रावण हा राक्षस कुलाचा राजा होता, जो अत्यंत पराक्रमी, पराक्रमी योद्धा आणि परम शिवभक्त होता, हे सर्वांना माहीत आहे. पण त्याचबरोबर रावण हा शास्त्रांचे प्रखर जाणकार, थोर विद्वान, पंडित आणि थोर ज्ञानी होता. पण रावणाच्या कार्याने त्यांचे पाप वाढले तेव्हा भगवान विष्णूने रामरूपात पृथ्वीवर जन्म घेऊन त्यांचा नाश केला. तेव्हा रावणाने मरणापूर्वी प्रभू रामाचे लहान भाऊ लक्ष्मण यांना काही उपदेश दिले, जे आजच्या काळातही लोकांच्या यशाची गुरुकिल्ली आहे.
जेव्हा भगवान विष्णूने रामाचे रूप घेऊन रावणाचा वध केला तेव्हा रावण मरणासन्न अवस्थेत असताना प्रभू रामाने लक्ष्मणाला सांगितले की, नीती, राजकारण आणि सत्तेचा महान पंडित हे मृत्यूच्या दारात आहे,तेव्हा तुम्ही त्यांच्याकडे जा आणि त्यांच्याकडून जीवनाचे काही धडे घ्या जे दुसरे कोणीही देऊ शकत नाही. रामाची आज्ञा पाळत लक्ष्मण मरणासन्न अवस्थेत असलेल्या रावणाच्या मस्तकाजवळ जाऊन उभा राहिला.
लक्ष्मण बराच वेळ रावणाच्या डोक्याजवळ उभा राहिला, पण रावण त्याला काहीच बोलला नाही. यानंतर लक्ष्मण परत आला आणि प्रभू श्रीरामांना सर्व गोष्टी सांगितली. तेव्हा भगवान रामाने लक्ष्मणाला सांगितले की, जर तुम्हाला कोणाकडून ज्ञान मिळवायचे असेल तर डोक्याजवळ नव्हे तर त्याच्या पायाजवळ उभे राहावे. हे ऐकून लक्ष्मण रावणाकडे परत गेला आणि त्याच्या पायाजवळ उभा राहिला.
त्यावेळी महापंडित रावणाने लक्ष्मणाला या ५ गोष्टी सांगितल्या
– रावणाची पहिली शिकवण अशी होती की, माणसाने आपल्या शत्रूला कधीही स्वत:पेक्षा कमकुवत समजू नये, कारण कधीकधी ज्याला आपण कमकुवत समजतो तो आपल्यापेक्षा बलवान ठरतो.
– रावणाची दुसरी शिकवण होती, ‘स्वतःच्या सामर्थ्याचा कधीही गैरवापर करू नये. अभिमान माणसाला जसा दात सुपारी फोडतो तसा मोडतो’.
-रावणाची तिसरी शिकवण होती, ‘माणसाने नेहमी आपल्या हितचिंतकांची आज्ञा पाळली पाहिजे, कारण कोणत्याही हितचिंतकाला आपल्याच लोकांचे नुकसान नको असते’.
– रावणाची चौथी शिकवण होती, “आपण नेहमीच आपला मित्र आणि शत्रू ओळखला पाहिजे. अनेकदा ज्यांना आपण आपले मित्र समजतो ते आपले शत्रू ठरतात आणि ज्यांना आपण परके समजतो ते खरे तर आपलेच असतात.
-रावणाची पाचवी आणि श्रेष्ठ शिकवण होती,ती म्हणजे ‘परकीय स्त्रीवर आपण कधीही वाईट नजर टाकू नये, कारण वाईट नजर टाकणारी व्यक्ती नष्ट होते’.
( डिस्क्लेमर : वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)