मुंबई, ओडिशा येथे स्थित कोणार्क सूर्य मंदिर (Konark Temple) 722 वर्षांपेक्षा जास्त जुने आहे. हे मंदिर सँडस्टोन आणि ग्रॅनाइटपासून बनवलेले आहे. पुरी येथे, 1250 मध्ये गँग वंशाचा राजा नरसिंहदेव प्रथम याने बांधले होते. हे मंदिर कलिंग शैलीत बांधलेले आहे. सूर्याची पहिली किरण मंदिराच्या प्रवेशद्वारावर पडावी, अशा पद्धतीने मंदिर पूर्व दिशेला बांधले आहे.
हे मंदिर 1984 मध्ये युनेस्कोने जागतिक वारसा स्थळ म्हणून घोषित केले होते. त्याची रचना रथाच्या आकाराची आहे. रथात चाकांच्या एकूण 12 जोड्या आहेत. एका चाकाचा व्यास सुमारे 3 मीटर आहे. या चाकांना धूप धाडी असेही म्हणतात कारण ते वेळ सांगण्याचे काम करतात. या रथात सात घोडे असून ते आठवड्यातील सात दिवसांचे प्रतीक मानले जाते.
कोणार्क सूर्य मंदिराच्या प्रवेशद्वारावर दोन शिल्पे आहेत, ज्यामध्ये सिंहाच्या खाली हत्ती आणि हत्तीखाली मानवी शरीर आहे. असे मानले जाते की चंद्रभागा नदी या मंदिराच्या उत्तरेला सुमारे 2 किमी वाहत होती, जी आता नामशेष झाली आहे. या मंदिराच्या निर्मितीसाठी 1200 कुशल कारागिरांनी 12 वर्षे काम केले, परंतु मंदिराचे बांधकाम पूर्ण होऊ शकले नाही. त्यानंतर मुख्य कारागीर दिसुमुहरानाचा मुलगा धर्मपद याने बांधकाम पूर्ण केले आणि मंदिराचे बांधकाम झाल्यानंतर चंद्रभागा नदीत त्याचा मृत्यू झाला.
कोणार्क हा शब्द कोन आणि अर्का या दोन शब्दांपासून बनलेला आहे, ज्यामध्ये अर्क म्हणजे सूर्य देव. या मंदिरात भगवान सूर्य रथावर आरूढ आहेत. हे मंदिर जगन्नाथ पुरीपासून 35 किलोमीटर अंतरावर आहे. हे सूर्यमंदिर पाहण्यासाठी देशातूनच नव्हे तर परदेशातूनही पर्यटक येतात.