काबुल : अफगाणिस्तानवर तालिबानने ताबा मिळवल्यानंतर आता सरकार स्थापनेच्या हालचाली सुरू झाल्यात. याआधीही सरकार स्थापनेच्या हालचाली सुरू होत्या, मात्र तो निर्णय पुढे ढकलण्यात आला होता. आता बुधवारी (8 सप्टेंबर) नव्या तालिबान सरकारची घोषणा होण्याची शक्यता वर्तवली जातेय. मात्र, हे नवं सरकार तालिबानचा नेता मुल्ला बरादरच्या नेतृत्वात नव्हे तर मुल्ला हसन अखुंदच्या नेतृत्वाखाली स्थापन होईल, असा अंदाज वर्तवला जातोय. हे नाव समोर आल्यानंतर आश्चर्य व्यक्त केलं जातंय. कारण आतापर्यंत अफगाणिस्तानमधील तालिबान सरकार मुल्ला बरादरच्या नेतृत्वातच स्थापन होईल, असा अंदाज वर्तवला जात होता.
‘द न्यूज’ने दिलेल्या वृत्तानुसार, “हिबतुल्ला अखुंजादाने स्वतः मुल्ला मोहम्मद हसन अखुंदाचं नाव रईस-ए-जम्हूर, रईस-उल-वजारा या अफगाणिस्तानच्या प्रमुख पदासाठी सुचवलं आहे. तालिबानच्या एका वरिष्ठ नेत्यानं ‘द न्यूज’ला सांगितलं, “मुल्ला बरादर अखुंद आणि मुल्ला अब्दुस सलाम त्यांचे सहाय्यक म्हणून काम करतील. अनेक तालिबानी नेत्यांसोबत चर्चा केल्यानंतर सर्वांनी मुल्ला मोहम्मद हसन अखुंदच्या नावावर सहमती दाखवली आहे.”
मुल्ला मोहम्मद हसन अखुंद सध्या तालिबानचे निर्णय घेणाऱ्या शक्तिशाली रहबारी शूरा परिषदेचा प्रमुख आहे. तो तालिबानचा उगम झालेल्या कंधारचा आहे. तो तालिबानच्या संस्थापकांपैकी एक आहे. त्याने 20 वर्षे रहबारी शूराचा प्रमुख म्हणून काम केलंय. तालिबानच्या नेत्यांमध्ये स्वतःची खूप चांगली प्रतिष्ठा निर्माण केली. त्याला सैन्याची पार्श्वभूमी नसून तो एक धार्मिक नेता आहे. तो त्याच्या स्वच्छ चारित्र्य आणि भक्तीसाठी ओळखला जातो.
अफगाणिस्तानमध्ये सरकार स्थापना करण्यासाठी तालिबानकडून जोरदार प्रयत्न सुरू आहेत. मात्र, हक्कानी नेटवर्कला या सरकारमध्ये महत्त्वाची भूमिका हवी आहे. त्यावर खलबतं होत आहेत. दुसरीकडे तालिबान आणि हक्कानी नेटवर्कमध्ये काश्मीरच्या मुद्द्यावर मतभेद असल्याचंही समोर आलंय. तालिबानचा प्रवक्ता सुहैल शाहीनने आधी भारताच्या काश्मीर मुद्द्याला अंतर्गत विषय म्हणत त्यावर बोलणार नसल्याचं म्हटलं. मात्र, नंतर पाकिस्तानच्या दबावात सुहैल शाहीनने यूटर्न घेत काश्मीरमधील मुस्लिमांसाठी आवाज उठवण्याचा अधिकार असल्याचं वक्तव्य केलं.
तालिबानचा प्रवक्ता सुहैल शाहीनने काश्मीरमधील मुस्लिमांच्या हक्कासाठी आवाज उठवण्याची भूमिका घेतल्यानंतर हक्कानी नेटवर्ककडून काश्मीरवर एक वक्तव्य करण्यात आलं. हक्कानी नेटवर्कचा प्रमुख सिराजुद्दीन हक्कानीचा भाऊ अनस हक्कानीने म्हटलं, “हक्कानी नेटवर्क भारताच्या काश्मीर प्रश्नात कोणताही हस्तक्षेप करणार नाही. भारताने मागील 20 वर्षे आमच्या शत्रूला मदत केली आहे. मात्र, आम्ही हे सर्व विसरुन भारतासोबतचे संबंध पुढे वाढवू इच्छितो. भारताच्या काश्मीर मुद्द्यावर कोणत्याही प्रकारचा हस्तक्षेप करणं हक्कानी नेटवर्कच्या धोरणाविरोधात आहे.”
हक्कानी नेटवर्कच्या भूमिकेनंतर आता तालिबान आणि हक्कानी नेटवर्कमध्ये काश्मीर मुद्द्यावरुनच मतभेद असल्याचं दिसत आहेत. भारताला घेऊन दोन्ही गटांमध्ये धोरणात फरक आहे. यामुळेच कदाचित अफगाणिस्तानमध्ये सरकार स्थापनेत उशीर होतोय की काय अशी शंका उपस्थित होतेय.
Mullah Mohammad Hasan Akhund may become head of upcoming Taliban govt in Afghanistan