मुंबई : वातावरणातील बदालाचा परिणाम केवळ हंगामातील पिकांवरच झालेला आहे असे नाही तर फळबागांवरही याचा परिणाम झालेला आहे. यंदा अधिकच्या पावसाचा परिणाम प्रत्येक काय होतो याची प्रचिती शेतकऱ्यांसह (Orchards) फळबागायतदारांना देखील झाली आहे. ज्या बागेतील झाडांना सापळा लावण्यात आला आहे त्याची विशेष काळजी घेणे गरजेचे आहे. अन्यथा फळबागा ह्या (pest infestation) किडीने उध्वस्त होणार असल्याचे केंद्रिय कृषी विद्यापीठाचे डॉ. राजेंद्र प्रसाद यांनी सांगितले आहे. या फळबागांमध्ये सातत्याने पाणी साचल्याने हा धोका निर्माण होत असल्याचे डॉ राजेंद्र प्रसाद यांनी सांगितले आहे.
फळबागांमध्ये आर्द्रता आणि हालचाल नसल्यामुळे कीटक कोळी संपूर्ण झाडाचा नाश करत आहेत. झाडे कोरडी पडू लागतात आणि पुढच्या पिकाला फळही मिळत नाही. गेल्या दोन वर्षांपासून वातावरणातील प्रचंड आर्द्रतेमुळे कीटक (पानवेबर) एक प्रमुख कीटक म्हणून उदयास येत आहे. त्यामुळे फळांच्या बागांचे मोठे नुकसान होत आहे. आंबा पेरू आणि लिची पानांमध्ये याचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणात होतो. आतापर्यंत याचा प्रादुर्भाव जाणवत नव्हता पण आता वातावरणातील बदलामुळे याचे प्रमाण वाढले आहे.
डॉ. एस. के. सिंग यांच्या मते, हा कीटक या वर्षात जुलैपासून सक्रिय आहे आणि डिसेंबरपर्यंत नुकसान करत राहील. लीफ वेबर कीटक पानांवर अंडी घालतो. ज्यामुळे एका आठवड्याच्या कालावधीत फळबागांचा पृष्ठभाग कापला जातो आणि पाने नष्ट होतात. तर इतर अळ्यांच्या प्रादुर्भावमुळे पानांची गळती होते तर या आळ्या पानाच्या शिरा आणि मज्जातंतू मागे सोडणारे संपूर्ण पान खाऊ लागतात. योग्य प्रकारे व्यवस्थापित न केलेल्या फळबागांमध्ये हा कीटक जास्त आढळतो. त्यामुळे उत्पादनात तर घट होतेच पण फळांची काढणीही शक्य होत नाही.
कोणत्याही उपकरणाचा वापर करून वेळोवेळी फळबागांवरील साल कापून ती जाळून कीटकाची तीव्रता कमी करता येते. पण हे काम नियमित अंतराने कायम केले पाहिजे. यानंतर लम्बाडायशोथ्रिन 5 ईसी 2 मिली/मि. एक लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे लागणार आहे. पहिल्या फवारणीच्या 15-20 दिवसानंतर, दुसरी फवारणी करावी लागणार आहे. यावेळी एकतर लॅम्बासिलोथ्रिन 5 ईसी 2 मिली हे एक आहे लिटर पाण्यात किंवा क्विनलफॉस 25 ईसी 1.5 मिली 1 तास पाण्यात ठेऊन नंतर फवारणी करावी लागणार आहे. पद्धतशीरपणे व्यवस्थापित केलेली बाग असेल तर बी. टोरुंगीन्सिसची फवारणी करणे योग्य आहे. फळबागांमध्ये अधिकचा प्रादुर्भाव झाला असल्यास बागेची साल कापून टाकावी किंवा कीटक शास्त्रज्ञाशी संपर्क साधून योग्य ते मार्गदर्शन घेणे हेच फायद्याचे राहणार आहे.