मुंबई : अश्विन महिन्यात शारदीय नवरात्री साजरी केली जाते. माता दुर्गेचे भक्त या नवरात्रीची आतुरतेने वाट पाहतात. शारदीय नवरात्रीमध्ये (Shardiya Navratri 2023) देवीच्या नऊ रूपांना प्रसन्न करण्यासाठी पूजा, गरबा, कन्यापूजा, जागरता आदी नऊ दिवस केले जातात. ठिकठिकाणी पंडाळे लावून देवीची स्थापना केली जाते. यावर्षी शारदीय नवरात्र रविवार, 15 ऑक्टोबर 2023 पासून सुरू होत आहे. माता दुर्गाला समर्पित हा उत्सव 15 ऑक्टोबरपासून सुरू होईल आणि मंगळवार, 23 ऑक्टोबर 2023 पर्यंत चालेल. विजयादशमी म्हणजेच दसरा हा सण 24 ऑक्टोबर रोजी साजरा केला जाणार आहे. नवरात्रीच्या नऊ दिवसांमध्ये दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांची पूजाविधी केली जाते. देवी सिंहाची स्वारी करत असली तरी नवरात्रीच्या काळात ती पृथ्वीवर आल्यावर तिचे वाहन बदलते. माता जगदंबेच्या आगमनाची तारीख नवरात्रीच्या सुरुवातीच्या दिवसावर अवलंबून असते. म्हणजेच ज्या दिवशी नवरात्रीची सुरुवात होते त्या दिवसाच्या आधारावर त्यांचे वाहन ठरते. यंदा देवीचे वाहन हत्ती असणार आहे.
या वर्षी शारदीय नवरात्रीची सुरुवात 15 ऑक्टोबर 2023 पासून होईल आणि 23 ऑक्टोबर 2023 रोजी संपेल. 24 ऑक्टोबर रोजी विजयादशमीला देवीच्या मूर्तीचे विसर्जन होणार आहे. अशा स्थितीत शारदीय नवरात्री पूर्ण 9 दिवस साजरी होणार आहे. यावर्षी कोणत्याही तिथीचा क्षय झालेला नाही. शास्त्रानुसार नवरात्रीमध्ये तिथी येणे अशुभ मानले जाते.
पंचांगानुसार, शुक्ल पक्षातील प्रतिपदा तिथी 14 ऑक्टोबर 2023 रोजी रात्री 11.24 वाजता सुरू होईल आणि 16 ऑक्टोबर 2023 रोजी सकाळी 12.03 वाजता समाप्त होईल. नवरात्रीच्या प्रतिपदा तिथीला मंत्र पठण आणि वैदिक विधींसह कलशात माता दुर्गाला आवाहन केले जाते, याला घटस्थापना म्हणतात. घटस्थापना केवळ शुभ मुहूर्तावर केले जाते, यामुळे देवी दुर्गा घरात 9 दिवस निवास करते. कलश स्थापना मुहूर्त – सकाळी 11.44 ते दुपारी 12.30 असणार आहे.
नवरात्रीच्या आठव्या दिवशी महाष्टमीचा उपवास केला जातो. तिला दुर्गाष्टमी असेही म्हणतात. यावर्षी शारदीय नवरात्रीतील महाष्टमी 22 ऑक्टोबर 2023 रोजी आहे. या दिवशी माता महागौरीची पूजा, कुलदेवीची पूजा आणि कन्या पूजा करण्याची परंपरा आहे.
पौराणिक कथेनुसार, अश्विन महिन्यातील शारदीय नवरात्रीमध्ये, महिषासुराचे माता दुर्गा आणि तिच्या नऊ रूपांसोबतचे युद्ध 9 दिवस चालले होते. दहाव्या दिवशी माता दुर्गाने महिषासुरावर विजय मिळवला, तेव्हापासून माता दुर्गा आणि तिच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते.नवरात्रीच्या काळात माता दुर्गा पृथ्वीवर येते आणि तिच्या सर्व भक्तांना आशीर्वाद देते.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)