मुंबईत रुग्णसंख्या तिप्पट, पालिकेची आक्रमक रणनीती, ‘या’ नव्या सूचना पाळण्याचे आवाहन

मुंबई: राज्यातील वाढत्या कोरोना रुग्णंसख्येच्या पार्श्वभूमीवर आता मुंबई महानगरपालिकेने (BMC) पुन्हा आक्रमक रणनीती वापरण्याचे ठरवले आहे. मध्यंतरीच्या काळात नागरिकांनी शिथिलता बाळगल्याने कोरोनाचा प्रभाव पुन्हा वाढला. त्यामुळे आता पालिकेने नागरिकांसाठी स्वयंशिस्तीच्या नव्या सूचना जारी केल्या आहेत. (Coronavirus new guidelines from BMC)

नागरिकांना कोविड नियंत्रणासाठी कोरोनासोबत नव्याने आणि नव्या जीवन शैलीसह जगायला शिकणे, ही आजची गरज असून यासाठी काही नियम आणि मार्गदर्शक सूचना नागरिकांनी अंगीकारणे आवश्‍यक झाले आहे. या वैयक्तिक, कौटुंबिक तसेच सार्वजनिक जीवनात प्रतिबंधात्मक खबरदारी घ्यावी, असे पालिकेने सांगितले आहे.

महापालिकेच्या नव्या सूचना खालीलप्रमाणे:

* मुखपट्टी / मुखावरण अर्थात ‘फेस मास्क’ चा कटाक्षाने नियमितपणे व योग्य वापर करणे

* नागरिकांनी आपापसात किमान २ मीटरचे सुरक्षित अंतर ठेवणे.

* वारंवार साबणाने हात स्‍वच्‍छ धुणे. तसेच निर्जंतुकीकरण द्राव्‍याचा अर्थात ‘सॅनिटायझर’ चा योग्‍यरित्‍या वापर करणे

वैयक्तिक स्‍तरावर काळजी कशी घ्याल?

• रोज सकाळी शरीराचे तापमान, प्राणवायू पातळी मोजून घ्यावी. हे आरोग्य व्यवस्थापनासाठी आवश्यक आहे.

• मास्कचा सदैव उपयोग करावा. मास्‍क काढून ठेवू नये. नाकाखाली/चेह-याखाली मास्‍क न ठेवता सुयोग्यय प्रकारे लावावा. याबाबत कुटुंबातील सदस्‍यांनी एकमेकांविषयी काळजी घ्‍यावी.

• चेहऱ्याला तसेच मास्‍कला वारंवार हात लावू नये.

• एकदाच वापरात येणारे मास्‍क (सिंगल यूज मास्‍क) वापरुन झाल्‍यानंतर ते टाकून देण्‍यापूर्वी, त्यावर निर्जंतुकीकरण द्राव्य (सॅनिटायझर) शिंपडून, त्‍यांचे तुकडे करुन नंतर टाकावेत. जेणेकरुन त्‍यांचा पुन्‍हा वापर करण्‍यासाठी गैरउपयोग केला जाणार नाही.

• सॅनिटायझरची लहान बाटली सातत्‍याने सोबत बाळगावी. त्‍याचा गरजेनुसार उपयोग करत रहावा.

• हातांची नियमितपणे स्‍वच्‍छता राखावी. साबणाने हात वारंवार स्‍वच्‍छ धुवावेत. हात धुण्यासाठी सॅनीटायझर व साबण असे दोन्ही पर्याय उपलब्ध असल्याास साबणाने हात धुण्यास प्राधान्य द्यावे.

• स्वच्छ हातरुमाल बाळगावा. सर्दी, खोकला असल्‍यास स्‍वच्‍छ मास्‍क, रुमाल यांचा सातत्‍याने उपयोग करावा.

• कुटुंबातील सदस्‍यांनी शक्‍यतो वेगवेगळ्या स्‍वरुपाचे किंवा वेगवेगळ्या रंगाचे ‍मास्क वापरावे अथवा प्रत्येकाने आपल्या मास्‍कला वेगळी स्वतंत्र खूण करावी. जेणेकरुन प्रत्‍येकाचा मास्‍क ओळखला जाईल. एकमेकांचे मास्‍क वापरु नये.

• कोणाशीही बोलत असताना एकमेकांच्या चेह-याकडे थेटपणे बघू नये

• जेवताना एकाच भांड्यात किंवा पातेल्यात पदार्थ घेण्याऐवजी ते आवश्यकतेनुसार एकदाच ताटात घ्यावेत.

• जेवताना मौन ठेवावे किंवा कमीत कमी बोलावे. तसेच शक्य असल्यास जेवण करताना समोरासमोर बसू नये.

• जेवणात पालेभाज्यांचा वापर अधिक करावा. जीवनसत्‍व, प्रथिने अशा सर्व पोषक बाबींनी युक्‍त पदार्थ असावेत.

• पुरेसा व योग्‍यवेळ आहार, पुरेशी झोप, व्‍यायाम – योग – प्राणायाम आदीद्वारे प्रतिकारशक्‍ती टिकवून ठेवावी.

• कोणतेही वाहन चालवताना, वाहनांतून प्रवास करतानाही मास्‍कचा वापर करणे आवश्‍यक आहे. कारण वाहन थांबवून वाहतूक पोलीस किंवा इतरांशी बोलताना नकळत मास्क नसल्यास संसर्गाचा धोका पोहोचतो.

• बंदिस्त वातावरण टाळावे. याचप्रमाणे गर्दीत जाणे किंवा निकटचा संपर्कही टाळावा. तसेच वातानुकूलन यंत्रणेचा वापर शक्यतो टाळावा.

• अरुंद ठिकाणी जास्त वेळ थांबू नये.

• चालायला-धावायला गेल्यानंतर त्या ठिकाणी कमीत कमी व्यक्ती व सुरक्षित अंतरावर असतील, असे पहावे.

• सार्वजनिक ठिकाणी वावरताना थुंकू नये.

• दरवेळी बाहेरून/कार्यालयातून घरी परतल्‍यावर सर्वप्रथम आंघोळ करावी व कपडे धुण्‍यासाठी थेट एका बादलीमध्‍ये टाकावेत.

• बाहेरून आलेल्या व्यक्ती घरात प्रवेश केल्यानंतर थेट स्नानगृहात जाताना ज्या ज्या ठिकाणावरून चालत गेली असेल, ती जागा प्रथम साबणाच्या पाण्याने पुसून घ्यावी. त्यानंतर केवळ पाण्याने भिजवलेल्या ओल्या फडक्याने व नंतर कोरड्या फडक्याने पुसून कोरडी करावी

• कोविड विषाणूचा अधिक प्रादुर्भाव असणा-या परिसरांना/शहरांना/राज्‍यांना/ देशांना भेट देणे टाळावे.

• जर ‘कोविड – १९’ ची लक्षणे असतील, तर आपण कुठे-कुठे गेलो होतो आणि कोणा-कोणाला भेटलो, ते आठवावे. शक्‍यतोवर भेटीच्‍या नोंदी ठेवाव्‍यात.

• शक्यतो बाहेर जाणार्‍या व्यक्तीने सकाळी आणि सायंकाळी कोमट पाणी पिणे आणि गरम वाफ घेणे योग्य राहील.

• शक्यतो घरचे खाणे व घरचे पाणी पिणे यास प्राधान्य द्यावे. घराबाहेर पडताना आपल्या घरच्या पिण्याच्या पाण्याने भरलेली बाटली सोबत ठेवावी. जास्त वेळ बाहेर राहणार असल्यास घरूनच जेवणाचा डबा सोबत घेऊन निघावे. घरी परतल्यावर ही पाण्याची बाटली किंवा जेवणाचा डबा साबणाच्या द्रावणाने नीट धूवून व पुसून घ्यावा.

कौटुंबिक स्‍तरावर काय काळजी घ्याल?

• कुटुंबात वावरताना, कोरोनाविषयक मार्गदर्शक तत्‍त्‍वांचे, सुचनांचे अनावधानाने कोणाकडून उल्‍लंघन होत असल्‍यास, ते एकमेकांच्‍या लक्षात आणून द्यावे.

• प्राणवायू पातळी मोजण्‍यासाठी आवश्‍यक असलेले उपकरण (ऑक्सिमीटर) सदैव बाळगावे. कुटुंबातील प्रत्‍येक सदस्‍याची प्राणवायू पातळी ठराविक कालावधीने तपासून त्‍यांच्‍या अचूक नोंदी ठेवाव्‍यात.

• शारीरिक तापमापक (थर्मामीटर) / थर्मल स्‍क्रीनिंग गन घरात असावी व त्याचा नियमितपणे सुयोग्यय वापर करावाा.

• घरातील लहान मुले, ज्‍येष्‍ठ नागरिक यांच्‍या प्रकृतीमानाकडे विशेष लक्ष पुरवावे.

• घरातील ज्‍या सदस्‍यांना सहव्‍याधी (को-मॉर्बिडीटी) असतील, ते नियमितपणे औषधोपचार घेत असल्याची व ‍त्यांची प्रतिकारशक्‍ती टिकून राहील, याची काळजी घ्‍यावी.

• कुटुंबात एकत्र सोबतीने जेवायला बसताना समोरासमोर न बसता एका बाजूला एक याप्रमाणे बसावे.

• शक्‍यतो घरातील एकाच सदस्‍याने कौटुंबिक कामांसाठी बाहेर ये-जा करावी व त्‍या सदस्‍याने अशी ये-जा करताना संपूर्ण दक्षता घ्‍यावी.

• घरातील प्रत्‍येक सदस्‍याने दररोज स्‍वच्‍छ कपडे परिधान करावेत. न धुता कपड्यांचा पुन्‍हा वापर करु नये.

• भ्रमणध्‍वनी सारख्‍या वैयक्तिक वापराच्‍या वस्‍तू कुटुंबातील सदस्‍यांनी एकमेकाकडे घेऊन/अदलाबदली करुन वापरु नयेत. अशा वस्‍तूदेखील योग्‍यरित्‍या स्‍वच्‍छ राहतील, याची काळजी घेणे आवश्‍यक आहे. शक्य असल्याास बाहेर जाताना भ्रमणध्वनीवर प्लास्टिकचे पारदर्शक आच्छादन वापरावे व घरी परतल्यावर प्लास्टिकच्या आवरणास साबण लावून धुुण्यास टाकावे.

• खाद्यपदार्थांचे पार्सल मागवले असल्‍यास ते स्‍वयंपाकगृहात खूप वेळ राखून ठेवू नये. पदार्थ काढून झाल्‍यानंतर आवरण, डबे आदींची तातडीने विल्‍हेवाट लावावी.

• बाजारातून आणलेल्‍या भाज्‍या, फळे आदी स्‍वच्‍छ धुवून ठेवावेत. नंतरच त्‍याचा आहारात समावेश करावा.

• ऑनलाईन/बाहेरुन पार्सल मागवले असल्‍यास, नाशवंत पदार्थ नसतील तर किमान एक दिवस ते पार्सल तसेच ठेवून द्यावे. त्याच्या आवरणावर निर्जंतुकीकरण द्रव्‍य फवारावे. दुस-या दिवशी ते उघडावे.

• घरातील फरशी, स्‍वयंपाकगृह, प्रसाधनगृहे, इतर वापराच्‍या वस्‍तू यांची नियमितपणे योग्‍य अशा निर्जंतुकीकरण द्रव्‍याचा उपयोग करुन स्‍वच्‍छता करावी.

• भारतीय बनावटीचे शौचालय असल्‍यास ते व्‍यवस्थित स्‍वच्‍छ राखावे. पाश्‍चात्‍त्‍य बनावटीच्‍या शौचालयातील भांड्यावरील झाकण ‘फ्लश’ करताना बंद ठेवावे.

• नातेवाईक – मित्र इत्यादींकडे जाणे टाळावे. त्याऐवजी ऑनलाइन पद्धतीने व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे एकमेकांशी संवाद साधण्यास प्राधान्य द्यावे.

• कौटुंबिक समारंभ, पार्टी यांचे आयोजन करुच नये. निमंत्रित करणे अपरिहार्य असल्‍यास सरकारने ठरवून दिलेल्‍या मर्यादेतच निमंत्रण द्यावे आण‍ि अशा ठिकाणी आवश्‍यक त्‍या सर्व उपाययोजना कराव्‍यात.

सोसायटी/वसाहतींमध्‍ये काय काळजी घ्याल?

• सोसायटी/वसाहतीमध्‍ये वावरताना प्रत्‍येकाने मास्‍क घालणे बंधनकारक आहे. या नियमाचेे परिपूर्ण पालन होत असल्याची खातरजमा सोसायटीतील सर्वांनी नियमितपणे करावी.

• घराबाहेर पडताना प्रत्‍येकाने सॅनिटायझर, मास्‍क व हातमोज्‍यांचा योग्‍यरित्‍या वापर करुन बाहेर पडावे.

• सोसायटीतील लहान मुले, ज्‍येष्‍ठ नागरिक हे घराबाहेर विनाकारण जाणार नाहीत, याकडे लक्ष द्यावे.

• सोसायटी/वसाहतीमध्‍ये दोन व्‍यक्‍तींमध्‍ये किमान सहा फूट अंतर राखूनच संवाद साधावाा.

• सोसायटींमधील प्रतीक्षागृहाचा शक्‍यतो उपयोग करु नये. ते बंदच ठेवावे.

• सोसायटीत दरवाज्‍याचा कडीकोयंडा, कठडे (हॅण्‍ड रेलिंग), लिफ्ट, बाक, वाहनतळ अशा विविध ठिकाणी कुठेही हात लावणे शक्‍यतो टाळावे.

• सोसायटीतील उद्वाहन (लिफ्ट) चा उपयोग करताना हातात कागद ठेवावा. लिफ्टची बटणे दाबताना कागदी कपट्यांचा उपयोग करावा. असे कागदी तुकडे वापरानंतर लगेच काळजीपूर्वक कच-याच्‍या डब्‍यात टाकावेत.

• सोसायटीतून/वसाहतीतून पुन्‍हा घरात येताच कुठेही स्‍पर्श न करता सर्वात आधी साबणाने हात स्‍वच्‍छ धुवावेत.

• सोसायटीमध्‍ये किंवा परिसरात बाहेरील कोणत्याही व्यक्तिला शक्यतो थेट प्रवेश देऊ नये.

• बाहेरुन येणारे मदतनीस, वाहन चालक, कचरा संकलक, सफाई कर्मचारी यांच्‍यासाठी शारीरिक तापमान तपासणी, प्राणवायू तपासणी, हात स्‍वच्‍छ धुण्‍याची सोय आदी बाबी उपलब्‍ध असल्‍याची खातरजमा करावी.

• ऑनलाईन पार्सल मागवल्‍यानंतर, सोसायटीमध्‍ये ते थेट घरात न मागवता, सोसायटीच्‍या प्रवेशद्वारावर सुरक्षारक्षकाकडे / सुरक्षित अशा एकाच ठ‍िकाणी ठेवण्‍याची व्‍यवस्‍था करावी. तेथून निर्जंतुकीकरण करुन ते घरात न्‍यावे. शक्‍य असल्‍यास काही तास ते पार्सल खुल्‍या जागेत/ राहू द्यावे आण‍ि नंतर घरात न्‍यावे.

• सोसायटीतून बाहेर पडताना वाहनांना स्‍पर्श करण्‍यापूर्वी त्‍यांचे निर्जंतुकीकरण करावे.

• नजीकचे महापालिका आरोग्य केंद्र, रुग्णालय, विभागस्तरीय नियंत्रण कक्ष (वॉर्ड वॉर रुम), आदी महत्‍त्‍वाचे संपर्क क्रमांक इत्यादी ठळकपणे दिसतील अशारितीने सोसायटी परिसरात प्रदर्शित करावे.

दुकाने / मंडया / ‍मॉल्समध्‍ये खरेदीसाठी जाताना काय काळजी घ्याल?

* बाजारपेठेत खरेदीला जाताना घरातील एकाच व्यक्तीने जावे. तसेच कमी गर्दीच्या वेळी जावे.

* दुकानांबाहेर तसेच आतमध्‍येही इतरांपासून सुरक्षित अंतर राखूनच वावर होईल, याची काळजी घ्‍यावी. गर्दी असल्‍यास तिथे प्रवेश करु नये. लिफ्टऐवजी शक्‍यतो जिन्‍यांचा वापर करावा. कठड्यांना स्‍पर्श करु नये.

* खरेदीला गेल्यानंतर तेथे प्रदर्शनार्थ ठेवलेल्या वस्तूंना स्पर्श करणे टाळावे.

* खरेदीसाठी प्राधान्याने ऑनलाइन पद्धतींचा वापर करणे.

* खरेदी करुन आणलेल्‍या वस्‍तू काही काळ घराबाहेर / मोकळ्या जागेत / जिथे कोणाचाही स्‍पर्श होणार नाही, अशा ठिकाणी ठेवाव्‍यात.

* दुकानदार/व्‍यावसायिक यांनी मास्‍क न लावलेल्‍या ग्रा‍हकांना प्रवेश देऊ नये.

* दुकाने/मंडया/संकूल येथे सुरक्षित अंतराच्‍या खुणा करुन मर्यादीत ग्राहकांनाच एकापाठोपाठ प्रवेश द्यावा.

* दुकानात प्रवेश करणाऱया प्रत्‍येकासाठी शारीरिक तपमान, सॅनिटायझर यांची व्‍यवस्‍था करावी.

* दुकाने/मंडया/संकूल येथे मर्यादीत संख्‍येनेच नोकर/मदतनीस यांची नियुक्‍ती करावी.

* व्‍यवहारांसाठी शक्‍यतो ऑनलाईन/ड‍िजीटल पद्धतींचा अवलंब करावा. कमीत कमी चलन हाताळावे लागेल, याची काळजी घेतल्‍यास संसर्गाचा धोका कमी करता येतो.

कार्यालयांमध्‍ये काय काळजी घ्याल?

* कार्यालय प्रमुखांनी सर्व कर्मचा-यांमध्‍ये सुरक्षित अंतर राहील, याप्रमाणे कामकाजाची रचना करावी.

* शक्‍यतो आळीपाळीने व गरजेनुसार कर्मचा-यांना कार्यालयात बोलवावे. कामकाजाच्‍या वेळा विभागून द्याव्‍यात.

* कार्यालयांमध्‍ये शारीरिक तापमान, प्राणवायू पातळी आदींची तपासणी, निर्जंतुकीकरण द्रव्‍य यांची संयंत्रे सर्वांसाठी उपलब्‍ध असावीत.

* बैठकांसाठी दूर-दृश्य प्रणाली (व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग) पद्धत उपयोगात आणावी.

* कामकाजामध्‍ये शक्‍य तितका मानवी संपर्क कमी करुन डिजीटल पद्धतींचा उपयोग करावा.

* कार्यालयाची हवा कायम खेळती राहण्यासाठी खिडक्या उघड्या ठेवणे. वातानुकूलन यंत्रणेचा वापर टाळावा.

* आत्‍यंतिक गरज नसल्‍यास, कार्यालयीन कामकाजविषयक दौरे टाळावेत.

* कर्मचा-यांनीदेखील शक्‍यतो घरून काम करण्यास प्राधान्य द्यावे. (वर्क फ्रॉम होम).

* शक्य असेल त्यांनी कामावर जाताना दुचाकीने, सायकलीने जाणे किंवा पायी चालत जाणे योग्य.

* कमी गर्दीच्या वेळी प्रवास करावा.

* कार्यालयात मास्‍कचा उपयोग, सुरक्षित अंतरावर बैठक व्‍यवस्‍था, सॅनिटायझरचा वापर, वारंवार हात स्‍वच्‍छ धुणे या बाबींकडे आवर्जून लक्ष द्यावे.

* कार्यालयात बैठकीत सहभागी असल्‍यास, त्‍यादरम्यान ‘फेस मास्क’ चा वापर करणे. सुरक्षित अंतरावर बसावे.

* येणा-या अभ्‍यागतांशी संवाद साधताना सुरक्षित अंतर राखून संवाद साधावा.

* आपल्‍यासमवेत इतर सहका-यांनीही शारीरिक तापमान, प्राणवायू पातळी इत्‍यादी मोजली आहे किंवा नाही, याची त्‍यांना आठवण करुन द्यावी.

* कार्यालयात शक्‍यतो एकत्रित जेवायला बसू नये.

* कार्यालयांमध्‍ये लिफ्टचा कमीतकमी उपयोग करावा. लिफ्टमध्‍ये मोजक्‍याच व्‍यक्‍तींनी व एकमेकांच्‍या विरुद्ध दिशेला उभे राहून उपयोग करावा. लिफ्टच्‍या बटनांचा उपयोग करताना कागदी तुकड्यांचा उपयोग करावा.

* शक्य असेल तेथे लिफ्टमध्ये फूट ऑपरेटेड बटने बसवून घ्यावीत.

खासगी/सार्वजनिकरित्‍या प्रवास करताना घ्‍यावयाची दक्षता

* सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्थेने प्रवास करत असताना मौन राखावे. सहप्रवाशांशी विनाकारण बोलू नये.

* मास्‍कसमवेत फेसशिल्‍डचाही उपयोग केल्‍यास उत्‍तम.

* सार्वजनिक वाहनात पुरेशा रिकाम्या जागा उपलब्ध असल्यास एका आसनावर एकाच व्‍यक्‍तीने आसनस्‍थ व्‍हावे.

* वाहनांमध्‍ये गर्दी करुन, दाटीवाटीने प्रवास करु नये. असा प्रवास टाळणे उत्‍तम.

* वाहनांमध्‍ये दरवाजा, कठडा यांना शक्‍यतो स्‍पर्श करु नये. स्‍पर्श करावा लागणार असल्‍यास त्‍या आधी व वाहनातून उतरल्‍यानंतरही सॅनिटायझर हातांना लावावे.