मुंबई : हिंदू धर्मात ऑक्टोबर (October 2023 Festival) म्हणजेच अश्विन महिन्याला विशेष महत्त्व दिले गेले आहे. या महिन्यात दुर्गा माता पृथ्वीवर येते. याशिवाय वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक मानला जाणारा विजया दशमी हा सणही ऑक्टोबरमध्येच साजरा केला जातो. जीवितपुत्रिका व्रत, शारदीय नवरात्री, दसरा आणि शरद पौर्णिमा यासारखे महत्त्वाचे उपवास आणि सण ऑक्टोबरमध्येच येतील. चला तर मग जाणून घेऊया ऑक्टोबरमध्ये येणार्या या मोठ्या उपवास आणि सणांच्या तारखा काय आहेत.
2 ऑक्टोबर 2023: संकष्टी चतुर्थी व्रत
6 ऑक्टोबर 2023: श्री महालक्ष्मी व्रत समाप्त, जीवितपुत्रिका व्रत.
10 ऑक्टोबर 2023: इंदिरा एकादशी
11 ऑक्टोबर 2023: प्रदोष व्रत
12 ऑक्टोबर 2023: मासिक शिवरात्री
14 ऑक्टोबर 2023: सर्वपित्री अमावस्या, सूर्यग्रहण
15 ऑक्टोबर 2023: शारदीय नवरात्रीची सुरुवात, घटस्थापना
18 ऑक्टोबर 2023: तुला संक्रांती, विनायक चतुर्थी
१९ ऑक्टोबर २०२३: उपांग ललिता व्रत
20 ऑक्टोबर 2023: सरस्वती आवाहन, स्कंद षष्ठी
21 ऑक्टोबर 2023: सरस्वती पूजा
22 ऑक्टोबर 2023: सरस्वती विसर्जन, श्री दुर्गाष्टमी
23 ऑक्टोबर 2023: महानवमी
24 ऑक्टोबर 2023: दुर्गा विसर्जन, विजयादशमी, दसरा
25 ऑक्टोबर 2023: पापंकुशा एकादशी
26 ऑक्टोबर 2023: प्रदोष व्रत
28 ऑक्टोबर 2023: अश्विन पौर्णिमा व्रत, शरद पौर्णिमा व्रत, कोजागर पूजा, मीराबाई जयंती
29 ऑक्टोबर 2023: चंद्रग्रहण
हिंदू कॅलेंडरनुसार, शारदीय नवरात्रीची सुरुवात अश्विन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या प्रतिपदा तिथीपासून होईल, म्हणजेच 15 ऑक्टोबर, जी 24 ऑक्टोबर 2023 रोजी संपेल. दसरा म्हणजेच विजय दशमी 24 ऑक्टोबरलाच साजरा होणार आहे. नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी घटस्थापना केली जाते. संपूर्ण 9 दिवस देवी भगवतीची पूजा केल्याने घरात सुख, समृद्धी आणि समृद्धी राहते.
या वर्षातील शेवटचे सूर्यग्रहण 14 ऑक्टोबरला होणार आहे. 2023 मधील शेवटचे चंद्रग्रहण 29 ऑक्टोबर रोजी होणार आहे. ग्रहणकाळात सुतक काळ अत्यंत महत्त्वाचा मानला जातो. सुतक काळात देवाची पूजा करण्यास मनाई आहे. सुतक काळातही मंदिरांचे दरवाजे बंद केले जातात. एवढेच नाही तर सुतकादरम्यान खाणे पिणेही निषिद्ध आहे. हे ज्ञात आहे की सूर्यग्रहणाच्या 12 तास आधी सुतक कालावधी सुरू होतो.
यंदा 24 ऑक्टोबरला दसरा साजरा होणार आहे. अनेक ठिकाणी हा दिवस विजयादशमी म्हणूनही ओळखला जातो. पौराणिक मान्यतेनुसार भगवान राम आणि रावण यांच्यात 10 दिवस भयंकर युद्ध झाले होते. त्यानंतर दहाव्या दिवशी प्रभू रामाने लंकापतीचा वध केला. या दिवशी अनेक ठिकाणी रावणाच्या पुतळ्याचे दहनही केले जाते.
अश्विन महिन्यातील पौर्णिमेला शरद पौर्णिमा असेही म्हणतात. यंदा कोजागीरी पौर्णिमा 28 ऑक्टोबरला येत आहे. शरद पौर्णिमेची रात्र खूप खास असते. या रात्री चांदणे खूप महत्वाचे मानले जाते. असे म्हटले जाते की शरद पौर्णिमेच्या रात्री चंद्रप्रकाशात काही घटक असतात, जे आपले शरीर आणि मन शुद्ध करतात आणि सकारात्मक ऊर्जा प्रदान करतात. शरद पौर्णिमेच्या रात्री दूध आणि तांदळाची खीर बनवून ती चंद्रप्रकाशात ठेवण्याची परंपरा आहे.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)