मुंबई : एखाद्याला प्रवास, अभ्यास किंवा नोकरीसाठी परदेशात जायचे असेल तर पासपोर्ट (Indian Passport) आवश्यक आहे. आंतरराष्ट्रीय उड्डाणांसाठी हे महत्त्वाचे दस्तावेज आहेत. याशिवाय आधार, पॅन किंवा मतदार कार्डाप्रमाणेच इतर अनेक कामांसाठीही ते आपले ओळखपत्र असते. जर आपण दुसऱ्या देशात पोहोचलो तर आपला पासपोर्ट ही आपली सर्वात ठोस ओळख असते. त्यावर लिहिलेली प्रत्येक माहिती प्रमाणित मानली जाते. त्यामुळे पासपोर्ट विभाग कसून चौकशी केल्यानंतरच एखाद्याला पासपोर्ट जारी करतो. तसे, पासपोर्ट मिळविण्यासाठी कोणतीही वयोमर्यादा नाही. 1 दिवसाच्या मुलापासून ते 100 वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाचे भारतीय नागरिक त्यांचा पासपोर्ट तयार करू शकतात.
भारतीय पासपोर्टसह तुम्ही व्हिसाशिवाय 57 देशांमध्ये प्रवास करू शकता. हेन्ली पासपोर्ट इंडेक्सने नुकतीच ही क्रमवारी जाहीर केली आहे. याचाच अर्थ जगात भारतीय पासपोर्टची ताकद वाढत आहे. हेन्ले पासपोर्ट इंडेक्स 2023 नुसार सिंगापूर अव्वल स्थानावर आहे आणि तेथील नागरिक 192 देशांमध्ये मोफत व्हिसासह प्रवास करू शकतात. तर जपानमधील लोकांना 189 देशांमध्ये मोफत प्रवेश मिळू शकतो. यूएस पासपोर्ट 184 देशांमध्ये व्हिसा मुक्त प्रवेश करण्यास परवानगी देतो.
1. निळा (सामान्य): हा सामान्य लोकांसाठी जारी केला जातो. हे सामान्य आणि त्वरित दोन्ही असू शकते.
2. पांढरा (अधिकृत): हे अधिकृत कामासाठी परदेशात जाणाऱ्या सरकारी कर्मचाऱ्यांना दिले जाते.
3. कथ्था (अधिकारी वर्ग): हे भारतीय सरकारी अधिकारी आणि भारत सरकारद्वारे अधिकृत व्यक्ती जसे की IAS, IPS अधिकारी इत्यादींना दिले जाते.
एक सामान्य पासपोर्ट 10 वर्षांसाठी बनविला जातो. 18 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या लोकांसाठी, ते 5 वर्षांच्या कालावधीसाठी किंवा ते 18 वर्षे पूर्ण होईपर्यंत तयार केले जाते. जर तुम्ही 15 वर्षांच्या मुलासाठी पासपोर्टसाठी अर्ज करत असाल तर तुम्हाला 10 वर्षांसाठी बनवलेला सामान्य पासपोर्ट देखील मिळू शकेल.
देशाच्या कोणत्याही भागात राहणारी कोणतीही व्यक्ती परराष्ट्र मंत्रालय, भारत सरकार (MEA) च्या www.passportindia.gov.in या वेबसाइटला भेट देऊन किंवा mPassport Seva हे मोबाइल अॅप वापरून पासपोर्ट सेवेसाठी अर्ज करू शकते. अर्ज केल्यानंतर, कागदपत्रांच्या पडताळणीसाठी प्रादेशिक पासपोर्ट कार्यालयात जावे लागते. देशभरात 36 पासपोर्ट कार्यालये आहेत ज्या अंतर्गत 93 पासपोर्ट सेवा केंद्र (PSK) आणि 430 पोस्ट ऑफिस पासपोर्ट सेवा केंद्र (POPSK) कार्यरत आहेत. ऑनलाइन फॉर्म सबमिट केल्यानंतर पासपोर्ट सेवा केंद्रावर जाण्यासाठी ऑनलाइन अपॉइंटमेंट घ्यावी लागते. दिलेल्या दिवशी आणि वेळेवर पासपोर्ट सेवा केंद्रावर पोहोचा. पासपोर्ट सेवा केंद्र (PSK) किंवा पोस्ट ऑफिस पासपोर्ट सेवा केंद्र (POPSK) ला भेट देताना अर्जदाराचे छायाचित्र आणि बायोमेट्रिक्स पासपोर्ट अधिकारी स्वतः घेतात.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही)