मुंबई : भारतात अनेक अशी मंदिरे आहेत ज्यांची वेगवेगळी विशेषता आहे. अनेक मंदिरांना भेट देण्यासाठी लोकं लांबचा प्रवास करुन येत असतात. असंच एक मंदिर आहे पूर्णागिरी मंदिर. जे समुद्रसपाटीपासून 3000 मीटर उंचीवर असून उत्तराखंडमधील टनकपूरपासून सुमारे 17 किमी अंतरावर आहे. हे मंदिर एक शक्तीपीठ मानले जाते आणि 108 सिद्ध पीठांपैकी एक आहे. या ठिकाणी सती मातेची नाभी पडली होती असे मानले जाते. पूर्णगिरीला पुण्यगिरी असेही म्हणतात. हे मंदिर शारदा नदीजवळ आहे.
1632 मध्ये गुजरातमधील व्यापारी चंद्र तिवारी यांनी चंपावतचे राजा ज्ञानचंद यांच्याकडे आश्रय घेतला. पुण्यगिरी माँ त्याच्या स्वप्नात दिसली, त्यांना मंदिर बांधायला सांगितले. तेव्हापासून आजतागायत मंदिरात मोठ्या आवाजात पूजा केली जाते आणि मोठ्या संख्येने भाविकही दिसतात. चैत्र नवरात्र हा इथला सर्वात मोठा सण आहे. येथे एक जत्रा देखील भरते. जिथे संपूर्ण भारतातून असंख्य भाविक या जत्रेला उपस्थित असतात. हे मंदिर आणखी एका दुसर्या नावाने देखील ओळखले जाते, ज्याबद्दल तुम्हाला क्वचितच माहिती असेल. मंदिराला लबाडांचे मंदिर असेही म्हणतात.
असे म्हटले जाते की एका व्यापार्याने पूर्णागिरी आईला तिच्या मुलाची इच्छा मान्य केल्यास सोन्याची वेदी बांधण्याचे वचन दिले होते. त्याची इच्छा देवीने मंजूर केली. लोभ येताच व्यापारी वेडा झाला आणि त्याने सोन्याच्या थराने तांब्याची वेदी बनवली. असेही म्हणतात की जेव्हा मजूर मंदिर घेऊन जात होते तेव्हा त्यांनी काही काळ विश्रांतीसाठी मंदिर जमिनीवर ठेवले होते. त्यांनी मंदिर उचलण्याचा किती प्रयत्न केला, पण मंदिर उचलू शकले नाही. व्यापार्याला यामागचे कारण समजले आणि माफी मागितल्यानंतर त्याने वेदीसह मंदिर बांधले.
चीन, नेपाळ आणि तिबेटच्या सीमेने वेढलेले हे मंदिर आहे. याचे प्रवेशद्वार टनकपूरपासून 19 किमी अंतरावर. अन्नपूर्णा शिखरावर सुमारे तीन हजार फूट उंचीवर हे मंदिर बांधले आहे.
या मंदिराजवळच अवलाखान किंवा हनुमान चटी आहे, जिथे ‘बंस की चरई’ ओलांडल्यावर लगेच पोहोचता येते. येथे तुम्ही टनकपूर शहर आणि काही नेपाळी गावे देखील पाहू शकता. या मंदिराजवळ बुरम देव मंडी आहे जी पर्यटकांमध्ये खूप लोकप्रिय आहे.
टनकपूरपासून मोटारीचा रस्ता थुलीगडपर्यंत जातो. तेथून दोन किमी चालत मंदिरात जाता येते. टनकपूर हे सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन आहे, जे पूर्णादेवी मंदिरापासून 18 किमी अंतरावर आहे. मंदिरापासून 145 किमी अंतरावर पंतनगर हे सर्वात जवळचे विमानतळ आहे. दिल्ली विमानतळ मंदिरापासून 368 किमी अंतरावर आहे.