णन केलेली आहे.
भारतातील अनेक धार्मिक संकल्पनांमध्ये गंगेला देवी म्हणून चित्रित केले आहे. अनेक पवित्र तीर्थक्षेत्रे गंगेच्या काठावर वसलेली आहेत. भारतातील पवित्र नद्यांपैकी सर्वात पवित्र म्हणून गंगा नदीची पूजा केली जाते. असे मानले जाते की गंगेत स्नान केल्याने माणसाची सर्व पापे नष्ट होतात. लोक मरण्याची इच्छा करतात किंवा गंगेच्या काठावर अंतिम संस्कार करतात आणि मृत्यूनंतर मोक्ष मिळविण्यासाठी गंगेत त्यांची राख विसर्जित करणे आवश्यक आहे. लोक गंगा घाटावर प्रार्थना आणि ध्यान करतात.
धार्मीक कार्यात गंगाजलाला महत्त्व
गंगाजल पवित्र मानले जाते आणि सर्व विधींमध्ये ते असणे आवश्यक मानले जाते. गंगेचे पाणी अमृत मानले जाते. अनेक सण आणि उत्सवांचा गंगेशी थेट संबंध असतो. मकर संक्रांती, कुंभ आणि गंगा दसऱ्याच्या वेळी गंगेचे स्नान, दान आणि दर्शन घेणे महत्त्वाचे मानले जाते. गंगेवर अनेक प्रसिद्ध जत्रांचे आयोजन केले जाते. गंगा तीर्थक्षेत्र संपूर्ण भारतामध्ये सांस्कृतिक एकता प्रस्थापित करते. माता गंगेवर अनेक भक्ती पुस्तके लिहिली गेली आहेत, ज्यामध्ये श्री गंगासहस्रनामस्तोत्रम् आणि गंगा आरती खूप लोकप्रिय आहेत.
गंगेच्या अवतरणाची कथा
गंगा हे हिंदूंच्या श्रद्धेचे केंद्र आहे आणि अनेक धार्मिक ग्रंथांमध्ये गंगेचे महत्त्व वर्णन केलेले आहे. गंगा नदीशी संबंधित अनेक पौराणिक कथा आहेत ज्या गंगेचे संपूर्ण अर्थ स्पष्ट करण्यात मदत करतात. यातील एका कथेनुसार भगवान विष्णूच्या पायांच्या घामाच्या थेंबातून गंगेचा जन्म झाला.गंगेच्या जन्माच्या कथांबरोबरच इतरही कथा आहेत. त्यानुसार ब्रह्मदेवाच्या कमंडलातून गंगेचा जन्म झाला. वामनाच्या रूपात राक्षस यज्ञातून जगाला मुक्त केल्यानंतर ब्रह्मदेवांनी भगवान विष्णूचे पाय धुतले आणि हे पाणी आपल्या कमंडलात भरले.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)