मुंबई : ‘लंबी जुदाई’ चित्रपटातील ‘रुके-रुके से रुके कदम’ सारखे हृदयस्पर्शी गाणे असो किंवा ‘मनमौजी’ चित्रपटातील ‘जरुरत है जरुरत है’ सारखे एखादे मजेदार गाणे असो, मदन मोहन (Madan Mohan) यांनी प्रत्येक शैलीतील गाणी गायली आहेत. उत्तम संगीत, थ्रेडेड सूरपासून तालापर्यंत, मदन मोहनची सदाहरित गाणी आजही लोकप्रिय आहेत. मदन त्यांचे वडील राय बहादूर चुनीलाल यांनी इराकी पोलिसांमध्ये काम केले.
जेव्हा राय बहादूर चुनीलाल भारतात आले, तेव्हा त्यांनी मुंबई येथे एक फिल्म स्टुडिओ विकत घेतला. मदन मोहन यांची संगीताची आवड त्यांच्या वडिलांच्या फिल्म स्टुडिओमुळे वाढली. घरात ठेवलेल्या ग्रामोफोनवरही त्यांनी नेहमी संगीताचे सूर वाजवण्याचा प्रयत्न केला. पण चित्रपटसृष्टीत येण्यापूर्वी मदन मोहन यांनी देशसेवेसाठी पुढाकार घेतला. 1943मध्ये मदन मोहन सेकंड लेफ्टनंट म्हणून सैन्यात भरती झाले. त्यांनी दोन वर्षे देश सेवा केली. रणांगणात भरपूर गोळ्या झाडणाऱ्या मदन मोहन यांनी दुसऱ्या महायुद्धाच्या अखेरीस सैन्य सोडले होते.
त्यानंतर ते मुंबईत आले. ऑल इंडिया रेडिओमध्ये काम करताना त्यांनी अनेक चित्रपट व्यक्तिमत्त्वांच्या मुलाखती घेतल्या. अशाप्रकारे त्यांचा चित्रपट विश्वाशी थेट संबंध येऊ लागला. मदन मोहनने हिंदी चित्रपटसृष्टीला सर्वोत्कृष्ट गाणी दिली. मदन मोहन यांचे देखील एक स्वप्न होते. हे स्वप्न साकार झाले, पण मदन मोहन यांच्या मृत्यूनंतर तब्बल 29 वर्षांनी!
वास्तविक, मदन मोहन यांची इच्छा होती की, त्यांनी अमिताभ बच्चन आणि हेमा मालिनीसाठी एकत्र गाणे तयार करावे. मात्र मदन मोहन हयात असताना दोघांची ही इच्छा पूर्ण होऊ शकली नाही. मदन मोहन यांनी अमिताभ बच्चन यांच्या ‘परवाना’ चित्रपटासाठी संगीत दिले होते, पण त्यात हेमा मालिनी नव्हत्या. हेमा मालिनी यांच्या ‘शराफत छोड दी मैने’ या चित्रपटाचे संगीतही त्यांनी दिले होते, पण त्यात अमिताभ नव्हते. दोघांसाठी एकत्र गाणे तयार करावे या इच्छेसोबत मदन मोहन यांनी 1975मध्ये जगाचा निरोप घेतला.
वडिलांच्या जाण्याने संजीव देखील कोलमडले होले. त्यांना त्यांच्या वडिलांची आठवण यायची, त्यामुळे ते त्यांच्या जुन्या वस्तूंसह वेळ घालवायचे. अशा परिस्थितीत एके दिवशी त्यांना एक जुना टेप रेकॉर्डर आणि त्याचे वडील मदन मोहन यांच्या अनेक टेप सापडल्या. त्यात असे शेकडो सूर होते, जे कधीही वापरले गेले नव्हते. या टेप रेकॉर्डर्समध्ये मदन मोहन यांच्या आवाजात गायलेल्या अनेक रचना होत्या.
दरम्यान, मदन मोहन यांच्या निधनानंतर त्यांचा ‘मौसम’ हा चित्रपट प्रदर्शित झाला. मदन मोहन यांचे निधन झाले आणि हा चित्रपट 1975 मध्ये रिलीज झाला, म्हणून प्रीमियर दरम्यान हा चित्रपट दिग्गज संगीतकाराला समर्पित करण्यात आला. मदन मोहन यांचे कुटुंबही चित्रपटाच्या प्रीमियरला पोहोचले. प्रीमियरला यश चोप्रा आणि त्याची पत्नी पामिला चोप्रासह अनेक पाहुणे उपस्थित होते. चित्रपट पाहिल्यानंतर यश आणि त्याची पत्नी दोघांनी मदन मोहनच्या संगीताचे खूप कौतुक केले.
वडिलांची इतकी स्तुती ऐकून संजीव कोहलीच्या मनाचा प्रकाश पडला. त्यांच्या मनात आले की आपण चित्रपट बनवावा, ज्याचे दिग्दर्शन यश चोप्रा यांनी करावे. अमिताभ बच्चन आणि हेमा मालिनी यांना चित्रपटात कास्ट करावे आणि संगीत त्यांचे वडील मदन मोहन यांचे असावे. ज्या संगीताला आजपर्यंत कोणी हातही लावला नव्हता.
संजीव त्यावेळी खूप लहान होते, त्यामुळे त्याने आपले मन कोणाशीही शेअर केले नाही. कलकत्ता येथून शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर जेव्हा ते मुंबईला परतले. तेव्हा त्यांनी 2000 मध्ये यशराज फिल्म्समध्ये प्रवेश केला. ते कंपनीचे पहिले सीईओ होते. आता यशराज फिल्म्सचा भाग बनल्यानंतर संजीवने पुन्हा वडिलांचे स्वप्न पूर्ण करण्याचा चंग बांधला. एक दिवस संजीव आणि यश चोप्रा एकत्र बसले होते, मग बोलण्यात संजीवने यश चोप्रा यांच्याजवळ त्यांच्या वडिलांनी न वापरलेल्या रेकॉर्डिंगचा उल्लेख केला.
ही त्या दिवसांची गोष्ट होती, जेव्हा यश चोप्रा 2004 मध्ये रिलीज झालेल्या ‘वीर-झारा’ चित्रपटासाठी नियोजन करत होते. संजीवकडून हे ऐकल्यानंतर यश चोप्रा यांनी त्याला सांगितले की, मदन मोहनच्या त्या टेपमधून तुम्ही काही रचना निवडा. आपण आपल्या पुढच्या चित्रपटात त्याचा वापर करू आणि त्याचे श्रेय मदन मोहन जी यांना जाईल. आता जेव्हा संजीवने चित्रपटाच्या कास्टिंगकडे पाहिले, तेव्हा त्यांच्या लक्षात आले की, या चित्रपटातील दोन्ही कलाकार आहेत, ज्यांना त्यांच्या एकत्र संगीतबद्ध करायचे होते. हे दोन कलाकार म्हणजे अमिताभ बच्चन आणि हेमा मालिनी होते.
या दोघांनी ‘वीर-झारा’ चित्रपटात एकत्र गाणे देखील केले आहे. मदन मोहन यांचे स्वप्न, जे ते हयात असताना पूर्ण होऊ शकले नाही, ते त्यांच्या मृत्यूनंतर 29 वर्षांनी ‘वीर-झारा’ चित्रपटाद्वारे पूर्ण झाले.