मुंबई : गरुड पुराण (Garud Puran) हे हिंदू धर्माच्या सोळा पुराणांपैकी एक आहे, ज्यामध्ये भगवान विष्णूंनी मृत्यू आणि मृत्यूनंतरच्या प्रवासाबद्दल तपशीलवार वर्णन केले आहे. सामान्यतः एखाद्याच्या मृत्यूनंतर घरी गरुड पुराणाचे पठण केले जाते. हिंदू धर्मात, जेव्हा एखाद्या नातेवाईकाचा घरी मृत्यू होतो, तेव्हा अंतिम संस्कारांसह अनेक विधी आहेत, जे 13 दिवस चालतात. 13 दिवस मृत व्यक्तीच्या घरी गरुड पुराणाचे पठण केले जाते. असे मानले जाते की मृत व्यक्तीचा आत्मा देखील 13 दिवस घरी राहतो आणि कुटुंबातील सदस्यांसह गरुड पुराणाचे पठण ऐकतो. यामुळे आत्म्याला सांसारिक आसक्ती सोडणे आणि मोक्ष प्राप्त करणे सोपे होते. यासोबतच गरुड पुराणात अशा अनेक महत्त्वाच्या गोष्टी सांगण्यात आल्या आहेत, ज्यांचे पालन केल्याने व्यक्तीचे जीवन सोपे, साधे आणि यशस्वी होते.
गरुड पुराण हे वैष्णव पंथाशी संबंधित धर्मग्रंथ आहे. असे म्हटले जाते की, एकदा पक्ष्यांचा राजा गरुड याने भगवान विष्णूंना प्राण्यांचा मृत्यू, यमलोक यात्रा, नरक-योनी आणि आत्म्याचे मोक्ष यासंबंधी अनेक रहस्यमय आणि गूढ प्रश्न विचारले. भगवान विष्णूंनी गरुडाच्या या प्रश्नांची सविस्तर उत्तरे दिली. प्रश्नोत्तरांच्या या मालिकेला गरुड पुराण म्हणतात. यामध्ये स्वर्ग-नरक, पाप-पुण्य, पुनर्जन्म इत्यादींव्यतिरिक्त ज्ञान, विज्ञान, आचार, नियम आणि धर्म इत्यादी गोष्टी सांगितल्या आहेत.
एकीकडे गरुड पुराणात मृत्यूचे रहस्य सांगितले तर दुसरीकडे यशस्वी जीवनाचे रहस्यही त्यात दडलेले आहे. त्याचे पठण अनेक शिकवणी देते आणि एखाद्या व्यक्तीला मृत्यूपूर्वी आणि नंतरची स्थिती कळते, जेणेकरून तो चांगले आणि पुण्य कर्म करतो.
गरुड पुराणात मृत्यूपूर्वीची आणि नंतरची परिस्थिती सांगितली आहे. असे मानले जाते की मृत्यूनंतर मृताचा आत्मा 13 दिवस कुटुंबातील सदस्यांसोबत राहतो. अशा स्थितीत मृत व्यक्तीच्या घरी गरुड पुराणाचे पठण केल्याने त्याला स्वर्ग-नरक, गती-सद्गती, अधोगती, दु:ख इत्यादी गोष्टी कळतात. त्याच वेळी, त्याला हे देखील कळते की त्याला त्याच्या कर्मानुसार वाटेत कोणत्या गोष्टींना सामोरे जावे लागेल आणि तो कोणत्या जगात जाईल. तसेच, जेव्हा मृत व्यक्तीच्या घरी गरुड पुराणाचे पठण केले जाते तेव्हा घरातील सर्व लोक एकत्र बसून ते ऐकतात. अशा स्थितीत घरातील लोकांनाही कळते की कोणत्या कर्माने नरक मिळतो आणि कोणत्या कर्माने मोक्ष मिळतो.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)