मुंबई : भगवान विष्णूच्या 10 अवतारांपैकी एक भगवान वराहचा अवतार (Varaha Avtar) आहे. भगवान विष्णूच्या 10 अवतारांपैकी हा तिसरा अवतार आहे. वरुथिनी एकादशीच्या दिवशी परमेश्वराच्या वराह अवताराची पूजा केली जाते. यावेळी वरुथिनी एकादशी 30 एप्रिलला आहे. याला वरुथिनी ग्यारस असेही म्हणतात. वरुथिनी एकादशीच्या दिवशी वराहची पूजा करून त्यांच्या जन्माची कथा ऐकल्याने पुण्य प्राप्त होते. राक्षसांचा नाश करण्यासाठी भगवान विष्णूंनी वराह अवतार घेतला होता.
देवाच्या वराह अवताराबद्दलच्या आख्यायिकेनुसार सात ऋषी एकामागून एक बैकुंठाला जात होते. तेव्हा बैकुंठ लोकाचे द्वारपाल जय आणि विजय यांनी सात ऋषींना महाद्वारावर थांबवले होते. यामुळे सात ऋषी संतप्त झाले आणि त्यांनी दोन्ही द्वारपालांना शाप दिला की ते तीन जन्म पृथ्वीवर राहतील आणि राक्षस म्हणून राहतील. जय आणि विजय हे दोन्ही द्वारपाल जेव्हा शापाच्या प्रभावामुळे राक्षस बनले तेव्हा त्यांनी पृथ्वीवासीयांना त्रास देऊ लागला. ते लोकांना यज्ञ-विधी करण्यात अडथळे आणत. हिरण्यकश्यपू आणि हिरण्यक्ष अशी या राक्षसांची नावे होती. या राक्षसांच्या अत्याचारामुळे लोकांमध्ये आक्रोश निर्माण झाला होता.
एकदा हिरण्यक्ष फिरता फिरता पाताळ लोकातील वरुण नगरात पोहोचला आणि वरुण देवाला युद्धासाठी आव्हान दिले. तेव्हा वरुण देव म्हणाले, ना मला आता लढण्याची इच्छा आहे, ना मला तुझ्यासारख्या बलवान माणसाशी लढण्याची क्षमता आहे. त्यामुळे तुम्ही विष्णूजींशी युद्ध केले तर बरे होईल. यानंतर सर्व देवांनी मिळून ब्रह्माजींना हिरण्यक्षापासून मुक्ती मिळावी म्हणून प्रार्थना केली. भगवान विष्णूचे ध्यान करत असताना ब्रह्माजींनी त्यांच्या नाकपुडीतून वराह नारायण यांना जन्म दिला. अशा प्रकारे ब्रह्मदेवाच्या नाकपुडीतून विष्णूचा तिसरा अवतार वराह अवतार जन्माला आला.
यानंतर वरुण देवांनी देवर्षी नारदांना भगवान विष्णूचा पत्ता विचारला आणि देवर्षी नारदांनी सांगितले की, श्री हरीने पृथ्वीला समुद्रातून बाहेर काढण्यासाठी वराहाचा अवतार घेतला आहे. त्यानंतर वरुण देवही तेथे पोहोचले आणि हिरण्यक्षही तेथे पोहोचले. हिरण्यक्ष राक्षसाने वराहला युद्धासाठी आव्हान दिले. यानंतर भगवान वराह आणि हिरण्यक्ष यांच्यात मोठे युद्ध झाले. तेव्हा भगवान विष्णूच्या वराह अवताराने हिरण्यक्षाचे पोट त्यांच्या दाताने आणि जबड्याने फाडून पृथ्वीला त्यांच्या जाचातून मुक्त केले.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)