Utpanna Ekadashi 2022: आज उत्पत्ती एकादशी, पूजा विधी आणि प्रभावी उपाय

उत्पत्ती एकादशी

Image Credit source: Social Media

मुंबई,  उत्पन्ना एकादशीला (Utpanna Ekadashi 2022) हिंदू धर्मात विशेष महत्त्व आहे. या एकादशीला उत्पत्ती एकादशी असेही म्हणतात. उत्पत्ती  एकादशीच्या या शुभ दिवशी भगवान विष्णूचे (Bhagwan Vishnu) भक्त उपवास करतात आणि भगवान विष्णूची पूजा करतात. ही एकादशी मार्शिश महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या 11 व्या दिवशी साजरी केली जाते. यावेळी उत्पत्ती एकादशीचे व्रत 20 नोव्हेंबर 2022 रोजी म्हणजेच आज केले जात आहे.

उत्पन्न एकादशी 2022 महत्व

उत्पत्ती एकादशी ही भगवान विष्णूला समर्पित आहे. असे मानले जाते की, जे या शुभ दिवशी व्रत करतात. ते सर्व पापांपासून मुक्त होतात आणि ते थेट वैकुंठ धाम (भगवान विष्णूचे निवासस्थान) येथे जातात. भारताच्या उत्तर भागात, उत्पत्ती एकादशी ही मार्गशीर्ष महिन्यात साजरी केली जाते, तर भारताच्या विविध भागात ती कार्तिक महिन्यात साजरी केली जाते. या दिवशी भगवान विष्णूसोबत माता एकादशीचीही पूजा केली जाते. पुराणानुसार, अशी मान्यता आहे की या दिवशी भगवान विष्णूच्या शक्तींपैकी एक देवी एकादशीने जन्म घेतला आणि मुर राक्षसाचा वध केला, म्हणून या एकादशीला उत्पत्ती एकादशी म्हणतात.

उत्पन्न एकादशी शुभ मुहूर्त

हिंदू दिनदर्शिकेनुसार, उत्पत्ती एकादशी ही मार्गशीर्ष महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या 11 व्या दिवशी साजरी केली जाते. उत्पत्ती एकादशी 19 नोव्हेंबर 2022 रोजी म्हणजेच उद्या सकाळी 10.29 वाजता सुरू झाली आहे आणि 20 नोव्हेंबर 2022 रोजी म्हणजेच आज सकाळी 10.41 वाजता समाप्त होईल. उदयतिथीनुसार उत्पत्ती एकादशी 20 नोव्हेंबरला म्हणजेच आज साजरी केली जाईल. 21 नोव्हेंबर रोजी सकाळी 06.40 ते 08.47 या वेळेत त्याची पारायणे होईल.

उत्पत्ती एकादशी पूजा पद्धत 

एकादशीच्या दिवशी सकाळी उठल्यावर सर्वप्रथम व्रताचे व्रत करावे. सकाळी सर्व कामे उरकून आंघोळ करावी. देवाची आराधना करावी आणि व्रताची कथा अवश्य ऐकावी. या व्रतामध्ये भगवान विष्णूला फक्त फळे अर्पण करा. रात्री भजन-कीर्तन करावे. काळत -नकळत काही चूक झाली असेल तर त्यासाठी भगवान श्रीहरींकडे क्षमा मागावी. द्वादशी तिथीच्या दिवशी सकाळी ब्राह्मण किंवा गरीब व्यक्तीला अन्नदान केल्यानंतर दक्षिणा द्या आणि नंतर उपवास सोडा.

उत्पन्न एकादशीच्या दिवशी हे उपाय करा

1.  व्यवसायात प्रगती करायची असेल तर उत्पत्ती एकादशीच्या दिवशी देवासमोर पाच गुंजाफळे ठेवा आणि त्यांची पूजा करा. पूजेनंतर ते गुंजाफळ आपल्या तिजोरीत किंवा पाकिटात.
2.  घरातील सुख-शांती टिकवून ठेवण्यासाठी या दिवशी आपल्या घराच्या मंदिरात दक्षिणावर्ती शंख स्थापित करून त्याची रोळी, धूप-दीप इत्यादींनी पूजा करावी.
3.  जर तुम्हाला कोणत्याही प्रकारच्या आरोग्याशी संबंधित समस्यांपासून दूर राहायचे असेल तर या दिवशी तुळशीच्या मुळाची थोडीशी माती घेऊन पाण्यात टाकून आंघोळ करावी. त्यानंतर स्वच्छ पाण्याने आंघोळ करून स्वच्छ कपडे घाला.

उत्पत्ती एकादशीच्या दिवशी या चुका करू नका

1. उत्पत्ती एकादशीच्या दिवशी, उपद्रवी भोजन आणि वर्तनापासून दूर राहावे.

2. उत्पत्ती एकादशीच्या दिवशी हळद मिसळलेल्या पाण्यातच अर्घ्य द्यावे. अर्घ्यात रोली किंवा दूध वापरू नका.

3. आरोग्य चांगले नसेल तर उपवास करू नका, फक्त प्रक्रियांचे पालन करा.

4. उत्पत्ती एकादशीच्या दिवशी मिठाई अर्पण करा, या दिवशी फळ देऊ नका.

उत्पत्ती एकादशी व्रत कथा

सतयुगात नदीजंग नावाचा एक राक्षस होता, त्याच्या मुलाचे नाव मुर होते. पराक्रमी आणि बलवान राक्षस मुरने इंद्र, वरुण, यम, अग्नि, वायू, ईश, चंद्रमा, नैरुत इत्यादी स्थानांवर आपले वर्चस्व प्रस्थापित केले होते. त्याच्याकडून सर्व देवांचा पराभव झाला होता. आपले दु:ख घेऊन सर्वजण कैलाशपती शिवाच्या आश्रयाला पोहोचले आणि सर्व हकीकत सांगितली. या समस्येच्या निराकरणासाठी देवांचे देव महादेवाने सर्व देवांना शसृष्टीचे पालनहतरे भगवान विष्णू यांच्याकडे जाण्यास सांगितले.

मुर-हरी यांच्यातील युद्ध दहा हजार वर्षे चालले

मायावी मूरने स्वर्गाचा ताबा घेतला होता, सर्व देव त्याच्यापासून बचाव करण्यासाठी पळत होते. भोलेनाथांच्या आज्ञेचे पालन करून देवता श्री हरी विष्णू यांच्याकडे पोहोचले आणि त्यांनी आपले दुःख इंद्राला तपशीलवार सांगितले. देवतांना वाचवण्याचे वचन देऊन भगवान विष्णू युद्धभूमीवर पोहोचले. येथे मुर सैन्यासह देवांशी लढत होते. विष्णूना पाहताच त्यांनी त्यांच्यावरही हल्ला केला. असे म्हणतात की मुर-श्री हरी यांच्यातील हे युद्ध अनेक वर्षे चालले, विष्णूंच्या बाणाने मुरचे शरीर छिन्नभिन्न झाले परंतु पराभव झाला नाही.

उत्पत्ती देवीचा जन्म

भगवान विष्णू युद्ध करताना थकले आणि बद्रिकाश्रम गुहेत जाऊन विश्रांती घेऊ लागले. राक्षस मुरही विष्णूचा पाठलाग करत तिथे पोहोचला. भगवान विष्णूच्या शरीरातून तेजस्वी रूप असलेली देवी जन्माला आली तेव्हा तो श्रीहरीवर हल्ला करणार होता. त्या देवीने त्या राक्षसाचा वध केला. भगवान विष्णूंनी देवीला सांगितले की, तुझा जन्म माझ्या आवडत्या एकादशी तिथीला झाला आहे, म्हणून आजपासून तुझे नाव उत्पन्ना असे असेल.तिच्यामुळे राक्षसाचे जन्मोजन्मीचे पाप नष्ट होऊन त्याला मोक्ष मिळाला. म्हणून ही एकादशी पापक्षालन करणारी म्हणून ओळखली जाऊ लागली.

(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही,तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)