Pradosh Vrat : आज कार्तिक महिन्यातील प्रदोष व्रत, अशा प्रकारे करा महादेवाची उपासना
Pradosh Vrat 2023 शुक्र प्रदोष व्रत करण्यासाठी त्रयोदशीच्या दिवशी सूर्योदयापूर्वी उठावे. स्नान केल्यानंतर स्वच्छ हलके पांढरे किंवा गुलाबी वस्त्र परिधान करून शुक्र प्रदोष व्रताचा संकल्प घ्यावा. त्यानंतर बेलपत्र, अक्षत, दिवा, धूप, गंगाजल इत्यादींनी भगवान शंकराची पूजा करावी.
मुंबई : प्रदोष व्रत हे भगवान शिवाला समर्पित आहे. दर महिन्याला त्रयोदशीला प्रदोष व्रत (Pradosh Vrat) केले जाते. कार्तिक महिन्यातील प्रदोष व्रत 24 नोव्हेंबर म्हणजेच आज आहे. कारण तो शुक्रवारी येतो, त्याला शुक्र प्रदोष व्रत असे म्हणतात. शुक्र प्रदोष व्रताचे विशेष महत्त्व आहे. शुक्र प्रदोष व्रत करणाऱ्याला सुख समृद्धी प्राप्त होते. प्रदोष व्रताच्या दिवशी भगवान शिवासोबत पार्वतीचीही पूजा केली जाते. या दिवशी उपवास आणि उपासना केल्याने भगवान शिव आणि माता पार्वतीचा विशेष आशीर्वाद प्राप्त होतो, असे म्हटले जाते.
शुक्र प्रदोष व्रत शुभ मुहूर्त
कार्तिक महिन्यातील शुक्ल पक्षातील त्रयोदशी तिथी 24 नोव्हेंबरला म्हणजेच आज संध्याकाळी 7:06 वाजता सुरू होईल आणि तिथी 25 नोव्हेंबरला म्हणजेच उद्या संध्याकाळी 5:22 वाजता समाप्त होईल. 24 नोव्हेंबर म्हणजेच आज पूजेची वेळ संध्याकाळी 7.06 ते 8.06 पर्यंत असेल.
शुक्र प्रदोष व्रत उपासना पद्धत
शुक्र प्रदोष व्रत करण्यासाठी त्रयोदशीच्या दिवशी सूर्योदयापूर्वी उठावे. स्नान केल्यानंतर स्वच्छ हलके पांढरे किंवा गुलाबी वस्त्र परिधान करून शुक्र प्रदोष व्रताचा संकल्प घ्यावा. त्यानंतर बेलपत्र, अक्षत, दिवा, धूप, गंगाजल इत्यादींनी भगवान शंकराची पूजा करावी. या उपवासात अन्न सेवन केले जात नाही, म्हणून उपवास ठेवा आणि फक्त पाणी प्या. दिवसभर उपवास केल्यानंतर सूर्यास्ताच्या थोडे आधी पुन्हा स्नान करावे.
संध्याकाळी, प्रदोष काळात, ईशान्य दिशेला तोंड करून कुशाच्या आसनावर बसावे. त्यानंतर भगवान शंकराला पाण्याने स्नान घालावे आणि त्यांची रोळी, मोळी, तांदूळ, धूप आणि दिवा लावून पूजा करावी. भगवान शंकराला तांदळाची खीर आणि फळे अर्पण करा. शेवटी ओम नमः शिवाय मंत्राचा 108 वेळा जप करा.
शुक्र प्रदोष व्रताच्या दिवशी काय करावे आणि काय करू नये
असे मानले जाते की प्रदोष व्रताच्या पूजेच्या वेळी कधीही काळे कपडे घालून बसू नये. याशिवाय जर तुम्ही प्रदोष व्रत करत असाल तर या दिवशी कोणतेही चुकीचे काम न करण्याचा प्रयत्न करा. भगवान शंकराच्या पूजेत तुळशीचा वापर करू नये. नारळ अर्पण करताना लक्षात ठेवा की भगवान शंकराला नारळ अर्पण करणे शुभ आहे. पण त्यांना कधीही नारळपाणी अर्पण करू नये. भगवान शिवाच्या पूजेच्या दिवशी तुम्ही हिरवे, लाल, पांढरे, भगवे किंवा पिवळे कपडे घालू शकता.
प्रदोष व्रत कथा
स्कंद पुराणात वर्णन केलेल्या कथेनुसार, प्राचीन काळी एक विधवा ब्राह्मण आपल्या मुलासोबत भिक्षा मागायला जायची आणि संध्याकाळी परत यायची. एके दिवशी ती भिक्षा घेऊन परतत असताना तिला नदीकाठी एक सुंदर मुलगा दिसला जो विदर्भ देशाचा राजकुमार धर्मगुप्त होता. शत्रूंनी त्याच्या वडिलांची हत्या करून त्याचे राज्य बळकावले होते. त्यांच्या आईचेही अकाली निधन झाले. ब्राह्मणाने त्या मुलाला दत्तक घेऊन मोठे केले. काही वेळाने ब्राह्मण दोन्ही मुलांसह देवयोगातून देव मंदिरात गेले.
तेथे त्याला शांडिल्य ऋषी भेटले. शांडिल्य ऋषींनी ब्राह्मणाला सांगितले की त्यांना सापडलेला मुलगा विदर्भ देशाच्या राजाचा मुलगा होता जो युद्धात मरण पावला होता. शांडिल्य ऋषींनी ब्राह्मणाला प्रदोष व्रत करण्याचा सल्ला दिला. ऋषींच्या परवानगीने दोन्ही मुलांनीही प्रदोष व्रत पाळण्यास सुरुवात केली. एके दिवशी दोन्ही मुले जंगलात फिरत असताना त्यांना काही गंधर्व मुली दिसल्या. ब्राह्मण मुलगा घरी परतला पण राजकुमार धर्मगुप्त ‘अंशुमती’ नावाच्या गंधर्व मुलीशी बोलू लागला. गंधर्व मुलगी आणि राजकुमार एकमेकांवर मोहित झाले. लग्नासाठी मुलीने राजकुमारला तिच्या वडिलांना भेटण्यासाठी बोलावले. दुसऱ्या दिवशी तो पुन्हा गंधर्व मुलीला भेटायला आला तेव्हा गंधर्व मुलीच्या वडिलांनी सांगितले की तो विदर्भ देशाचा राजपुत्र आहे.
भगवान शिवाच्या परवानगीने गंधर्वराजांनी आपल्या मुलीचा विवाह राजकुमार धर्मगुप्ताशी केला. यानंतर राजकुमार धर्मगुप्ताने गंधर्व सैन्याच्या मदतीने विदर्भ देशावर पुन्हा ताबा मिळवला. हे सर्व ब्राह्मण आणि राजकुमार धर्मगुप्त यांच्या प्रदोष व्रताचे फलित होते. स्कंदपुराणानुसार जो भक्त प्रदोष व्रताच्या दिवशी शिवाची आराधना करून एकाग्रतेने प्रदोष व्रत कथा ऐकतो किंवा वाचतो, त्याला शंभर जन्म कधीही दारिद्र्य जाणवत नाही.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही, तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही)
