मुंबई : आज आमलकी एकादशी (Aamlaki Ekadashi) आहे. या एकादशीला विशेष महत्त्व आहे. हिंदू दिनदर्शिकेनुसार फाल्गुन महिन्यातील शुक्ल पक्षातील एकादशीला अमलकी, आमला एकादशी या नावांनी ओळखले जाते. या दिवशी भगवान विष्णूची विधिवत पूजा करण्यासोबतच आवळ्याच्या झाडाची पूजा करण्याची प्रथा आहे. या दिवशी आंघोळीच्या पाण्यात आवळा टाकून आंघोळ केल्याने शुभफळ प्राप्त होतात आणि अजानतेपणे केलेल्या पापांपासून मुक्ती मिळते, असे मानले जाते. यंदा अमलकी एकादशीलाही विशेष योग बनत आहे. अशा वेळी भगवान विष्णू आणि आवळा वृक्षाची पूजा करण्यासोबतच उपवास केल्यास मोक्ष प्राप्त होतो आणि सर्व प्रकारच्या संकटांपासून मुक्ती मिळते. जाणून घ्या अमलकी एकादशीची शुभ मुहूर्त, पूजा पद्धत, पराण वेळ, आवळा पूजन पद्धत आणि आवळा एकादशी व्रताची कथा.
पौराणिक कथेनुसार ब्रह्मदेव हे विश्वाच्या निर्मितीसाठी भगवान विष्णूच्या नाभीपासून उत्पन्न झाले होते. ब्रह्मदेवांना त्यांच्या उत्पत्तीचा उद्देश माहित नव्हता. त्यांना जाणून घ्यायचे होते की ते कसे जन्माला आले? जन्माचे कारण काय होते? त्यांच्या मनात अनेक प्रकारचे प्रश्न होते, त्याचे उत्तर शोधण्यासाठी त्यांनी कठोर तपश्चर्या सुरू केली.
भगवान विष्णूंना प्रसन्न करण्यासाठी त्यांनी अनेक वर्षे तपश्चर्या केली. एके दिवशी भगवान विष्णू त्याच्यावर प्रसन्न झाले आणि त्यांना दर्शन दिले. भगवान विष्णूंना पाहून ब्रह्माजींचे अश्रू वाहू लागले. ब्रह्मदेवाच्या त्या अश्रूंपासून आवळा वृक्षाचा जन्म झाला.
आवळा वृक्षाचे देववृक्ष म्हणून वर्णन करताना भगवान विष्णू म्हणाले की, या झाडामध्ये देवी-देवता वास करतील. जो कोणी आवळा वृक्षाखाली त्यांची पूजा करेल त्याची सर्व पापे नष्ट होतील आणि तो मोक्ष प्राप्त करून स्वर्गाचा स्वामी होईल. तेव्हापासून दरवर्षी फाल्गुन शुक्ल एकादशीला अमलकी एकादशीचे व्रत करून आवळा वृक्षाची पूजा केली जात असे. आवळा नवमीच्या दिवशी आवळ्याच्या झाडाचीही पूजा केली जाते.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)