Indira Ekadashi 2023 : आज इंदिरा एकादशी, या व्रताने दूर होतात सर्व प्रकारचे पितृदोष
सत्ययुगात इंद्रसेन नावाचा राजा महिष्मती नगरीत राज्य करत होता. त्याच्या आई-वडिलांचे निधन झाले होते. एके रात्री त्याने स्वप्नात पाहिले की त्याचे आईवडील नरकात जगत आहेत आणि त्यांना अपार वेदना होत आहेत. जेव्हा तो जागा झाला तेव्हा राजाला आपल्या पूर्वजांच्या दुरवस्थेची काळजी वाटली.
मुंबई : पितृ पक्षातील एकादशीला इंदिरा एकादशी (Indira Ekadashi 2023) म्हणतात. यावेळी इंदिरा एकादशीचे व्रत 10 ऑक्टोबर म्हणजेच आज पाळले जात आहे. इंदिरा एकादशीच्या दिवशी भगवान विष्णूची पूजा केली जाते. पितृ पक्षातील ही एकादशी विशेष मानली जाते. या एकादशीचे व्रत करणाऱ्या व्यक्तीच्या सात पिढ्यांपर्यंतच्या पितरांना मोक्ष प्राप्त होतो. त्याचबरोबर हे व्रत पाळणाऱ्याला मोक्षही प्राप्त होतो. या एकादशीला शालिग्रामची पूजा केली जाते. हिंदू कॅलेंडरनुसार, इंदिरा एकादशी 9 ऑक्टोबर रोजी म्हणजेच काल दुपारी 12.36 वाजता सुरू झाली आहे आणि एकादशीची तारीख 10 ऑक्टोबर रोजी म्हणजेच आज दुपारी 3.08 वाजता संपेल. उदयतिथीनुसार इंदिरा एकादशीचे व्रत 10 ऑक्टोबरला म्हणजेच आजच पाळले जात आहे. इंदिरा एकादशी व्रताचे पारण उद्या 11 ऑक्टोबर रोजी सकाळी 06:19 ते 08:39 या दरम्यान होणार आहे.
इंदिरा एकादशीची पूजा पद्धत
इतर एकादशीप्रमाणे या व्रताचे धार्मिक विधीही दशमीपासून सुरू होतात. दशमीच्या दिवशी घरी पूजा करून दुपारी नदीत तर्पण विधी करावा. श्राद्धाच्या तर्पण विधीनंतर, ब्राह्मणांना भोजनदान करावे आणि नंतर स्वतः भोजन करावे. दशमीला सूर्यास्तानंतर अन्न ग्रहण नका. एकादशीच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून व्रत व स्नान करावे. एकादशीला श्राद्ध विधी करून ब्राह्मणांना अन्नदान करावे. यानंतर गायीला नैवेद्याचे पान लावावे.
इंदिरा एकादशीचे महत्त्व
हिंदू धर्मात एकादशी व्रताचा संबंध भगवान विष्णूशी आहे. इंदिरा एकादशीचे व्रत करणाऱ्या व्यक्तीला मृत्यूनंतर वैकुंठ धाममध्ये स्थान मिळते, असे मानले जाते. यासोबत पितरांना मोक्ष प्राप्त होतो. पुराणानुसार, एकमेव इंदिरा एकादशीचे व्रत केल्यास माणसाला शतकानुशतके तपश्चर्या, कन्यादान आणि इतर पुण्यांचे समान फळ मिळते. त्यामुळे हे व्रत पाळणे अत्यंत विशेष मानले जाते. या व्रताबद्दल असेही सांगितले जाते की हे व्रत करणार्‍या व्यक्तीच्या पूर्वजांना नरकापासून मुक्ती मिळते आणि मोक्ष मिळाल्यानंतर ते कायमचे स्वर्गात जातात.
इंदिरा एकादशीसाठी उपाय
1. इंदिरा एकादशीला सूर्यास्ताच्या वेळी तुळशीसमोर तुपाचा दिवा लावा आणि ‘ओम वासुदेवाय नमः’ या मंत्राचा उच्चार करताना तुळशीची 11 प्रदक्षिणा करा. असे मानले जाते की यामुळे सौभाग्य वाढते. घरात सुख-शांतीचे वातावरण असते.
2. इंदिरा एकादशीच्या दिवशी पिवळ्या रंगाच्या वस्तू जसे की पिवळी फुले, पिवळी फळे, पिवळे धान्य भगवान विष्णूला अर्पण करावे. असे केल्याने घराची आर्थिक स्थिती सुधारते.
3. इंदिरा एकादशीच्या दिवशी पिंपळाच्या झाडावर मोहरीच्या तेलाचा दिवा लावल्याने पितरांच्या आत्म्याला शांती मिळते.
4. इंदिरा एकादशीच्या दिवशी घरी विष्णु सहस्त्रनामचा पाठ आणि जप केल्याने नकारात्मकता दूर होते. प्रत्येक कामात यश मिळते.
इंदिरा एकादशी व्रत कथा
सत्ययुगात इंद्रसेन नावाचा राजा महिष्मती नगरीत राज्य करत होता. त्याच्या आई-वडिलांचे निधन झाले होते. एके रात्री त्याने स्वप्नात पाहिले की त्याचे आईवडील नरकात जगत आहेत आणि त्यांना अपार वेदना होत आहेत. जेव्हा तो जागा झाला तेव्हा राजाला आपल्या पूर्वजांच्या दुरवस्थेची काळजी वाटली. पितरांना यमाच्या छळातून मुक्त कसे करायचे याचा विचार त्यांनी केला. या प्रकरणाबाबत त्यांनी विद्वान ब्राह्मण आणि मंत्र्यांना बोलावून आपल्या स्वप्नाबद्दल सांगितले. ब्राह्मण म्हणाले, “हे राजा, जर तुम्ही तुमच्या पत्नीसह इंदिरा एकादशीचे व्रत केले तर तुमच्या पितरांची मुक्ती होईल.
या दिवशी शालिग्रामची पूजा करावी, तुळशी वगैरे अर्पण करावे, ब्राह्मणांना भोजन द्यावे व दक्षिणा द्यावी व त्यांचे आशीर्वाद घ्यावेत. याने तुझे आई-वडील स्वर्गात जातील.” राजाने ब्राह्मणांच्या सल्ल्यानुसार आपल्या पत्नीच्या विधीप्रमाणे इंदिरा एकादशीचे व्रत पाळले. तो रात्री झोपला असताना, देवाने त्याला दर्शन दिले आणि म्हटले – “राजा, तुमच्या व्रताच्या प्रभावाने तुमच्या पूर्वजांचा उद्धार झाला आहे. त्यांना मोक्षप्राप्ती झाली आहे.” तेव्हापासून इंदिरा एकादशीच्या उपवासाचे महत्त्व वाढले.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)
