Ram Mandir | पोलिसांकडून सकाळ, संध्याकाळ बंदुकीची सलामी, देशातील भव्य 8 राम मंदिरे…

नवी दिल्ली | 18 जानेवारी 2024 : अयोध्येत राम मंदिराच्या प्राण प्रतिष्ठा सोहळ्याला आता अवघे चार दिवस उरले आहेत. या सोहळ्यासाठी देशभरातून विविध वस्तू अयोध्येत आणल्या जात आहेत. अयोध्येतील राम मंदिराची देशातच नव्हे तर जगातही चर्चा होत आहे. मात्र, अयोध्येत उभे राहणारे हे राम मंदिर देशातील काही पहिलेच राम मंदिर नाही. देशात अशी 8 ठिकाणे आहेत. जिथे राम मंदिर बांधण्यात आली आहेत. यातील काही मंदिरे ही स्थापत्यकलेचा उत्कृष्ट नमुना मानली जातात.

महाराष्ट्रातील औरंगाबाद येथील कैलास मंदिर हे जगातील स्थापत्यकलेचे अद्वितीय असे उदाहरण आहे. राष्ट्रकूट वंशाचा राजा कृष्ण पहिला याने मालखेड येथे 757 ते 783 काळात हे मंदिर बांधले. एलोरा येथे लयान पर्वतरांगेत हे मंदिर आहे. 276 फूट लांब आणि 154 फूट रुंद असलेले हे मंदिर एकाच खडकात कोरलेले आहे. या मंदिराच्या बांधकाम दरम्यान खडकावरून अंदाजे 40 हजार टन वजनाचे दगड काढण्यात आले होते. बांधकामासाठी प्रथम ब्लॉक वेगळे केले गेले आणि नंतर डोंगराच्या ब्लॉकला आतून आणि बाहेरून कापून 90 फूट उंचीचे मंदिर कोरण्यात आले.

कैलास मंदिराच्या प्रांगणात तीन बाजूंनी गाभाऱ्यांची रांग होती. जी मंदिराच्या वरच्या भागाला एका पुलाने जोडली होती. सध्या हा पूल पडला आहे. या मंदिराच्या रामायण फलकावर सात ओळींमध्ये अनेक दृश्ये आहेत. भगवान रामाचे अयोध्येतून निघून जाणे, भरताने त्याला परत येण्यास राजी करणे, शूर्पणखाचे वन दृश्य, रावणाने सीतेचे अपहरण करणे, भगवान राम हनुमानाला भेटणे, हनुमान लंकेला जाण्यासाठी समुद्र ओलांडणे, अशोकाचे वन, रावणाचा दरबार आणि शेवटच्या ओळीत दृश्ये आहे लंकेला जाण्यासाठी दगडांचा पूल बांधणारे माकड सैन्य.

मालुती गावात साखळदंडांनी बांधलेली मंदिरे

पश्चिम बंगालमधील थुमकापासून ५० किमी अंतरावर मालुती गावात टेराकोटामध्ये बांधलेल्या मंदिरांची मालिका आहे. त्यांच्या भिंतींवर रामायणातील सुंदर शिलालेख आहेत. आजही मालुती आणि विष्णुपूरच्या टेराकोटाच्या प्रभावामुळे बंगालच्या टेराकोटाला एक वेगळी ओळख मिळते.

तिरुपतीमधील कोदंडा रामाचे प्राचीन मंदिर

आंध्र प्रदेशसह सर्व दक्षिण भारतीय राज्यांमध्ये, राम मंदिरे आणि राम पुतळे कोदंड रामाच्या रूपात बांधले गेले आहेत. तिरुमाला डोंगराच्या पायथ्याशी असलेल्या तिरुपतीमध्ये कोदंडा रामाचे एक प्राचीन मंदिर आहे. येथे हनुमानाची आकर्षक मूर्ती आहे. महत्त्वाची बाब म्हणजे हनुमानाची मूर्ती हुबेहुब वाराणसीच्या रामनगर किल्ल्यातील हनुमानाच्या मूर्तीसारखी आहे.

बायना पिल्लईचे राम मंदिर

आंध्र प्रदेशातील तिरुपतीपासून सुमारे ६० किलोमीटर अंतरावर कुड्डापाह जिल्ह्यातील बायनापिल्लई येथे मुख्य रस्त्यापासून दोन किलोमीटर अंतरावर एक लहान पण प्राचीन राम मंदिर आहे. रामनवमीला येथे मोठा कार्यक्रम आयोजित केला जातो.

कर्नाटकातील त्रिपुरांतक मंदिर

कर्नाटकातील त्रिपुरांतकाचे मंदिर, ज्याला त्रिपुरांतश्वर किंवा त्रिपुरांतकस्वरा असेही म्हणतात. हे मंदिर समुद्राजवळ बांधले आहे. शिवमोग्गा जिल्ह्यात असलेल्या या मंदिरात रामाने बाणाने सात झाडे मारल्याचे अप्रतिम चित्रण आहे. हे मंदिर 11 व्या शतकातील असल्याचे मानले जाते.

जांजगीरचे विष्णू मंदिर

छत्तीसगडच्या विष्णू मंदिरामध्ये रामायनाचे चार संदर्भ दिले आहेत. प्रवेशद्वाराच्या डाव्या बाजूला संताच्या वेशात रावणाने युक्तीने केलेले सीतेचे अपहरण, प्रवेशद्वारासमोर डाव्या बाजूला राम आणि रावण यांच्यातील संघर्ष, प्रवेशद्वाराच्या उजव्या भिंतीवर सोन्याचे हरण असलेले सीता आणि राम लक्ष्मण आणि चौथी घटना: वालीला मारण्यापूर्वी रामाने सात झाडांना बाणाने टोचणे अशी महत्त्वाची वर्णने येथे आहेत.

ओरछा येथील राजा राम मंदिर

मध्य प्रदेशातील ओरछा येथील राजा रामाचे मंदिर जगभर प्रसिद्ध आहे. देशातील हे एकमेव मंदिर आहे जिथे रामाची राजा म्हणून पूजा केली जाते. येथे मध्य प्रदेश पोलिस सकाळी आणि संध्याकाळी बंदुकीची सलामी देतात. ओरछामध्ये हा गार्ड ऑफ ऑनर इतर कोणालाही दिला जात नाही. हे मंदिर महाराजा मधुकर शाह यांनी बांधले होते. ओरछा येथे व्हीआयपी नसल्याचे सांगण्यात येते. जर कोणी व्हीआयपी असेल तर तो राजा रामचंद्र आहे.

बैकुंठनाथ पेरुमल मंदिर

तुतीकोरीन, तामिळनाडू येथील श्री बैकुंठनाथ पेरुमल मंदिर हे भगवान रामाचे भव्य मंदिर आहे. येथे दूरदूरवरून रामभक्त दररोज येतात.

भद्राचलम मंदिर

तेलंगणातील भद्राचलममध्ये एक मोठे राम मंदिर आहे. तेथे माता सीता आणि भगवान राम यांचे सोन्याचे दागिने आकर्षित करतात.