मुंबई : हिंदू धर्मात प्रदोष व्रत (pradosh Vrat) प्रत्येक महिन्यात भगवान शंकराची पूजा करण्यासाठी पाळले जाते. हे व्रत विशेषतः दर महिन्याच्या दोन पंधरवड्यातील त्रयोदशी तिथीला – कृष्ण आणि शुक्ल पक्ष पाळला जातो. प्रदोष व्रताच्या दिवशी भगवान शिवासोबत पार्वतीचीही पूजा केली जाते. या दिवशी उपवास आणि पूजा केल्याने भगवान शिवशंकर आणि देवी पार्वतीचा विशेष आशीर्वाद मिळतो, अशी धार्मिक श्रद्धा आहे. तसेच जीवनात आनंद येतो. हे व्रत केल्याने रोग, ग्रह दोष, त्रास, पाप इत्यादीपासून मुक्ती मिळते.
महादेवाचा आवडता महिना श्रावण सुरू आहे, आणि या महिन्यातील दूलरे प्रदोष व्रत 12 सप्टेंबर2023 रोजी आहे, ज्याला ‘भौम प्रदोष व्रत’ असेही म्हणतात कारण हा दिवस मंगळवारी येत आहे. या महिन्याच्या प्रदोष व्रतातील त्रयोदशी तिथी 11 सप्टेंबर रोजी रात्री 11.52 वाजता सुरू होईल आणि 13 सप्टेंबर रोजी पहाटे 2.21 वाजता समाप्त होईल. उपवास आणि पूजा करण्यासाठी शुभ मुहूर्त संध्याकाळी 6.30 ते 8.49 पर्यंत आहे.
रामभक्त मानल्या जाणाऱ्या हनुमानजींना भगवान शिवाचे रुद्रावतार मानले जाते. त्यामुळे प्रदोष व्रत विधीने पाळल्याने जीवनातील संकटांपासून मुक्ती मिळते. विशेषत: मंगळ दोष असलेल्या लोकांसाठी हे व्रत अधिक महत्त्वाचे आहे, कारण यामुळे वैवाहिक जीवनातील समस्या दूर होतात. याशिवाय शारीरिक वेदनांपासूनही आराम मिळतो. प्रदोष व्रताने भगवान शिव आणि माता पार्वतीचा आशीर्वाद मिळतो. या व्रतामुळे जीवनातील अडथळे आणि अडचणी दूर होतात, मानसिक शांती मिळते आणि धन, समृद्धी आणि आरोग्य वाढते. हे व्रत केल्याने भक्ताचे जीवन सुखी होते.
उपवास आणि उपासनेची पद्धत थोडक्यात जाणून घेऊया. सकाळी स्नान करून व्रत करण्याचा संकल्प करावा. हनुमानजींना चोला अर्पण करावा आणि संध्याकाळी स्नान करून पुन्हा भगवान शंकराची पूजा करावी. शिवलिंगावर बेलची पाने, दूध, दही, मध आणि गूळ यांचा अभिषेक करावा. त्यानंतर धूप, दिवा आणि भोग अर्पण करून ‘ओम नमः शिवाय’ मंत्राचा जप करावा.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)