मुंबई : भगवान शंकराला प्रदोष व्रत (Pradosh Vrat ) अत्यंत प्रिय आहे. प्रदोष व्रत प्रत्येक महिन्याच्या त्रयोदशी (trayodashi) तिथीला पाळले जाते. एका महिन्यात दोन प्रदोष व्रत केले जातात. या दिवशी भगवान शिव आणि माता पार्वतीची विधिनुसार पूजा केली जाते. मंगळवारी येणाऱ्या प्रदोष व्रतामध्ये भगवान शिवासोबत शिवाचा आशीर्वादही प्राप्त होतो. या दिवशी विधीपूर्वक पूजा करून उपवास ठेवला जातो. सर्व प्रकारचे रोग, कर्ज इत्यादीपासून मुक्ती मिळते. प्रदोष व्रताचा शुभ मुहूर्त, उपासनेची पद्धत आणि महत्त्व जाणून घेऊया.
त्रयोदशी तिथी सुरू होते: 29 मार्च, मंगळवार दुपारी 2:38 वाजता
त्रयोदशी तिथी समाप्त: 30 मार्च बुधवार दुपारी 03:19 पर्यंत
प्रदोष व्रताच्या दिवशी ब्रह्म मुहूर्तावर पहाटे लवकर उठून कामे आटोपून स्नान करावे व त्यानंतर भगवान शंकराचे स्मरण करून व्रताचे व्रत करावे. व्रताच्या दिवशी उपवास ठेवा आणि भगवान शंकराची पूजा करा. प्रदोष काळात पूजा करण्यापूर्वी पुन्हा एकदा स्नान करून पांढऱ्या रंगाचे कपडे घाला.
पूजेच्या ठिकाणी बसून ईशान्य दिशेला स्वच्छ केल्यानंतर गंगाजल शिंपडावे. यानंतर पूजेच्या ठिकाणी कोणत्याही रंगाची, पीठाची किंवा फुलाची रांगोळी काढा. त्यात भगवान शिव आणि माता पार्वतीच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना करा.
पौराणिक कथेनुसार, एकेकाळी एका गावात एक प्रसिद्ध व्यापारी राहत होता. तो खूप श्रीमंत होता आणि नेहमी इतरांना मदत करत असे. जो कोणी त्याच्या दारात मदत मागायला आला, तो कधीही रिकाम्या हाताने परत देत नाही. परोपकारी स्वभावामुळे त्यांना समाजात चांगली प्रतिष्ठा होती. मात्र, या व्यापाऱ्याला मुलं होत नव्हते. यामुळे तो आणि त्याची बायको कायम दुखी असायचे. एकदा व्यापारी आणि बायको तीर्थ यात्रेला जातात.
तीर्थ यात्रेच्या दरम्यान त्यांना एका झाडाखाली एक साधू बसलेले दिसतात. हे साधू ध्यानस्थ अवस्थेत होते. दोघेही साधूकडे गेले आणि त्याच्यासमोर हात जोडून बसले. साधूचे ध्यान संपल्यावर त्यांनी त्या दोघांकडे पाहिले आणि त्यांना सांगितले की तुमचे दु:ख जे काही आहे ते मला अगोदरच माहीती आहे. साधू म्हणाले की, तुम्हाला एक मुलं पाहिजे आहे. यासाठी तुम्ही दोघांनी महादेवाची पूजा करा आणि विधिपूर्वक शनि प्रदोष व्रत करा. शिवच्या कृपेनेच तुम्हाला अपत्यप्राप्ती होईल. यानंतर साधूने त्याला शनि प्रदोष व्रताची पद्धतही सांगितली.
यानंतर व्यापारी आणि त्याची पत्नी साधूला नमन केले आणि तीर्थयात्रेला निघाले. तीर्थयात्रा करून परतल्यानंतर त्यांनी साधूने सांगितलेल्या पद्धतीनुसार शनि प्रदोष व्रत केले. काही काळ उपवास केल्यावर व्यापाऱ्याची पत्नी गरोदर राहिली आणि तिने मुलाला जन्म दिला. अशा प्रकारे शनि प्रदोष व्रताचे पालन केल्याने त्यांच्या जीवनातील शून्यता भरून निघून कुटुंबात आनंदाचे वातावरण होते.
(येथे दिलेली माहिती ही धार्मिक श्रद्धा आणि लोकश्रद्धेवर आधारित आहे. याला कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही. सर्वसामान्यांची आवड लक्षात घेऊन ती येथे सादर केली आहे.)
संबंधीत बातम्या :
Lord Shiva Worship Rules | भगवान शंकराची पूजा करताना या सात महत्त्वाच्या गोष्टी नक्की लक्षात ठेवा
राम कृष्ण हरी ! पापमोचनी एकादशी निमित्त संत ज्ञानेश्वर महाराज समाधी मंदिरात आकर्षक सजावट