Chandra Grahan 2021 : जाणून घ्या कुठे आणि कधी दिसणार वर्षातलं शेवटचे चंद्रग्रहण

Chandra Grahan

मुंबई : या वर्षातील शेवटचे चंद्रग्रहण (Chandra Grahan 2021) येत्या 19 नोव्हेंबर 2021 शुक्रवारी होत आहे. ज्या दिवशी चंद्रग्रहण होईल त्या दिवशी कोणतेही शुभ कार्य करु नये असे म्हणतात. चंद्रग्रहणाचे धार्मिक आणि ज्योतिषशास्त्रीय महत्त्व तसेच वैज्ञानिक महत्त्व आहे. धार्मिक मान्यतांनुसार सूर्य किंवा चंद्रग्रहण अशुभ मानले जाते.

हे ग्रहण आंशिक चंद्रग्रहण असेल. आंशिक चंद्रग्रहण म्हणजे पृथ्वीची सावली चंद्राच्या केवळ एका भागावर पडेल. हे चंद्रग्रहण 580 वर्षांतील सर्वात मोठे आंशिक चंद्रग्रहण असल्याचे मानले जाते. अशा स्थितीत हे चंद्रग्रहण पाहता येणार की नाही, याची उत्सुकता सर्वांमध्येच आहे.

एमपी बिर्ला तारांगणचे संशोधन आणि शैक्षणिक संचालक देबीप्रसाद दुआरी यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, हे ग्रहण दुपारी 12.48 वाजता सुरू होईल आणि 2.17 वाजता संपेल. दुपारी 2.34 वाजता हे ग्रहण पीकवर असेल. यावेळी, चंद्राचा सुमारे 97 टक्के भाग पृथ्वीच्या सावलीने झाकलेला असेल.

कुठे दिसेल?

हे चंद्रग्रहण पूर्व आफ्रिका, पश्चिम युरोप, उत्तर अमेरिका, दक्षिण अमेरिका, आशिया, ऑस्ट्रेलिया, अटलांटिक महासागर आणि पॅसिफिक महासागराच्या निवडक भागांमध्ये पाहिले जाऊ शकते. भारतात हे ग्रहण ईशान्येकडील अरुणाचल प्रदेश आणि आसामच्या काही भागात दिसणार आहे.

भारतात सुतक काळ मानला जाणार नाही

चंद्रग्रहण भारतात दिसणार नाही, त्यामुळे त्याचा सुतक काळ मानला जाणार नाही. मात्र, ग्रहणाच्या वेळी सुरुवातीपासूनच सुतकाचे विशेष महत्त्व मानले जात आहे. सुतकाबाबतही अनेक गोष्टी सांगितल्या गेल्या आहेत. असे म्हणतात की ग्रहणाच्या वेळी देव संकटात असतो, अशा स्थितीत मानसिक पूजा करावी. तसेच, कुठल्याही प्रकारचं अन्न ग्रहण करणे टाळावे.

सुतकामध्ये देवाचे स्मरण आणि मंत्रांचा सतत जप करावा. ग्रहणकाळात गर्भवती महिलांनी विशेष काळजी घ्यावी. 2021 वर्षातील पहिले चंद्रग्रहण 26 मे 2021 रोजी पडले होते.

या राशींवर राहणार ग्रहणाचा प्रभाव

हे चंद्रग्रहण वृषभ आणि कृतिका नक्षत्रात होणार आहे. अशा परिस्थितीत वृषभ राशीच्या लोकांना सावधगिरी बाळगावी लागेल. याशिवाय, चंद्रग्रहणाचा प्रभाव मेष, कन्या, तूळ आणि धनु राशीवरही राहील.

धार्मिक महत्त्व

ग्रहणाबाबत राहू, चंद्र आणि सूर्याची धारणा आहे. या मान्यतेनुसार, समुद्रमंथनानंतर जेव्हा देव आणि दानवांमध्ये अमृत पिण्यावरून वाद झाला तेव्हा भगवान विष्णू मोहिनीच्या रूपात आले आणि त्यांनी अमृत कलश हातात घेतला. त्याने सर्वांना अमृत प्यायला सांगितले. मोहिनीला पाहताच सर्व राक्षस मोहिनीला मंत्रमुग्ध करून शांतपणे वेगळे बसले. मोहिनीने प्रथम देवतांना अमृत प्यायला सुरुवात केली. दरम्यान, स्वरभानू नावाच्या राक्षसाला मोहिनीच्या चालीची जाणीव झाली आणि तो देवांच्या मध्ये शांतपणे बसला.

मोहिनीने कपटाने त्याला अमृतपान दिले. पण नंतर देवतांच्या पंक्तीत बसलेल्या चंद्र आणि सूर्याने त्याला पाहिले आणि भगवान विष्णूंना सांगितले. संतप्त होऊन भगवान विष्णूंनी सुदर्शन चक्राने राक्षसाचा गळा कापला. पण त्या राक्षसाने तोपर्यंत अमृताचे काही घोट प्यायले होते, त्यामुळे त्याचा गळा चिरूनही तो मेला नाही. त्या राक्षसाच्या डोक्याच्या भागाला राहू आणि धड भागाला केतू म्हणत. राहू आणि केतू सूर्य आणि चंद्राला त्यांच्या शरीराच्या या स्थितीसाठी जबाबदार मानतात, म्हणून राहु दरवर्षी पौर्णिमा आणि अमावस्येला सूर्य आणि चंद्र ग्रहण करतो. त्याला सूर्यग्रहण आणि चंद्रग्रहण म्हणतात. आपले देव गवताच्या वेळी संकटात असल्याने आणि सुटण्याच्या प्रयत्नात असल्याने हा प्रसंग अशुभ मानला जातो.

वैज्ञानिकदृष्ट्या महत्त्व

वैज्ञानिकदृष्ट्या, सूर्यग्रहण किंवा चंद्रग्रहण ही एक खगोलीय घटना आहे. वास्तविक पृथ्वी सूर्याभोवती फिरते आणि चंद्र पृथ्वीभोवती फिरतो. फिरत असताना एक वेळ अशी येते की पृथ्वी, सूर्य आणि चंद्र हे सर्व एकाच रेषेत असतात. जेव्हा पृथ्वी चंद्र आणि सूर्य यांच्यामध्ये असते तेव्हा सूर्याचा प्रकाश चंद्रापर्यंत पोहोचत नाही आणि त्याला चंद्रग्रहण म्हणतात. परंतु जेव्हा चंद्र सूर्य आणि पृथ्वीच्या मध्ये येतो तेव्हा सूर्याचा प्रकाश पृथ्वीपर्यंत पोहोचत नाही, त्याला सूर्यग्रहण म्हणतात.

चंद्रग्रहणाचे प्रकार किती?

1. उपच्छाया चंद्रग्रहण (penumbral lunar eclipse)

ज्योतिष शास्त्रानुसार, उपच्छाया चंद्रग्रहण देखील असते. हे चंद्रग्रहण पृथ्वीची सावली मानली जाते. या ग्रहणात चंद्राच्या आकारमानावर कोणताही परिणाम होत नाही. यामध्ये चंद्राच्या प्रकाशात थोडासा अस्पष्टपणा असते, ज्यामध्ये ग्रहण ओळखणे सोपे नसते.

2. आंशिक चंद्रग्रहण (partial lunar eclipse)

ज्योतिषशास्त्रानुसार, आंशिक चंद्रग्रहण देखील खूप वेळा होते. हे ग्रहण तेव्हा होते जेव्हा पृथ्वी पूर्णपणे सूर्य आणि चंद्राच्या मध्ये येत नाही, फक्त तिची सावली चंद्रावर पडते. हे ग्रहण फार काळासाठी नसते. मात्र, यामध्ये सुतकातील सर्व नियम पाळावे लागतात.

3. पूर्ण चंद्रग्रहण (total lunar eclipse)

संपूर्ण चंद्रग्रहणात सुतक कालावधी मानला जातो. यामध्ये सुतक ग्रहणाच्या वेळेच्या 12 तासापूर्वी लागतो. या ग्रहणात पृथ्वी पूर्णपणे चंद्र आणि सूर्याच्या मधे येते. ज्यामध्ये पृथ्वी चंद्राला पूर्णपणे व्यापते. या ग्रहणात चंद्राचा रंगही लाल होतो आणि त्यावर डागही दिसतात. ज्योतिषशास्त्रानुसार संपूर्ण चंद्रग्रहण हे सर्वात प्रभावी मानले जाते. तसेच, सर्व राशींवर याचा चांगला आणि वाईट प्रभाव पडतो.

टीप – या लेखात देण्यात आलेली माहिती, सूचना आणि मान्यता ही उपलब्ध सामान्य माहितीवर आधारित आहे. कुठलाही उपाय करण्यापूर्वी ज्योतिष विषयातील जाणकारांशी संपर्क करा…

संबंधित बातम्या :

Chandra Grahan 2021 : चंद्रग्रहण किती प्रकारचे असतात? जाणून घ्या त्याचं महत्त्व

Lunar Eclipse 2021 : या दोन राशींसाठी हे चंद्रग्रहण ठरणार वाईट, महिनाभर खबरदारी बाळगावी लागेल