Mahashivratri 2023 : महादेवाला बेलपत्र का अर्पण केले जाते? अनेकांना नाही माहिती यामागचे कारण
प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्दशीला शिवरात्री साजरी केली जात असली तरी फाल्गुन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी ही महाशिवरात्री म्हणून साजरी केली जाते.
मुंबई, शिव हा या जगाचा आदी आणि अंत आहे. त्यांच्या श्री रुद्र रूपाची पृथ्वीवर सर्वाधिक पूजा केली जाते. महादेव संध्याकाळच्या प्रदोष वेळेतच विश्वाची निर्मिती आणि संहार करतात, अशी पौराणिक मान्यता (Mahashivratri 2023) आहे, म्हणून त्यांची पूजा केल्याचे फल केवळ प्रदोषकाळातच श्रेष्ठ मानले जाते. त्रयोदशी तिथीची समाप्ती आणि चतुर्दशी तिथीची सुरुवात हा त्यांचा अंतिम काळ आहे. कोणताही ग्रह, तिथी, वार, नक्षत्र, योग, करण इत्यादी आणि सकाळ-संध्याकाळच्या संधिकालाला प्रदोषकाल म्हणतात. म्हणूनच भगवान शिव स्वतः चतुर्दशी तिथीचे स्वामी आहेत.
महाशिवरात्रीची कथा
प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्दशीला शिवरात्री साजरी केली जात असली तरी फाल्गुन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी ही महाशिवरात्री म्हणून साजरी केली जाते. महाशिवरात्रीच्या संदर्भात अनेक कथा पुराणात आढळतात, परंतु शिवपुराणात जे आहे ते असे आहे. पूर्वी चित्रभानू नावाचा एक शिकारी होता.
जनावरे मारून तो आपल्या कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करत असे. तो एका सावकाराचा कर्जबाजारी होता, पण त्याचे कर्ज वेळेवर फेडू शकला नाही. संतापलेल्या सावकाराने शिकारीला शिवमठात कैद केले. योगायोगाने त्या दिवशी शिवरात्री होती, शिकारी ध्यान करत असताना शिवाशी संबंधित धार्मिक प्रवचन ऐकत राहिला.
शिवकथा ऐकून त्याची पापे कमी होऊ लागली. दुसऱ्या दिवशी सर्व कर्ज परत करू असे आश्वासन देऊन तो जंगलात शिकारीसाठी गेला. भक्ष्याच्या शोधात तो खूप दूर गेला. संध्याकाळ झाली पण त्याला शिकार सापडली नाही. तलावाच्या काठावर असलेल्या बेलच्या झाडावर चढून तो रात्री पाणी पिण्यासाठी येणाऱ्या प्राण्यांची वाट पाहू लागला. बिल्वाच्या झाडाखाली एक शिवलिंग होते जे बिल्वच्या पानांनी झाकलेले होते, शिकारीला ते सापडले नाही.
दिवसभर प्रतीक्षा, तणाव आणि भूक-तहान व्याकुळ होऊन शिकारी बेलीची पाने उपटून खाली फेकून देतो, ती बिल्वपत्रे शिवलिंगावर पडत राहिली. दिवसभर त्याने काहीही खाल्ले नाही. भूक आणि तहानने व्याकूळ झाल्याने त्यांचे उपवासही झाले आणि शिवलिंगावर बेलची पानेही चढवली गेली.
रात्रीच्या पूर्वार्धात एक गरोदर हरिण पाणी पिण्यासाठी तलावात पोहोचली. चित्रभानू धनुष्यबाण घेऊन तिला मारायला गेला तेवढ्यात हरिणी म्हणाली, ‘मी गरोदर आहे, मी लवकरच जन्म देईन, तू एकाच वेळी दोन जीवांना मारशील, जे योग्य नाही, मी एका बाळाला जन्म देईन आणि लवकरच तुझ्यासमोर येईन. शिकारीला दया आली, त्याने हरणाला जाऊ दिले आणि तणावात त्याने पट्टा तोडला आणि खाली फेकला.
त्यामुळे नकळत तो पहिल्या प्रहारच्या शिवपूजेचा लाभार्थी झाला. काही वेळाने तेथून दुसरे हरिण बाहेर आले. चित्रभानू त्याला मारणारच होते, की हरणाने नम्रपणे विनंती केली, हे शिकारी! मी माझ्या प्रियकराच्या शोधात भटकत आहे, मी माझ्या पतीला भेटेन आणि लवकरच तुझ्याकडे येईन. शिकारीने त्यालाही जाऊ दिले.
अशा रीतीने नकळत शिवलिंगावर बेलपत्र वाहत राहिला. त्यावेळी रात्रीचा दुसरा प्रहर चालू होता, त्यामुळे नकळत या प्रहरातही बेलपत्र शिवलिंगावर चढले होते. काही वेळाने दुसरी हरिण आपल्या मुलांसह तलावाच्या काठी पाणी प्यायला आली, तिला हरण मारण्याची इच्छा होताच ती हरिण म्हणाली, ‘हे शिकारी! यावेळी मला मारू नका, मी या मुलांना त्यांच्या वडिलांच्या ताब्यात देऊन परत येईन.
हरिणीचा पवित्र आवाज ऐकून शिकारीलाही तिची दया आली. त्याने त्या हरिणीलाही सोडून दिले. शिकार नसताना आणि भूक आणि तहानने व्याकूळ झालेला शिकारी नकळत वेलीच्या झाडावर बसलेली बेलची पाने तोडून खाली फेकत राहिला.
अशा प्रकारे रात्रीच्या चार तासांत शिवाची आराधना करून त्यांनी शिवलोकाची प्राप्ती केली. त्यामुळे भोलेनाथाची पूजा कोणत्याही स्थितीत केली तरी त्याचे फळ निश्चितच मिळते, हेही अंतिम सत्य आहे. यावर्षी ही शिवरात्री गुरुवार धनिष्ठा नक्षत्र शिवौर सिद्ध योगात येत आहे, त्यामुळे ओम नमः शिवाय, शिवलिंगावर बेलपत्र अर्पण केल्याने सर्व दुःख, दारिद्र्य नाहीसे होते आणि शिवाचा आशीर्वाद प्राप्त होतो. धतुरा, बेलपत्र आणि उसाचा रस, मध, दूध, दही, तूप, पंचामृत गंगाजल यांचे पूजन किंवा अर्पण केल्याने सर्व मनोकामना पूर्ण होतात, बंधनातून मुक्त होते.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)
