पाकिस्तानला दे धक्का ! भारतीय रताैल आंब्यालाच ‘जीआय टॅग’ प्रदान

वाराणसी येथील आयोजित कार्यक्रमात उत्तर प्रदेशातील बागपत येथे वाढलेल्या रताउल आंब्याला 'जीआय टॅग' प्रमाणपत्र देण्यात आले आहे. या वाणाला रताउल गावाच्या आधारे हे नाव देण्यात आले आहे. त्यामुळे पाकिस्तानकडून करण्यात येणारा दावा अखेर खोडून निघाला आहे.

रताउल आंबा

टीव्ही 9 मराठी डिजीटल टीम | Updated on: Oct 09, 2021 | 8:10 AM

मुंबई : गेल्या 10 वर्षापासून उत्तरप्रदेश येथील रताैल आंब्याला भौगोलिक मानांकन मिळवण्याचा प्रयत्न येथील रताैल आंबा उत्पादक संघटना ही करीत आहे. शिवाय हा आंबा (Mango) मुळचा पाकिस्तानातील (Pakistan) असल्याचाही दावा केला जात होता. त्यामुळे मानांकनाबद्दल उत्सुकता शिघेला पोहचली होती. अखेर वाराणसी येथील आयोजित कार्यक्रमात उत्तर प्रदेशातील बागपत येथे वाढलेल्या रताैल आंब्याला ‘जीआय टॅग’ प्रमाणपत्र देण्यात आले आहे. या वाणाला रताउल गावाच्या आधारे हे नाव देण्यात आले आहे. त्यामुळे पाकिस्तानकडून करण्यात येणारा दावा अखेर खोडून निघाला आहे.

रताैल वाणाचा आंबा हा त्याच्या खास सुगंधामुळे आणि चवीमुळे सामान्य लोकांमध्ये हे लोकप्रिय आहे. कृषी तज्ज्ञांच्या मते, पाकिस्तानातील (Pakistan) हा आंबा असल्याचा दावा केला जात होता. पण मूळचे वाण हे उत्तर प्रदेशातील बागपत जिल्ह्यातील रताैल गावातील आहे. त्याची जीआय प्रमाणपत्र प्रक्रिया केंद्रीय उपउष्णकटिबंधीय फलोत्पादन संस्था, लखनौ यांनी 2020 मध्ये केली होती. शेवटी याच आंब्याला भौगोलिक मानांकन देण्यात आले आहे.

या आंब्याबद्दल फार कमी लोकांना माहिती आहे

उत्तर भारतातील एक उत्कृष्ट आंबा, पश्चिम उत्तर प्रदेशमधील फारच कमी लोकांना या आंब्याबद्दल माहिती आहे. पण ज्यांना या आंब्याची चव घेण्याची संधी मिळते ते त्याच्या चवीचे आणि सुगंधाचे मंत्रमुग्ध झाले आहेत. यापूर्वीही भारतामधूनच हे आंबे पाकिस्तानमध्ये नेले जात होते. त्यानंतर पाकिस्तानमधून मध्यपूर्वेतील देशांमध्येही त्याची निर्यात केली जात आहे. या वाणाचा उगम भारतात झाला असला तरी त्याच्या निर्यात आपल्या शेजारच्या देशांमध्ये जास्त प्रमाणात होत आहे.

जीआय मिळाल्याचा काय फायदा होईल?

उत्तर भारतातील सामान्य प्रेमींना रताउलबद्दल फारशी माहिती नाही. परंतु दिल्ली येथे या आंब्याला अधिकची मागणी आहे. येथील मध्यमवर्गीय नागरिकही याची खरेदी मोठ्या प्रमाणात करतात. भौगोलिक मानांकनामुळे शेतकऱ्यांना बाजारात अतिरिक्त दर मिळू शकतो. या विविधतेची उत्कृष्ट निर्यात क्षमता आहे कारण बरेच रताउल सामान्य प्रेमी पाकिस्तानने निर्यात केलेल्या आंब्यावर (Mango Exports) अवलंबून आहेत.

आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत भारतीय बाजू मजबूत

सेंट्रल इन्स्टिट्यूट ऑफ सबट्रॉपिकल हॉर्टिकल्चर लखनौ चे शैलेंद्र राजन यांनी सांगितले की पाकिस्तानच्या अन्वर रताैलला अद्याप जीआय मिळालेला नाही. त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत भारताच्या आंब्याला अधिकचे महत्व आहे. मूळ रताउल आंबा भारतामधला आहे हे वस्तुस्थिती आता आपण ठामपणे मांडू शकतो. मात्र, या आंब्यामुळे दोन्ही देशांमध्ये जी स्पर्धा होती तिला पूर्णविराम मिळालेला आहे.

या आंब्याची नोंदणी प्रक्रिया सुरू आहे

या आंब्याची बनारसी लग्नांसाठी नोंदणी प्रक्रिया सुरू आहे आणि नजीकच्या भविष्यात भारताच्या या प्रसिद्ध आंब्याला प्रमाणपत्र मिळण्याची शक्यता आहे. पाकिस्तानात उत्तर प्रदेशमधील अनेक वास्तव्यास आहेत. त्यांच्या नातेवाईकांकडून आंबे नेले जातात आणि पाकिस्तानमधून या आंब्याची निर्यात होते. असे प्रकरही समोर आले आहेत.

शेतकऱ्यांना लाभ मिळेल

जीआय संरक्षण मिळाल्यामुळे भारतीय उत्पादनांसाठी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर चांगली बाजारपेठ स्थापीत करण्यास मदत करू शकते. जीआय प्रमाणपत्रामुळे देशांतर्गत तसेच परदेशातही मागणी वाढणार आहे. त्याचा फायदा भारतामधील शेतकऱ्य़ांना होणार आहे. (India’s ‘Rataul’ mango gets geographical rating, Pakistan also claimed)