Jaya Ekadashi : 20 फेब्रुवारीला जया एकादशी, पूजेचे नियम आणि महत्त्व

एकादशी

Image Credit source: Social Media

मुंबई : सनातन धर्मात एकादशी तिथीचे व्रत आणि उपासनेला अत्यंत महत्त्व सांगितले आहे. हिंदू कॅलेंडरनुसार, माघ महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील जया एकादशी (Jaya Ekadashi) तिथी 19 फेब्रुवारीला सकाळी 8:49 वाजता सुरू होईल. तसेच, दुसऱ्या दिवशी 20 फेब्रुवारी रोजी सकाळी 09:55 वाजता समाप्त होईल. सनातन धर्मात उदयतिथीला महत्त्व आहे, त्यामुळे मंगळवार, 20 फेब्रुवारी रोजी एकादशीचे व्रत केले जाणार आहे.

जया एकादशी व्रताचा महिमा

पुराणात माघ महिना अत्यंत शुभ मानला गेला आहे. या महिन्यात स्नान, दान, व्रत यांचे फळ इतर महिन्यांपेक्षा अधिक असल्याचे सांगितले जाते. माघ महिन्यातील शुक्ल पक्षातील एकादशीला ‘जया एकादशी’ म्हणतात. ही एकादशी अत्यंत शुभ आहे, या एकादशीचे व्रत केल्याने मनुष्याला नीच जीवनापासून मुक्ती मिळते. पद्मपुराणानुसार भगवान श्रीकृष्णांनी एकादशी तिथीचे महत्त्व युधिष्ठिराला सांगताना सांगितले की, जीवाच्या या जन्माची व मागील जन्माची सर्व पापे नष्ट करणारी जया एकादशी ही सर्वोत्तम तिथी आहे.

एवढेच नाही तर ब्रह्महत्ये आणि पिशाचवाद यांसारख्या अघोरी पापांचाही नाश करणार आहे. शास्त्रानुसार या एकादशीचे व्रत केल्याने व्यक्तीला कधीही पिशाच किंवा भूताच्या जगात जावे लागत नाही आणि मृत्यूनंतर मोक्ष प्राप्त होतो. ज्याने ‘जया एकादशी’चे व्रत पाळले, त्याने सर्व प्रकारचे दान दिले आणि सर्व यज्ञ केले, अशी धार्मिक श्रद्धा आहे. हे व्रत केल्याने भक्ताला अग्निष्टोम यज्ञाचे फळ मिळते. हे व्रत पूर्ण भक्तिभावाने पाळणाऱ्याला भूत-प्रेतांचा त्रास सहन करावा लागत नाही, असेही मानले जाते.

चर्चने अधिकृतपणे ठरवलेली सार्वजनिक प्रार्थना व पूजाविधी

एकादशीच्या दिवशी उपवास करणाऱ्याने सकाळी सूर्योदयापूर्वी स्नान करून उपवासाचा संकल्प करावा. या दिवशी साधकाने सात्विक राहून ‘ओम नमो भगवते वासुदेवाय’ या मंत्राचा उच्चार करताना भगवान विष्णूच्या मूर्तीला शंख पाण्याने स्नान घालावे, सुपारीची पाने, नारळ इत्यादी अर्पण करून कापूराने आरती करावी. सात्विक आहार घ्या आणि तामसिक पदार्थांच्या सेवनापासून दूर राहा. एकादशी हीच विष्णुप्रिया आहे, म्हणून या दिवशी नामजप, तपश्चर्या आणि उपासना केल्याने जगाचा रक्षक श्री हरी विष्णूचा सहवास प्राप्त होतो.

उपवास नियम

1. व्रताच्या आधी म्हणजे दशमी तिथीपासून तामसिक अन्नाचे सेवन करू नये.
2. या दिवशी तुळशीच्या डाळीने श्री हरीची पूजा करावी पण एक दिवस आधी तुळशीची डाळ फोडून ठेवावी.
3. उपवासाच्या दिवशी जेवणात भात खाऊ नये.
4. व्रत करणाऱ्या व्यक्तीने राग व इतरांबद्दल वाईट बोलणे टाळावे. कोणाबद्दलही चुकीचे बोलू नये किंवा विचार करू नये.
5. व्रत करणाऱ्यांनी उपवासाच्या दिवशी नखे, केस, दाढी इत्यादी कापू नयेत आणि महिलांनी या दिवशी केस धुवू नयेत.

(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)