उंच आकाशात विमान उडाल्यानंतर मागे पांढऱ्या रेषा का तयार होतात? जाणून घ्या वैज्ञानिक कारण
अनेकदा आपण विमाने उडताना बघतो. उंच आकाशात विमान उडाल्यानंतर विमानाच्या मागे धुरकट रेषा उमटताना दिसतात. पांढऱ्या रंगाच्या धुरकट लाईन उमटताना दिसतात. हळूहळू त्या रेषा हवेत विरून जाताना दिसतात. मात्र अनेक लोकांना माहित नाहीत की विमान उडाल्यानंतर या पांढऱ्या रंगाच्या धुरकट लाईन नेमक्या तयार का होतात. या रेषा तयार होण्यामागेचे कारण काय?
नासाच्या रिपोर्टनुसार, 'आकाशात तयार झालेल्या या पांढर्‍या रेषाला कंट्रेल्स म्हणतात. खरं त रकंट्रेल्स देखील ढग आहेत. पण ते सामान्य ढगांसारखे बनत नाहीत. ते विमान किंवा रॉकेटच्या पुढे गेल्यानंतरच तयार होतात आणि खूप उंचावर असतानाच ते तयार होतात.
जेव्हा विमान जमिनीपासून सुमारे 8 किमी वर आणि -40 अंश सेल्सिअसवर उडत असते तेव्हा असे ढग तयार होतात. एरोसोल (एक प्रकारचा धूर) विमान किंवा रॉकेटच्या एक्झॉस्ट (पंखा) मधून बाहेर पडतो. जेव्हा आकाशातील आर्द्रता या एरोसोलसह गोठते तेव्हा या रेषा तयार होतात.
मुख्य म्हणजे ही नियंत्रणे काही वेळात अदृश्य होतात. जहाज पुढे जाताच, ते फक्त काही काळच दिसतात. त्यानंतर ते अदृश्य होतात. त्यांच्या निर्मितीचे मुख्य कारण हवेतील ओलावा हे आहे.
अनेक वेळा आकाशाच्या एवढ्या उंचीवर असलेल्या जोरदार वाऱ्यामुळे रेषा त्यांच्या जागेवरून घसरतात. अशा परिस्थितीत विमान जिथून गेलं तिथून तो दिसलाच पाहिजे असं अजिबात नाही.
दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान १९२० मध्ये या रेषा पहिल्यांदा दिसल्या. सर्वांच्या नजरेसमोर हे दुरून यायचे. त्यामुळे फायटर पायलट पकडले जाणे टाळायचे. उलट धुरामुळे अनेक विमाने एकमेकांवर आदळल्याच्या बातम्या आल्या होत्या कारण त्यांना काहीच दिसत नव्हते.