मुंबई : सध्या पवित्र कार्तिक महिना चालू असून आज कृष्ण पक्षातील एकादशी तिथी आहे. आज सर्व वैष्णव भक्त भगवान नारायणासाठी एकादशीचे व्रत पूर्ण विधीपूर्वक पाळतात. या दिवशी फळे आणि उपवासाचे पदार्थ सेवन केले जातात. एकादशीच्या (Ekadashi 10 December 2023) दिवशी अन्न ग्रहण करू नये असे शास्त्रात सांगितले आहे. या दिवशी देवाला देखील उपवास असतो म्हणून देवाला नैवेद्य दाखवत नाही. या दिवशी उपवास न करणाऱ्यांनीही आज एक महत्त्वाची गोष्ट लक्षात ठेवावी. खरं तर, एकादशीच्या दिवशी भात खाणे विशेषतः निषिद्ध मानले जाते आणि जे या दिवशी भात खातात. शास्त्रानुसार अशा लोकांना नरकवासी म्हटले जाते. हिंदू धर्मात काही गोष्टींसाठी अतिशय कडक नियम दिलेले आहेत. त्यातलाच एक म्हणजे एकादशीच्या दिवशी भात खाणे. एकादशीच्या दिवशी भात खाणाऱ्यांना महापापी म्हटले जाते आणि त्यांच्या डोक्यावर वैष्णव देशद्रोही असल्याचा कलंक लावला जातो. चला जाणून घेऊया एकादशीच्या दिवशी भात न खाण्यामागील कारण काय आहे.
पौराणिक कथेनुसार, एकेकाळी महर्षी मेधा यांनी देवी शक्तीच्या क्रोधापासून स्वतःला वाचवण्यासाठी तिच्या योगशक्तीचा वापर केला आणि ती पृथ्वीच्या आत नाहीशी झाली. मग ते जव आणि तांदूळ म्हणून जन्माला आले. ज्या दिवशी ही घटना घडली त्या दिवशी एकादशी असल्याचे मानले जाते. असे मानले जाते की जे लोक एकादशीच्या दिवशी भात खातात ते मेधा यांच्या पत्नीचा अपमान करतात आणि त्यामुळे एकादशीच्या दिवशी भात खाणे हे घोर पापाच्या श्रेणीत येते.
एकादशी ही भगवान विष्णूची सर्वात आवडती तिथी असल्याचे विष्णु पुराणासह इतर धार्मिक ग्रंथांमध्ये सांगितले आहे. या दिवशी फळांचे व्रत करून भगवान विष्णूचा आशीर्वाद मिळवता येतो. खरे तर भगवान विष्णूला जगाचा पालनकर्ता म्हटले जाते. त्याच्या निमित्त या दिवशी उपवास करून पुण्य मिळवता येते. पण जे या दिवशी उपवास करत नाहीत तेही भात खातात. त्यांनी अनेक जन्मांत जमा केलेले पुण्य केवळ भात खाल्ल्याने नष्ट होते आणि याचे पाप त्यांना भोगावे लागते.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)