Agneepath Scheme: अग्निपथ योजनेमुळे गदारोळ, केंद्रसरकार बॅकफूटवर! योजनेत 5 महत्त्वपूर्ण बदल

अग्निपथ योजनेमुळे गदारोळ, केंद्रसरकार बॅकफूटवर!

Image Credit source: Social Media

नवी दिल्ली: अग्निपथ योजनेचा (Agneepath Scheme) शुभारंभ केंद्र सरकारने 14 जून रोजी मोठ्या उत्साहात केलाय. संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंह यांनी तिन्ही लष्करप्रमुखांसह लष्करातील भरती योजनेचे (Army Recruitment Scheme) गुणदोष समजावून सांगितले. देशातील तरुणांना (Youth) ही योजना समजायला एक-दोन दिवस लागले. मात्र या योजनेची माहिती तरुणांच्या लक्षात येताच ते रस्त्यावर आले. आज अनेक संघटनांनी या योजनेच्या विरोधात भारत बंदची हाक दिली आहे. तरुणांची सर्वात मोठी नाराजी 4 वर्षांच्या सेवा कालावधीबाबत आहे. 18 वर्षांत नोकरीला सुरुवात केल्यानंतर 22 वर्षांत तरुण बेरोजगार होतील, मग त्यानंतर त्यांचे काय होणार, असेही प्रश्न तरुणांनी विचारलेत. 16-17 व 18 जून रोजी या योजनेला इतका भयंकर विरोध झाला की सरकार बॅकफूटवर आले. यानंतर सरकारने एकापाठोपाठ एक योजनेत अनेक बदल करत आंदोलन करणाऱ्या विद्यार्थ्यांचा रोष शांत करण्याचा प्रयत्न केला.

1.संरक्षण मंत्रालयाच्या भरतीत 10 टक्के आरक्षण

अग्निपथ योजनेतून दरवर्षी बाहेर पडणाऱ्या 75 टक्के केडरचे काय होणार, ही खरं तर अग्निवीरांची भविष्यातली सर्वात मोठी नाराजी होती. त्यावर तोडगा काढण्याचा प्रयत्न केंद्र सरकारने केला. आवश्यक पात्रतेचे निकष पूर्ण करणाऱ्या अग्निवीरांना संरक्षण मंत्रालयाच्या नोकऱ्यांमध्ये 10 टक्क्यांपर्यंत आरक्षण मिळेल, अशी घोषणा संरक्षण मंत्रालयाने केली आहे. हे 10% आरक्षण भारतीय तटरक्षक दल आणि इतर नागरी चौक्यांना आणि सर्व 16 संरक्षण पीएसयूला लागू केले जाईल. हे आरक्षण माजी सैनिकांच्या सध्याच्या आरक्षणाव्यतिरिक्त असेल.

2.सीएपीएफ भरतीत 10 टक्के आरक्षण

• याआधी शनिवार, 18 जून रोजी गृह मंत्रालयाने अग्निवीरांसाठी आणखी एक घोषणा केली होती. चार वर्षांच्या सेवेनंतर अग्निवीर बाहेर येईल, तेव्हा त्याला केंद्रीय सशस्त्र पोलीस दल (सीएपीएफ) आणि आसाम रायफल्सच्या नोकऱ्यांमध्ये 10 टक्के आरक्षण देण्यात येईल, असे गृहमंत्रालयाने म्हटले आहे.
• याशिवाय केंद्रीय सशस्त्र पोलीस दल आणि आसाम रायफल्समधील अग्निवीरांच्या भरतीत कमाल वयोमर्यादेत 3 वर्षांनी सूट देण्यात येणार आहे. तर अग्निवीरांच्या पहिल्या तुकडीसाठी ही सूट 5 वर्षे असेल.

3.वयोमर्यादेत शिथिलता

• अग्निपथ योजना सुरू झाल्याने गेल्या दोन वर्षात कोरोनामुळे भरती झाली नसल्याबद्दल अनेक विद्यार्थ्यांनी चिंता व्यक्त केली आहे. मुळे अग्निपथ योजनेअंतर्गत आवश्यक असलेल्या वयोमर्यादेतून ते बाहेर पडतील. अग्निपथ योजनेंतर्गत जीर्णोद्धारासाठी वयोमर्यादा 17.5 वर्षे ते 21 वर्षे आहे. विद्यार्थ्यांच्या या विरोधानंतर संरक्षण मंत्रालयाने आणखी एक दुरुस्ती केली.
• अग्निपथ योजनेंतर्गत भरतीसाठी कमाल वयोमर्यादा 21 वरून 23 वर्ष करण्यात आली आहे, असे संरक्षण मंत्रालयाने म्हटले आहे. मात्र, ही सवलत या वर्षी म्हणजे २०२२च्या भरती प्रक्रियेतच लागू होणार आहे. म्हणजे फक्त पहिल्या वर्षासाठी.
• गेल्या दोन वर्षात कोरोनामुळे भरती न झाल्याने हा निर्णय घेण्यात आला आहे. अशा प्रकारे 2022 च्या बॅचचे अग्निवीर वयाच्या 28 व्या वर्षापर्यंत संरक्षण मंत्रालयाच्या नोकरीसाठी अर्ज करू शकणार आहेत. सर्वसाधारणपणे, ते संरक्षण मंत्रालयाच्या नोकरीसाठी 26 वर्षांपर्यंत अर्ज करण्यास पात्र असतील.

4.बारावी उत्तीर्ण प्रमाणपत्र

अग्निवीरांसाठी किमान शैक्षणिक पात्रता दहावी पास आहे. त्यानंतर त्यांना 4 वर्ष काम करावं लागलं. या परिस्थितीत त्याच्यासमोर अभ्यास सुरू ठेवण्याबाबत चिंता निर्माण होऊ शकली असती. ही समस्या सोडवण्यासाठी राष्ट्रीय मुक्त विद्यालयाच्या (एनआयओएस) माध्यमातून शालेय शिक्षण विभागाने त्याला बारावीपर्यंत शिक्षण घेण्याचा पर्याय दिला. त्यासाठी एनआयओएस आवश्यक ते बदल करणार आहे.

5.बॅचलर डिग्रीचा विशेष कोर्स

याशिवाय अग्निवीरांसाठी 3 वर्षांची स्पेशल स्किल बेस्ड बॅचलर डिग्री सुरू करण्याचा निर्णय शिक्षण मंत्रालयाने घेतला आहे. यामध्ये अग्निवीरांनी 4 वर्षांच्या सेवेदरम्यान शिकलेल्या तांत्रिक कौशल्यांना प्राधान्य देण्यात येणार आहे. इग्नूच्या सहकार्याने हा अभ्यासक्रम तयार करण्यात येत असल्याचे सूत्रांनी सांगितले. या अभ्यासक्रमात अग्निवीरांच्या सेवाकाळात शिकलेल्या कौशल्य प्रशिक्षणासाठीच ५० टक्के क्रेडिट दिले जाणार आहे.