मुंबई : विश्वाचे रक्षक भगवान विष्णू यांनी अधर्माचा नाश करण्यासाठी आणि धर्माची स्थापना करण्यासाठी अनेक अवतार घेतले. धार्मिक मान्यतांनुसार, भगवान विष्णूच्या (Narasimha Jayanti 2023) 12 अवतारांपैकी नरसिंह हा सहावा अवतार आहे. भगवान नरसिंह हे सामर्थ्य आणि पराक्रमाचे देवता आहेत. अधर्म आणि अत्याचार करणाऱ्यांना भगवान नरसिंह कठोर शिक्षा देतात. धर्मग्रंथानुसार, वैशाख महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील चतुर्दशी तिथीला, आपल्या भक्त प्रल्हादच्या रक्षणासाठी, भगवान विष्णूने अर्धे मनुष्य आणि अर्धे सिंहाचे शरीर धारण केले आणि राक्षसांचा राजा हिरण्यकशिपूचा वध केला. म्हणूनच या दिवशी नरसिंह जयंती साजरी केली जाते. यंदा नरसिंह जयंती 4 मे म्हणजेच आज साजरी होत आहे.
कश्यप ऋषींच्या दोन मुलांपैकी एकाचे नाव हिरण्यकश्यप होते. त्यांनी कठोर तपश्चर्या करून ब्रह्माजींना प्रसन्न केले होते आणि देव, देवी, पुरुष, स्त्री, असुर, यक्ष किंवा इतर कोणताही प्राणी त्यांना मारू शकणार नाही असे वरदान प्राप्त केले होते. ना दिवसा, ना रात्री, ना दुपारी, ना घरात, ना बाहेर, ना आकाशात, ना पाताळात, ना शस्त्राने, ना शस्त्राने. हे वरदान प्राप्त करून तो स्वतःला देव समजू लागला. हिरण्यकश्यप आपल्या प्रजेला त्याची पूजा करण्यास भाग पाडू लागला, जे त्याची पूजा करत नाहीत, त्यांचा तो विविध प्रकारे छळ करत असे. भगवान विष्णूच्या भक्तांवर त्यांला राग यायचा. हिरण्यकश्यपला प्रल्हाद नावाचा मुलगा होता. ते भगवान विष्णूचे निस्सीम भक्त होते.
हिरण्यकश्यपला ही गोष्ट कळताच त्याने प्रल्हादला समजावले. त्याने आपल्या मुलाला सांगितले की आपला बाप देव आहे, त्याने फक्त त्याचीच पूजा करावी. परंतु हिरण्यकश्यपने वारंवार नकार दिल्यानंतरही प्रल्हादने भगवान विष्णूंवरील आपली भक्ती सोडली नाही. हिरण्यकश्यपने प्रल्हादला आपला अपमान समजून मारण्यासाठी खूप प्रयत्न केले, परंतु श्री हरी विष्णूच्या कृपेने तो वाचला. शेवटी हिरण्यकश्यपने आपली बहीण होलिकाला प्रल्हादला हातात घेऊन अग्नीत बसण्यास सांगितले. होलिकाला आशीर्वाद मिळाला की तिच्या केसांनाही आग लागू नये. पण जेव्हा होलिका प्रल्हादला आपल्या मांडीवर घेऊन अग्नीत बसली तेव्हा श्रीहरीच्या कृपेने ती स्वतः त्या आगीत जळून गेली आणि प्रल्हाद वाचला.
शेवटी चिडलेल्या हिरण्यकश्यपने आपला मुलगा प्रल्हाद याला एका खांबाला बांधले आणि त्याला मारण्यासाठी तलवार काढली आणि म्हणाला, मला सांग तुझा देव कुठे आहे, प्रल्हाद म्हणाला की या खांबात देव आहे, तू मला कुठे बांधले आहेस. हिरण्यकश्यपला प्रल्हादचा वध करायचा होताच, नरसिंहाने खांबातून बाहेर पडून हिरण्यकश्यपचा वध केल्याने भगवान विष्णू अवतरले.
या दिवशी सूर्योदयापूर्वी उठून स्नान करून स्वच्छ वस्त्र परिधान करावे. पूजेच्या ठिकाणी एखाद्या चौरंगावर लाल, पांढरे किंवा पिवळे कापड ठेवा आणि त्यावर भगवान नरसिंह आणि माँ लक्ष्मीची मूर्ती किंवा फोटो स्थापित करा. भगवान नरसिंहाच्या पूजेमध्ये पंचामृत, फळे, फुले, पंचमेव, कुमकुम केसर, नारळ, अक्षत आणि पितांबर यांचा वापर करा. भगवान नरसिंह ओम नरसिंहाय वरप्रदाय नमः या मंत्राचा जप करा. परोपकारासाठी छान गोष्टी दान करा.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)