मुंबई : दरवर्षी माघ महिन्यात कृष्ण पक्षातील एकादशीला षटतिला एकादशीचे (Shattila Ekadashi Vrat) व्रत केले जाते. षटतिला एकादशी ही भगवान विष्णूला समर्पित आहे, म्हणून या दिवशी श्री हरीची विशेष पूजा केली जाते. यावेळी 6 फेब्रुवारी 2024 ला म्हणजेच आज षटतिला एकादशीचे व्रत केले जाणार आहे. षटतिला एकादशीचे व्रत केल्याने वैवाहिक जीवन सुखी राहते असे मानले जाते. षटतिला एकादशीला भगवान विष्णूची पूजा केल्याने शुभ फळ मिळते. सर्व संकटे दूर होऊन जीवनात सुख-शांती राहते. षटतिला एकादशी व्रताची कथा श्रवण केल्याने मोक्ष प्राप्त होतो. चला जाणून घेऊया शट्टीला एकादशीची ही पौराणिक कथा.
धार्मिक मान्यतेनुसार, एकदा नारद मुनी भगवान विष्णूचे निवासस्थान असलेल्या वैकुंठाला पोहोचले. तेथे त्यांनी भगवान विष्णूंना षटतिला एकादशी व्रताचे महत्त्व विचारले. नारदजींच्या विनंतीवरून भगवान विष्णूंनी सांगितले की, प्राचीन काळी एका ब्राह्मणाची पत्नी पृथ्वीवर राहत होती. तिच्या पतीचा मृत्यू झाला होता. ती माझी खूप मोठी भक्त होती आणि माझी भक्तिभावाने पूजा करत असे. एकदा तीने महिनाभर उपवास करून माझी पूजा केली. व्रताच्या प्रभावामुळे तिचे शरीर शुद्ध झाले परंतु तिने ब्राह्मण आणि देवांसाठी कधीही अन्नदान केले नाही, म्हणून मला वाटले की ही स्त्री वैकुंठामध्ये राहूनही अतृप्त राहील, म्हणून एके दिवशी मी स्वतः तिच्याकडे भिक्षा मागायला गेलो. भिक्षा मागितल्यावर तीने मातीचा एक गोळा उचलून माझ्या हातावर ठेवला. मी ते वस्तुमान घेतले आणि माझ्या निवासस्थानी परतलो. काही वेळाने ती शरीर सोडून माझ्या जगात आली.
येथे तीला एक झोपडी आणि आंब्याचे झाड सापडले. रिकामी झोपडी पाहून ती घाबरत माझ्याकडे आली आणि म्हणाली, मी एक धर्माभिमानी आहे, मग मला रिकामी झोपडी का मिळाली? मग मी तीला सांगितले की अन्न दान न केल्याने आणि मला मातीचा ढेकूळ दिल्याने हे घडले. तेव्हा मी तीला सांगितले की जेव्हा देवता तुला भेटायला येतात तेव्हा षटीला एकादशीच्या व्रताचे नियम सांगत नाहीत तोपर्यंत तू तुझे दार उघड. देवकन्येने सांगितलेल्या पद्धतीचे पालन करून स्त्रीनेही तेच केले आणि षटतिला एकादशीचे व्रत पाळले. उपवासाच्या प्रभावामुळे त्यांची झोपडी अन्न आणि पैशाने भरली होती. म्हणून हे नारद, या एकादशीचे व्रत करून तीळ व अन्नदान करणाऱ्याला मुक्ती व समृद्धी प्राप्त होते, हे खरे समजा.
सकाळी स्नानानंतर भगवान विष्णूची पूजा करून त्यांना फुले, धूप इत्यादी अर्पण करा. षटीला एकादशी व्रताच्या पूजेच्या वेळी तिळापासून बनवलेले अन्नपदार्थ भगवान विष्णूला अर्पण करा. असे केल्याने भगवान विष्णू प्रसन्न होतात. तिळात गाईचे तूप मिसळून हवन करावे. या दिवशी तिळाचे दान करणे उत्तम मानले जाते. तीळ दान केल्याने माणसाला मोक्ष प्राप्त होतो. व्रत पाळल्यानंतर रात्री भगवान विष्णूची पूजा करावी आणि रात्री जागरण व हवनही करावे. यानंतर द्वादशीच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून स्नान करून भगवान विष्णूला भोजन अर्पण करावे आणि पंडितांना भोजन दिल्यानंतर स्वतः भोजन करावे.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)