मुंबई : दरवर्षी कार्तिक महिन्यातील अमावास्येला साजरी होणारी दिवाळी यंदा 4 नोव्हेंबरला साजरी होणार आहे. दिवाळी हा देवी लक्ष्मीला समर्पित केलेला सण आहे. या दिवशी उपासक समृद्धी आणि संपत्तीची देवी लक्ष्मीची प्रार्थना करतात. बहुतेक हिंदू कुटुंबे दिवाळीला लक्ष्मीपूजनासाठी झेंडूच्या फुलांनी आणि अशोक, आंबा आणि केळीच्या पानांनी त्यांची घरे आणि कामाची जागा सजवतात. लक्ष्मी ही संपत्तीची देवी आहे आणि घरांमध्ये समृद्धी, संपत्ती आणि सद्भावनेसाठी तिची पूजा केली जाते.
पूजेला सुरुवात करण्यापूर्वी घराची संपूर्ण स्वच्छता करून सजवा. पूजेची प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी, शुद्धीकरण विधींसाठी संपूर्ण घरावर आणि कुटुंबातील सर्व सदस्यांवर गंगाजल शिंपडा.
जिथे पूजा करायची आहे तिथे चौकोनाची स्थापना करा. नंतर चौकोनावर लाल कापड पसरून त्यावर धान्याचे दाणे पसरवा. हळदीच्या पावडरपासून कमळ बनवा आणि त्यावर लक्ष्मी आणि गणेशाच्या मूर्ती ठेवा.
तांब्याच्या भांड्यात तीन-चतुर्थांश पाणी भरून त्यात नाणी, सुपारी, मनुका, लवंगा, सुका मेवा आणि वेलची ठेवा. भांड्यावर आंब्याची पाने गोलाकार आकारात ठेवा आणि मध्यभागी एक नारळ ठेवा. कलश सिंदूर आणि फुलांनी सजवा.
मूर्तींना शुद्ध पाणी, पंचामृत, चंदन आणि गुलाबजलाने स्नान घालावे. नंतर त्यांना हळद पावडर, चंदन पेस्ट आणि सिंदूर लावून सजवा. यानंतर मूर्तीभोवती हार व फुले अर्पण केली जातात.
लक्ष्मीपूजनाच्या आधी गणेशाची पूजा केली जाते आणि नंतर लक्ष्मीची पूजा केली जाते. प्रसादामध्ये सामान्यतः बडासा, लाडू, सुपारी आणि सुका मेवा, सुका मेवा, नारळ, मिठाई, घरगुती स्वयंपाकघरात बनवलेले पदार्थ असतात. याशिवाय पूजेत काही नाणी ठेवावीत. मंत्रोच्चार करताना दिवे आणि अगरबत्ती पेटवली जाते आणि फुले अर्पण केली जातात.
देवी लक्ष्मीची कथा कुटुंबातील एका वृद्ध सदस्याद्वारे कथन केली जाते, तर कुटुंबातील इतर सदस्य लक्षपूर्वक ऐकतात. कथेच्या शेवटी देवीच्या मूर्तीला फुले अर्पण करून मिठाई अर्पण केली जाते.
शेवटी आरती गाऊन पूजेची सांगता होते. त्यानंतर देवीची समृद्धी आणि संपत्तीसाठी प्रार्थना केली जाते आणि प्रसाद म्हणून मिठाईचे सेवन केले जाते. (Diwali 2021, know how to do Lakshmi Pujan at home, the method of worship)