प्रायश्चित पूजा म्हणजे काय? रामललाच्या प्राणप्रतिष्ठापणेसाठी ही पूजा का आहे आवश्यक?
पंडित दुर्गा प्रसाद म्हणतात की, जेव्हा आपण कोणतेही पवित्र कार्य किंवा यज्ञ करतो तेव्हा आपल्याला बसण्याचा अधिकार आहे. यजमानाला प्रायश्चित्त म्हणून हे कर्म करावे लागते. साधारणपणे पंडिताला असे करावे लागत नाही परंतु यजमानाला असे प्रायश्चित्त करावे लागते. यामागची मूळ भावना ही आहे की आपण जाणूनबुजून किंवा नकळत जे काही पाप केले असेल तर त्याचे प्रायश्चित्त केले पाहिजे,
मुंबई : मंगळवारपासून अयोध्येतील राम मंदिरात (Ram Mandir) रामललाच्या अभिषेक विधीला सुरुवात झाली आहे. सर्वप्रथम प्रायश्चित्त पूजेने प्राण-प्रतिष्ठेची विधीवत सुरुवात झाली. पंडित दुर्गा प्रसाद यांनी टीव्ही 9 शी बोलताना सांगितले होते की, सकाळी 9:30 वाजल्यापासून पूजा प्रक्रिया सुरू झाली आहे, ही पूजा पुढील 5 तास सुरू राहणार आहे. यामध्ये यजमान तपश्चर्याने पूजेची सुरुवात करतील. आता ही तपश्चर्या म्हणजे काय असा प्रश्न लोकांना पडला असेल. याबाबतची माहितीही येथे दिली जात आहे.
प्रायश्चित्त पूजा म्हणजे काय?
पंडित दुर्गा प्रसाद म्हणाले की प्रायश्चित्त ही उपासनेची पद्धत आहे ज्यामध्ये शारीरिक, आंतरिक, मानसिक आणि बाह्य अशा तिन्ही प्रकारे प्रायश्चित्त केले जाते. बाह्य प्रायश्चितासाठी यजमानाला 10 धार्मिक स्नान करावे लागते. यामध्ये पंच द्राव्य आणि इतर अनेक पदार्थांनी स्नान केले जाते. आणखी एक प्रायश्चित्त अर्पण आहे आणि एक संकल्प देखील आहे. यामध्ये यजमान गोदानाद्वारे प्रायश्चित्त करतात. यामध्ये काही पैसे दान करून प्रायश्चित्त केले जाते आणि यात सोने दान करणे देखील समाविष्ट आहे.
प्रायश्चित्त पूजा कोण करतो ?
पंडित दुर्गा प्रसाद म्हणतात की, जेव्हा आपण कोणतेही पवित्र कार्य किंवा यज्ञ करतो तेव्हा आपल्याला बसण्याचा अधिकार आहे. यजमानाला प्रायश्चित्त म्हणून हे कर्म करावे लागते. साधारणपणे पंडिताला असे करावे लागत नाही परंतु यजमानाला असे प्रायश्चित्त करावे लागते. यामागची मूळ भावना ही आहे की आपण जाणूनबुजून किंवा नकळत जे काही पाप केले असेल तर त्याचे प्रायश्चित्त केले पाहिजे, कारण अशा अनेक चुका आपण करत असतो. जर आपल्याला त्याची जाणीवही नसेल, तर शुद्धीकरण अत्यंत आवश्यक आहे. म्हणजेच जाणूनबुजून किंवा नकळत झालेल्या चुकांच्या क्षमेसाठी आपण जी पूजा करतो तिला प्रयाचित पूजा म्हणतात. त्यामुळे कोणत्याही प्रकारची पूजा करण्यापूर्वी तपश्चर्या करणे आवश्यक आहे.
कर्म कुटी पूजा म्हणजे काय?
पंडित दुर्गाप्रसाद म्हणाले की, कर्मकुटी पूजा म्हणजे यज्ञशाळा पूजा. यज्ञशाळा सुरू करण्यापूर्वी हवन कुंड किंवा बेदीची पूजा केली जाते. भगवान विष्णूची छोटीशी पूजा केली जाते आणि त्या पूजेनंतरच मंदिरात पूजेसाठी जातो. प्रत्येक क्षेत्रात प्रवेश मिळवण्यासाठी पूजा केली जाते. ती पूजा केल्यानंतर, हक्क मिळाल्यावर आपण मंदिरात जाऊन पूजा करतो.
पूजेला किती वेळ लागेल हे जाणून घ्या
पंडित दुर्गा प्रसाद म्हणाले की, तपश्चर्यासाठी किमान दीड ते दोन तास लागतील आणि विष्णूपूजेलाही तेवढाच वेळ लागेल. प्राणाच्या अभिषेकासाठी सुरू झालेली प्रायश्चित्त पूजा सकाळी साडेनऊ वाजता सुरू झाली असून ही पूजा सुमारे 5 तास सुरू राहणार आहे. 121 ब्राह्मण विधीनुसार ही पूजा करत आहेत.