हिंदू धर्मात लग्नाच्या वेळेस का केली जाते सप्तपदी? तुम्हाला माहिती आहे का कारण?
लग्न म्हणजे दोन जीवांना जोडणारा संस्कार. भारतीय संस्कृतीत लग्नाला विशेष महत्त्व आहे. लग्नातल्या सर्व विधींना विशेष महत्त्व देण्यात आले आहे. या विधींपैकीच एक म्हणजे सप्तपदी आहे. जाणून घेऊया सप्तपदीचे महत्त्व.
मुंबई : हिंदू धर्मात प्रत्येक विधीला अनन्यसाधारण महत्त्व मानले जाते. विवाह संस्कार हा 16 संस्कारांपैकी एक आहे, जो विवाहादरम्यान दोन आत्म्यांना जोडण्याचे काम करतो. लग्नाच्या चालीरीतींबद्दल बोलायचे तर ते दोन व्यक्तींना जोडतेच पण आयुष्यातील प्रत्येक जबाबदारी पार पाडायला शिकवते. हिंदू धर्मात सात फेऱ्यांशिवाय लग्न पूर्ण मानले जाते . चला तर मग जाणून घेऊया लग्नाच्या वेळी सात फेरे ज्याला आपण सप्तपदी (Saptapadi) म्हणतो ती का घेतली जाते आणि त्यांचे काय महत्त्व आहे.
सप्तपदीतले सात वचन
हिंदू धर्मात लग्नादरम्यान सप्तपदी हा विधी असतो. ज्याला सात जन्मांचे बंधन मानले जाते. लग्नात, वधू आणि वर अग्निच्या साक्षीने सात फेरे घेतात, जेणेकरून ते पुढील सात जन्म एकत्र राहू शकतील. पती-पत्नीचे नाते तन, मन आणि धनाने जपण्याचे वचनही तो देतो. सनातन धर्मात दोन व्यक्तींचा आत्मा आणि शरीर एकत्र येण्याला सात फेरे आणि सात शब्दांचे महत्त्व आहे. असे मानले जाते की या सात फेऱ्या आणि सात वचनांमुळे वधू-वर सात जन्म एकत्र राहतात.
सप्तपदीतील 7 संख्यांचे महत्त्व काय आहे?
हिंदू धर्मग्रंथानुसार, पृथ्वीवर सापडलेल्या सर्व महत्त्वाच्या वस्तूंची संख्या 7 मानली जाते. जसे की इंद्रधनुष्याचे सात रंग, सात तारे, सात सुर, सात दिवस, सात चक्र, मनुष्याच्या सात क्रिया इ. याच कारणामुळे पौराणिक मान्यतांमध्ये 7 हा अंक शुभ मानला जातो. त्यामुळे लग्नादरम्यानही सात फेरे घेण्याची परंपरा आहे आणि या फेऱ्यांनंतर पती-पत्नी आयुष्यभरासाठी एक होतात.
सप्तपदीतील सात वचन
- पहिल्या वचनात पती आपल्या पत्नीला वचन देतो की तो कोणत्याही तीर्थयात्रेला एकटा जाणार नाही आणि तिला नेहमी सोबत नेईल. ते एकाच वेळी धार्मिक विधी आणि उपवास दोन्हीही करतील.
- दुस-यामध्ये, पत्नी पतीकडून वचन घेते की ती आपल्या आईवडिलांचा जसा आदर करते तसा तो आपल्या कुटुंबाचा आदर करेल.
- तिसर्‍या वचनात पती पत्नीला जीवनातील प्रत्येक प्रसंगात साथ देण्याचे वचन देतो. ते तारुण्य आणि वृद्धापकाळात एकत्र राहण्याचे वचनही देतात.
- चौथ्या वचनात, पत्नीने पतीला वचन देण्यास सांगितले की तो विवाहित जीवनातील कर्तव्ये पूर्ण करेल आणि कुटुंबाच्या गरजा पूर्ण करेल.
- पाचव्या व्रतामध्ये पती आपल्या पत्नीला वचन देतो की तो घरातील कामे, लग्न आणि व्यवहार यांसारख्या बाबतीत तिचे मत घेईल.
- सहाव्या वचनात पती हे वचन घेतो की तो आपल्या पत्नीचा तिच्या मित्रांसमोर कधीही अपमान करणार नाही. ते जुगारासारख्या वाईट सवयी देखील टाळतील.
- सातव्या वचनात, पत्नी पतीला वचन देण्यास सांगते की तो तिच्याशिवाय इतर कोणत्याही स्त्रीला आपली आई किंवा बहीण मानेल आणि कधीही तिसर्‍या व्यक्तीला त्यांच्या नात्यात येऊ देणार नाही.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)
