नवी दिल्लीः तुम्ही फेसबुक, अॅमेझॉन आणि अॅपल यांसारख्या विदेशी कंपन्यांच्या शेअर्समध्येही गुंतवणूक केली आहे का? या विदेशी समभागांमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी तुम्ही मोतीलाल ओसवाल किंवा गुंतवणूक प्लॅटफॉर्म ग्रो किंवा अपस्टॉक्स सारख्या घरगुती दलालांची मदत घेऊ शकता. जर तुम्ही परदेशी ब्रोकर किंवा घरगुती दलालाच्या मदतीने परदेशी समभागांमध्ये गुंतवणूक केली असेल तर त्याचे कर नियम जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे. या शेअर्सच्या कमाईवर किती कर भरावा लागेल हे जाणून घेणे देखील महत्त्वाचे आहे.
सध्या एनएसईच्या माध्यमातून परदेशी समभागांमध्ये गुंतवणूक करण्याची संधी नाही, पण त्याची तयारी सुरू आहे. लवकरच भारतातील लोक गिफ्ट सिटीद्वारे 50 अमेरिकन स्टॉकमध्ये गुंतवणूक करू शकतील. गुजरातस्थित गिफ्ट सिटी हे आंतरराष्ट्रीय वित्तीय सेवा केंद्र (IFSC) आहे. अमेरिकन स्टॉकवरील आयकरचे नियम सोपे ठेवले गेलेत. शेअर्सवरील लाभांश करपात्र असेल, तर शेअर्सची विक्री भांडवली नफा म्हणून मानली जाईल.
फेसबुक, अॅमेझॉन, अॅपल, नेटफ्लिक्स आणि गुगल यांसारख्या कंपन्यांची नावे ऐकल्यावरच विविध प्रकारचे विचार मनात येतात. लोकांना आश्चर्य वाटते की, अशा मोठ्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक कशी करावी. गुंतवणूक केल्यानंतर कोणीही असे म्हणू शकतो की, त्याच्याकडे गुगल किंवा फेसबुकमध्येही भाग आहे. बाब मोठी वाटू शकते, पण गुंतवणूक निधी खूप सोपा आहे. देशात अनेक ऑनलाईन प्लॅटफॉर्म आहेत ज्यांच्याद्वारे एखादी व्यक्ती या मोठ्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करू शकते.
ज्यांना अमेरिकन कंपन्यांचे शेअर्स खरेदी करायचे आहेत ते दोन पद्धतींचा अवलंब करू शकतात. प्रथम मोतीलाल ओसवाल किंवा एचडीएफसी सिक्युरिटीज सारख्या घरगुती दलालांद्वारे गुंतवणूक करता येते. दुसरा मार्ग म्हणजे परदेशी दलाल. या व्यतिरिक्त ग्राहक इच्छित असल्यास ग्रो सारख्या मोबाईल अॅपद्वारे गुंतवणूक करू शकतो. जर तुम्हाला हे करायचे नसेल तर तुम्ही म्युच्युअल फंड आणि एक्सचेंज ट्रेडेड फंड किंवा ईटीएफद्वारे अमेरिकन शेअर्सदेखील खरेदी करू शकता. ईटीएफमध्ये अनेक सिक्युरिटीज आणि शेअर्स असतात जे एक्सचेंजवर विकले जातात.
आता मुख्य प्रश्न हा आहे की, अमेरिकन स्टॉकवरील नफ्यावर किती आणि कसा कर लावला जाईल. हा कर सोपा असेल आणि त्यात दोन प्रकारचे नियम आहेत. लाभांश आणि भांडवली नफ्यावर कर. जसे भारतीय कंपन्यांमध्ये घडते, तसेच अमेरिकन समभागांबाबतही होईल. या शेअर्सवर तुम्हाला कंपन्यांकडून लाभांश मिळेल. ही कमाई गुंतवणूकदाराच्या खात्यात जाईल आणि त्यावर 25%दराने कर लावला जाईल. अशा परिस्थितीत जर एखाद्या अमेरिकन कंपनीने $ 100 च्या लाभांशची घोषणा केली, तर तुम्हाला फक्त $ 75 मिळतील. त्यातील 25% करात जाईल. भारतीयांसाठी अमेरिकन शेअर्सवरील कर दर इतर देशांच्या शेअर्सपेक्षा कमी आहे, कारण भारत आणि अमेरिका यांच्यात कर करार आहे.
जर लाभांश रोख स्वरूपात घेतला गेला किंवा तोच पैसा इतर कोणत्याही स्टॉकमध्ये गुंतवला गेला तर उत्तरदायित्व भारतातील टॅक्स स्लॅबनुसार केले जाईल. भारत आणि अमेरिका यांच्यात दुहेरी कर टाळण्याचा करार किंवा DTAA आहे, ज्यानुसार अमेरिकेत निर्माण होणारा कोणताही कर भारतातील कर दायित्वातून काढून टाकला जाऊ शकतो.
हे एका उदाहरणासह समजून घ्या. आर्थिक वर्ष 2021 मध्ये अमेरिकन समभागांना $ 100 चा लाभांश मिळाला. यातील 25% अमेरिकन कर विभागाने वजा केले. याचा अर्थ तुम्ही 75 डॉलर्स कमावले. आता तुम्हाला भारतात एकूण $ 100 वर कर भरावा लागेल आणि ते 30%च्या टॅक्स स्लॅबमध्ये येईल. जर डॉलरचा दर 74 रुपये आहे, असे गृहीत धरले तर तुम्ही भारतात 7,400 रुपयांचे कर दायित्व बनू शकाल. लक्षात ठेवा की, तुम्ही आधीच 25% कर अर्थात अमेरिकेत 1850 रुपये भरला. त्यामुळे तुम्ही त्या पैशावर दावा करू शकता आणि तुम्हाला फक्त 370 रुपये भरावे लागतील. जर तुम्ही अमेरिकन शेअर्स 24 महिन्यांपेक्षा जास्त काळ धारण केले, तर त्यावर दीर्घकालीन भांडवली नफा अंतर्गत 20 टक्के कर भरावा लागेल. यासह शुल्क आणि अधिभार वेगळा असेल. जर तुम्ही 24 महिन्यांपूर्वी अमेरिकन स्टॉक विकला तर त्यावर अल्पकालीन भांडवली नफ्यावर कर लावला जाईल. यावर तुमच्या उत्पन्नानुसार टॅक्स स्लॅब दिसेल.
संबंधित बातम्या
SBI ने ग्राहकांना बनावट ग्राहक सेवा क्रमांकांपासून केले सावध, एक चूक अन् बँक खाते रिकामी
30 नोव्हेंबरपर्यंत प्रत्येक खातेदाराला 5 लाख मिळणार; ‘या’ बँकांमध्ये तुमचे खाते आहे का?