ढगफुटी होते तेव्हा नेमके काय होते? जाणून घ्या क्षणात कसा येतो प्रलय

ढगफुटी होते तेव्हा नेमके काय होते?

नवी दिल्ली : हिमाचल, उत्तराखंडसारख्या बर्फाळ प्रदेशात ढगफुटी झाल्याच्या घटना आपण अनेकदा ऐकतो. आपल्याला बऱ्याचदा हा प्रश्न पडतो ढगफुटी होते म्हणजे नेमके काय होते. यावर हवामानशास्त्रज्ञ म्हणतात की जेव्हा अत्यंत आर्द्रता असलेले ढग एका ठिकाणी थांबतात आणि तेथील पाण्याचे थेंब आपसात मिसळण्यास सुरुवात करतात तेव्हा ढगफुटीची घटना घडते. थेंबाच्या वजनाने ढगांची घनता मोठ्या प्रमाणात वाढते आणि त्यानंतर अचानक मुसळधार पाऊस सुरू होतो. ताशी 100 मिमीच्या वेगाने पाऊस पडेल. ढग फुटणे म्हणजे एकाच ठिकाणी मोठ्या प्रमाणात पाऊस पडणे. जर ताशी 100 मिलिमीटर वेगाने म्हणजेच ताशी 5 इंच वेगाने पाऊस पडला तर त्याला क्लाउड बर्स्टिंग म्हणतात. अशा परिस्थितीत, थेंबाचे आकारही सामान्य थेंबापेक्षा मोठा असतो. हे ऑरोग्राफिक लिफ्टमुळे होते. हेच कारण आहे की ढगफुटीच्या घटना बर्‍याचदा डोंगरांवर घडतात. (Know exactly what happens when there are clouds, How the flood comes in a moment)

का आणि कशामुळे फुटतात ढग

हवामानशास्त्रज्ञ सांगतात की जेव्हा पाण्याने भरलेले ढग पर्वतांमध्ये अडकतात आणि उंचीमुळे ढग पुढे जाऊ शकत नाहीत. मग अचानक एकाच ठिकाणी मुसळधार पाऊस सुरू होतो. केवळ काही सेकंदात 2 सेमीपेक्षा जास्त पाऊस पडतो. सहसा हे डोंगरावर घडते. 15 किमी उंचीवर बहुतेकदा ढग फुटतात. ढग फुटण्याची मर्यादा बहुधा एका चौरस किमीपेक्षा जास्त नोंदविली जात नाही. शास्त्रज्ञांच्या मते, हे थेंब गोळा होताना पाण्याचे घनता वाढू लागते आणि पाण्याचे वजन वाढू लागते. ढग हे वाढते ओझे सहन करण्यास सक्षम नसतात आणि सर्व पाणी एकत्र पाडण्यास सुरवात करतात. अशा ढगांना गर्भवती ढग असे म्हणतात. असे ढग बहुतेकदा केवळ कमी उंचीच्या म्हणजेच 15 किलोमीटरच्या आसपास असतात. क्लाउडबर्स्टचे क्षेत्र जास्त नसते. पण एकाच ठिकाणी पाऊस पडल्यामुळे अराजकता माजते. हे पाणी डोंगरातून अति वेगाने खाली वाहते. या पाण्याबरोबरच चिखल आणि मलबा असतो, जो अधिक घातक असतो.

फक्त डोंगरावर ढग फुटतात का?

पूर्वी असे मानले जात होते की ढगफुटीची घटना केवळ पर्वतांवर होते. तथापि, महाराष्ट्राची राजधानी मुंबई येथे 26 जुलै 2005 रोजी ढगफुटीच्या घटनेनंतर ही समज बदलली आहे. आता असे मानले जाते की बऱ्याच वेळा मैदानी प्रदेशातही ही परिस्थिती निर्माण होते. असे मानले जाते की, ढगांच्या मार्गात अचानक उष्ण हवेची झुळूक आली तरी ढग फुटतात. मुंबईतील घटना यामुळेच घडली होती.

डोंगरातच सर्वाधिक ढगफुटी का होते?

डोंगराच्या पायथ्याशी असलेली गरम हवा डोंगरावर आदळते आणि वरवर येऊ लागते. जेव्हा ही गरम हवा वरच्या ढगांवर आदळते, ढगांमधे उपस्थित पाण्याच्या रेणूंमधील अंतरआण्विक शक्ती कमकुवत होते. यामुळे पाण्याचे थेंब हवेसोबत वर येऊन एकत्र मिसळतात आणि मोठ्या थेंबांमध्ये बदलतात. इलेक्ट्रो फोर्समुळे ते ढगातून बाहेर येत नाही. जास्त आर्द्रता असलेले असे बरेच ढग एकत्र जमतात.

ढग फुटले की काय होते?

शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, डोंगरावर ढगफुटीमुळे इतका मुसळधार पाऊस पडतो की प्रलय बनतो. डोंगरांवर पाणी थांबत नाही, त्यामुळे वेगाने पाणी खाली येते. खाली येणारे पाणी आपल्याबरोबर माती, चिखल आणि दगडांचे तुकडे आणते. त्याचा वेग इतका जास्त असतो की त्याच्या समोर येणारी प्रत्येक गोष्ट बर्बाद होते. (Know exactly what happens when there are clouds, How the flood comes in a moment)

इतर बातम्या

OTT म्हणजे काय? भारतातील OTT चे लोकप्रिय प्रकार आणि प्लॅटफॉर्म कोणते? जाणून घ्या सर्वकाही

खरीप हंगामासाठी शेतकऱ्यांची लगबग; जाणून घ्या बियाणे, खत कधी मिळणार ? राज्य सरकारने दिली माहिती