नेपाळ ते अयोध्याचा प्रवास, या शालिग्रामपासून साकारणार राम मंदिरात सीतामाई आणि प्रभू श्रीरामाची मूर्ती
रामललाची मूर्ती या शिळेपासूनच का बनवली जाणार? याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे शालिग्राम खडक हे..
अयोध्या, रामनगरी अयोध्येत (Ayodhya) सध्या भाविकांची मोठी गर्दी पहायला मिळत आहे. येथे देव शीलांचा सत्कार व समर्पणाचा कार्यक्रम होणार आहे. हे देव शिला काल रात्री नेपाळमधील जनकपूरहून अयोध्येतील कारसेवकपुरम येथे पोहोचले. हे शालिग्राम खडक (Shaligram Stone Nepal) नेपाळच्या गंडकी नदीतून काढण्यात आले होते. प्रदीर्घ प्रवासानंतर ते काल रात्री अयोध्येला पोहोचले.
तज्ज्ञांच्या देखरेखीखाली चार क्रेनच्या मदतीने हे खडक खाली उतरविण्यात आले. अयोध्येत आज वैदिक मंत्रोच्चारासह देव शीलांची पूजा केली जाणार आहे. त्यानंतर ते राम मंदिर समितीकडे सोपवले जातील, कारण अयोध्येत उभारल्या जाणाऱ्या राम मंदिराची संपूर्ण जबाबदारी या संघटनेची आहे. पूजेसाठी खडकांना फुलांच्या माळांनी सजवण्यात आले होते.
असा झाला शालिग्राम खडकाचा प्रवास
नेपाळ ते राम नगरी या प्रवासात हा खडक जिथून तिथून गेला तेथे तो पाहण्यासाठी लोकांची गर्दी झाली. नेपाळच्या गंडकी नदीतून काढलेले हे प्राचीन दगड जानकी मंदिरात पुजले गेले, त्यानंतर ते भारतात पाठवले गेले. त्यांच्या दर्शनासाठी भारत-नेपाळ सीमेवर मोठा जनसमुदाय पोहोचला होता.
येथील स्वागतानंतर हे शालिग्राम शिळा बिहारमधील गोपालगंज येथे पोहोचले आणि तेथून ते उत्तर प्रदेशातील गोरखपूरमध्ये दाखल झाले. यादरम्यान भाविकांचा ताफा एकत्र येत राहिला. श्रीरामाचा जयघोष दूरदूरपर्यंत ऐकू येत होता. हे देव शिला कुशीनगरहून गोरखपूरला पोहोचले.
नेपाळहून आणलेले हेच ते शालिग्राम खडक
मुख्यमंत्री योगींनी केले स्वागत, आज अयोध्येत होणार सत्कार
मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांच्यासह अनेक ऋषी-मुनींनी गोरखपूरच्या गोरखनाथ मंदिरात शालीग्राम खडकांची पूजा केली. मग तेथून हे शालिग्राम खडक त्यांच्या शेवटच्या मुक्कामाचे म्हणजे राम दरबाराचे वैभव वाढवण्यासाठी अयोध्येकडे निघाले. आज अयोध्येत सर्व प्रथम दगडांची विधिवत पूजा केली जाणार आहे.
खडकांची आरती व स्वागत विधी होईल. वैदिक मंत्रोच्चाराने स्वागत केले जाईल. पवित्र जलाने अभिषेक केला जाईल. संत-महात्मा-भक्त दर्शन-पूजा करतील. पूजेनंतर हे दगड मंदिर ट्रस्टकडे सुपूर्द केले जातील. शाळीग्राम हे भगवान विष्णूचे रूप मानले जाते. नेपाळमधून 2 ट्रकने खडक आणण्यात आले आहेत. एक दगड 26 टनांचा आहे, तर दुसरा 14 टनांचा आहे.
नेपाळच्या काली गंडकी नदीतून सापडलेल्या या दोन खडकांवर अयोध्येत उभारल्या जाणाऱ्या भव्य राम मंदिराच्या गर्भगृहात भगवान राम आणि माता सीता यांची मूर्ती कोरली जाणार आहे.
या शालिग्राम देवतेला ईतके महत्व का?
रामललाची मूर्ती या शिळेपासूनच का बनवली जाणार? याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे शालिग्राम खडक हे भगवान विष्णूचे प्रतीक मानले जाते. शालिग्रामला भगवान विष्णूचे 24 अवतार मानले जाते. या कारणास्तव, हिंदू धर्मात, या दगडाची भगवान विष्णूचे रूप म्हणून पूजा केली जाते. पुराणानुसार शालिग्राम हे भगवान विष्णूचे देवता रूप म्हणून पूजले जाते. शालिग्राम दगड गोलाकार असेल तर ते नारायणाचे गोपाळ स्वरूप असल्याचे मानले जाते. दुसरीकडे, जर खडक माशाच्या आकारात दिसत असेल तर तो भगवान विष्णूचा मत्स अवतार, कासवाच्या आकारात शालिग्राम असेल तर ते कूर्म अवताराचे प्रतीक मानले जाते. शालिग्राम दगडावर दिसणारी वर्तुळे आणि रेषा… भगवान विष्णूच्या इतर अवतारांचे प्रतीक मानले जातात. यामुळेच पूजेसाठी या खडकाच्या प्राणप्रतिष्ठा करण्याची गरज नाही. हा दगड थेट कोणत्याही मंदिराच्या गर्भगृहात ठेवून त्याची पूजा करता येते. यामुळेच हिंदू धर्मात शालिग्राम दगडाला विशेष महत्त्व आहे.
शिवलिंगाप्रमाणे शालिग्राम पाषाण मिळणे फार कठीण आहे. हे दगड सर्वत्र सहजासहजी मिळत नाहीत. काली गंडकी नदीच्या काठी नेपाळच्या मुक्तिनाथ भागात बहुतेक शालिग्राम दगड सापडतात. अशा अनेक रंगांमध्ये आढळणारे शालिग्रामचे सुवर्ण रूप दुर्मिळ मानले जाते.