मुंबई : संस्कृत (Sanskrit)मध्ये संकष्टीचा अर्थ म्हणजे संकटातून मुक्ती किंवा अडथळे आणि प्रतिकूल काळापासून मुक्तता असा होतो. संकष्टी चतुर्थीच्या (Sankashti Chaturthi) दिवशी श्री गणेशाची मनोभावे पूजा केली जाते. या दिवशी भगवान शिवाने आपला पुत्र गणेशला सर्व देवांमध्ये श्रेष्ठ म्हणून वरदान दिले होते. म्हणून हा दिवस खूप खास मानला जातो. आज म्हणजेच २१ जानेवारी (21 January) रोजी माघ महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्थी तिथी आहे. या दिवशी गणपतीची आराधना केल्याने सुख-सौभाग्य वाढते आणि घर-परिवारात येणाऱ्या अडथळ्यांपासून मुक्ती मिळते आणि रखडलेली शुभ कार्ये पूर्ण होतात. या तिथीला भालचंद्र नावानेही गणेशाची पूजा केली जाते. या चतुर्थीमध्ये चंद्राचे दर्शन घेतल्याने गणेशाच्या दर्शनाचे पुण्य प्राप्त होते. या दिवशी स्त्रिया आपल्या मुलांच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि यशासाठी उपवास करतात चला तर मग जाणून घेऊयात या दिवसाचे महत्त्व.
पौराणिक कथा
पद्म पुराणानुसार हे व्रत भगवान गणेशाने स्वतः माता पार्वतीला सांगितले होते. प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्ष चतुर्थीला गणेश चतुर्थी म्हणतात, परंतु माघ महिन्याच्या चतुर्थीला संकष्टी चतुर्थी म्हणतात. या दिवशी नित्य व्रत केल्याने बुद्धी, रिद्धी आणि सिद्धी प्राप्त होते, तसेच सर्व बाधा, अडथळे नष्ट होतात. या दिवशी भगवान श्री गणेशजींचा जन्म झाल्यामुळे या दिवसाला विषेश महत्त्व आहे.
पूजा विधी
श्री गणेशाची पूजा करण्यासाठी गणेशमूर्तीची प्रतिष्ठापना करा. त्यानंतर रोळीला चंदनाचा सिंदूर लावून दुर्वा व फुले अर्पण करा. त्यांना पिवळे कपडे आणि दागिने घालायला लावा आणि बंडन पूजन करा. पूजा करताना गणेश मंत्राचा जप करावा. गणेशजींना प्रसादात प्रसाद किंवा मोदक आणि तीळ आणि गुळाचे लाडू अर्पण करा. भगवान शिव आणि आदिशक्ती देवी पार्वतीचीही पूजा करा. निर्जला दिवसभर व्रत ठेवा. चतुर्थी तिथी 21 जानेवारीला सकाळी 8.51 वाजल्यापासून सुरू होईल आणि 22 जानेवारीला सकाळी 9.14 पर्यंत चालेल. संकट चौथवर गणेशाची पूजा केल्याने ग्रहांचे अशुभ प्रभाव दूर होण्यास मदत होते.
संकष्टी चतुर्थीला या मंत्रांचा जप करा
गणपतीला विघ्नहर्ता म्हणतात. त्यांची पूजा केल्याने सर्व समस्या दूर होतात. म्हणूनच गणपतीच्या चतुर्थी तिथीला संकष्टी चतुर्थी म्हणतात. या दिवशी गणपतीची पूजा केल्यास तुमचे सर्व त्रास दूर होतात. म्हणून त्याला संकष्टी चतुर्थी म्हणतात. गणपतीला प्रसन्न करण्यासाठी अनेक भक्त उपवास करतात. या दिवशी काही मंत्रांचा जप केल्याने तुमच्या जीवनातील सर्व समस्या दूर होतात.
1. ‘ॐ गं गणपतये नम’ – जीवनात आनंदाचा मंत्र
2. ‘ॐ वक्रतुंडाय हुं’ – संकटं दूर करण्याचा मंत्र
3. ‘ॐ श्रीं गं सौभ्याय गणपतये वर वरद सर्वजनं मे वशमानय स्वाहा’ – सौभाग्य प्राप्त करण्यासाठी मंत्र
(टीप- येथे दिलेली माहिती धार्मिक श्रद्धा आणि लोकश्रद्धेवर आधारित आहे, यासाठी कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही. सर्वसामान्यांचे हित लक्षात घेऊन ते येथे मांडले आहे.)
संबंधित बातम्या :
Tilkut Chauth 2022: तिळकुट चौथला चुकूनही हे काम केल्यास महागात पडणार , जाणून घ्या याबद्दल सविस्तर!