Makar Sankranti 2023: आज मकर संक्रांत, या दिवशी दानाला सर्वाधीक महत्व, काय आहे पोैराणिक कथा?

मकर संक्रांत

Image Credit source: Social Media

मुंबई, हिंदू धर्मात मकर संक्रांतीचे खूप महत्त्व मानले जाते. आज मकर संक्रांत (Makar sankranti 2023) साजरी होत आहे. पौराणिक मान्यतेनुसार मकर संक्रांतीच्या दिवशी सूर्यदेव आपला पुत्र शनिदेवाच्या घरी जातात. मकर आणि कुंभ राशीचा स्वामी शनि आहे. म्हणूनच या दिवशी पिता-पुत्रांची भेट होते. यावेळी 15 जानेवारी 2023 रोजी म्हणजेच आज मकर संक्रांतीचा सण साजरा केला जात आहे. हा सण दरवर्षी पौष महिन्यातील शुक्ल पक्षातील द्वादशी तिथीला साजरा केला जातो. हिंदू धर्मात याला विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी सूर्य उत्तरायण (Uttarayan) आहे. अनेक ठिकाणी याला ‘खिचडी’ आणि ‘उत्तरायण’ असेही म्हणतात. सूर्य मकर राशीत प्रवेश करताच खरमास संपतो. यानंतर पुन्हा एकदा शुभ आणि मंगल कार्य सुरू होतात.

मकर संक्रांतीचा शुभ मुहूर्त

यावेळी 15 जानेवारी 2023 रोजी म्हणजेच आज मकर संक्रांती साजरी केली जात आहे. 14 जानेवारी 2023 रोजी म्हणजेच काल रात्री 08:43 ला मकर संक्रांतीची सुरुवात झाली आहे. मकर संक्रांतीचा शुभ मुहूर्त 15 जानेवारी रोजी सकाळी 06:47 वाजता सुरू होईल आणि संध्याकाळी 05:40 वाजता समाप्त होईल. दुसरीकडे, महापुण्य काळ सकाळी 07.15 ते 09.06 पर्यंत असेल. पवित्र काळात स्नान करणे आणि दान करणे हे शुभ आहे.

मकर संक्रांती 2023 पुजन विधि

या दिवशी सकाळी स्नान करून  लाल फुले व अक्षत टाकून सूर्याला अर्घ्य द्यावे. सूर्याच्या बीज मंत्राचा जप करा. श्रीमद्भगवदातील एक अध्याय पाठ करा किंवा गीता पाठ करा. नवीन धान्य, घोंगडी, तीळ आणि तूप दान करा. जेवणात नवीन धान्याची खिचडी बनवावी. अन्न देवाला अर्पण करा आणि प्रसाद स्वरूपात घ्या. संध्याकाळी अन्न खाऊ नका. या दिवशी एखाद्या गरीब व्यक्तीला भांडीसोबत तीळ दान केल्याने शनिदेवाशी संबंधित प्रत्येक दुखापासून आराम मिळतो.

मकर संक्रांतीच्या दिवशी या गोष्टींचे दान करावे

दरवर्षी मकर संक्रांतीच्या दिवशी पवित्र नद्यांच्या काठी लाखो भाविकांची यात्रा भरते. मकर संक्रांतीला तीळ संक्रांती असेही म्हणतात. या दिवशी काळे तीळ आणि तिळापासून बनवलेल्या वस्तूंचे दान केल्याने पुण्य प्राप्त होते. काळ्या तिळाचे दान केल्याने शनिदेवही प्रसन्न होतात असे म्हणतात. याशिवाय या दिवशी नवीन धान्य, घोंगडी, तूप, कपडे, तांदूळ, डाळी, भाज्या, मीठ आणि खिचडी दान करणे उत्तम. या दिवशी तेल दान केल्यानेही शनिदेव प्रसन्न होतात.

मकर संक्रांतीची कथा

मकर संक्रांत साजरी करण्यासाठी अनेक प्रकारच्या पौराणिक समजुती आहेत. मान्यतेनुसार या दिवशी सूर्यदेव पिता पुत्र शनिदेवाला भेटायला जातात. मकर ही शनीचे घर असल्याने तिला मकर संक्रांत असेही म्हणतात. दुसर्‍या मान्यतेनुसार, महाभारताच्या वेळी भीष्म पितामहांनी सूर्योदय होत असतानाच आपल्या देहाचा त्याग केला होता.

या दिवशी त्यांचे श्राद्धकर्म तर्पण होते. दुसर्‍या आख्यायिकेनुसार, महाराजा भगीरथ यांनी त्यांच्या पूर्वजांच्या बलिदानासाठी अनेक वर्षांच्या तपश्चर्येनंतर गंगाजींना पृथ्वीवर येण्यास भाग पाडले. या दिवशी गंगाजी स्वर्गातून पृथ्वीवर अवतरल्या. मकर संक्रांतीच्या दिवशीच महाराज भगीरथ यांनी आपल्या पूर्वजांसाठी तर्पण केले होते. त्याच्या मागे चालत असताना कपिल मुनींच्या आश्रमातून पुढे गेल्यावर गंगाजी महासागरात विलीन झाल्या.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही,तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)