तुम्ही तुमच्या वाहनात सीएनजी कीट बसवताय का.. तर, थांबा आता ‘सीएनजी’ गॅसही मिळणार चढया दरात !

पेट्रोल, डिझेलच्या वाढत्या दराचा (Rising rates) धसका घेत, वाहनचालकांनी आपला मोर्चा नैसर्गीक वायू (Natural gas) सीएनजी कडे वळविळा होता, परंतु, मागणीच्या तुलनेत, पुरवठा कमी असल्याने, सरकारने सीएनजीचे दरही वाढविले आहेत. CNG च्या चढ्या किमतींनी स्वच्छ इंधनाचा हा स्वस्त पर्याय पेट्रोल आणि डिझेलच्या जवळ आणला आहे. त्यामुळे आता तुम्हाला, तुमच्या वाहनात सीएनजी किट बसवणे आर्थिकदृष्ट्या परवडणारे नाही. पेट्रोलियम मंत्रालयाने 20 ऑगस्ट 2014 रोजी सुधारित मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली होती, जी भौगोलिक क्षेत्रात (GA) सीएनजी आणि पीएनजीच्या मागणीच्या मूल्यांकनावर (On evaluation)आधारित दर सहा महिन्यांनी शहरी गॅस ऑपरेटरना घरगुती क्षेत्रातून गॅसचे वाटप करण्याचे आश्वासन दिले होते. मंत्रालयाच्या या मार्गदर्शक सूचना असूनही, एप्रिल 2021 आणि त्यानंतरच्या आढाव्यात गॅस वाटप वाढविण्यात आलेले नाही.

‘नो कट’ श्रेणीत गॅस पुरवठा करण्याची विनंती

सरकारने शहरी गॅस क्षेत्राला नैसर्गिक वायूचे वाटप थांबवले आहे. सिटी गॅस वितरण ऑपरेटर्सनी गेल्या दोन महिन्यांच्या सरासरीच्या आधारावर या क्षेत्राला नो कट श्रेणीमध्ये गॅस पुरवठा करण्याची विनंती मंत्रालयाला केल्याने, काहीप्रमाणात त्यांना सीएनजी आणि पीएनजीची मागणी पूर्ण होण्यास मदत होईल. सिटी गॅस डिस्ट्रिब्युशन (CGD) ला 100 टक्के गॅस पुरवठा ‘नो कट’ प्राधान्याच्या आधारावर करण्याचा केंद्रीय मंत्रिमंडळाचा निर्णय असूनही, मार्च 2021 पर्यंत मागणीच्या पातळीवर पुरवठा कायम ठेवण्यात आला आहे.

याशिवाय, सहा महिने सरासरी पैसे काढण्याच्या आधारे गॅस वाटप करण्याच्या प्रक्रियेचाही शहराच्या गॅस वितरण ऑपरेटरवर परिणाम होत आहे. सिटी गॅस वितरण ऑपरेटर्सनी गेल्या दोन महिन्यांच्या सरासरीच्या आधारावर या क्षेत्राला नो कट श्रेणीमध्ये गॅस पुरवठा करण्याची विनंती मंत्रालयाला केली होती, त्यामुळे त्यांना काही दिवस तरी, सीएनजी आणि पीएनजीची मागणी पूर्ण होण्यास मदत होणार आहे. परंतु मंत्रालयाने एका वर्षाहून अधिक काळ कोणतेही नवीन वाटप केले नसल्याची माहिती समोर आली आहे.

‘एपीएम’ गॅसच्या किमती 110 टक्क्यांनी वाढल्या

गॅस वाटपातील कपाती व्यतिरिक्त, सीएनजी आणि पीएनजीसाठी एपीएम गॅसच्या किमती $ 2.90 प्रति दशलक्ष ब्रिटिश थर्मल युनिटवरून $ 6.10 पर्यंत वाढल्या आहेत. त्यामुळे, एपीएम गॅसच्या किमतीत 110 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. सदयस्थितीत शहरांमध्ये सीएनजीची मागणी वेगाने वाढली असून सीएनजी नेटवर्क आणि नवीन भागात पुरवठा वाढला आहे. देशांतर्गत क्षेत्रांमधून वाटपाचा अभाव म्हणजे त्या ऑपरेटर्सना आयात केलेला नैसर्गिक वायू (एलएनजी) खरेदी करावा लागेल जो देशांतर्गत दरापेक्षा किमान सहापट जास्त आहे. परिणामी, एका वर्षात सीएनजीच्या किमती 60 टक्के किंवा 28 रुपये प्रति किलो आणि पीएनच्या किमतीत एक तृतीयांशपेक्षा जास्त वाढ झाली आहे. यामुळे संपूर्ण शहरातील गॅस वितरण क्षेत्राच्या आर्थिक व्यवहार्यतेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाल्याचे सूत्रांनी सांगितले. यामुळे नवीन शहरांमध्ये विस्तारासाठी 2 लाख कोटी रुपयांच्या गुंतवणुकीच्या योजनेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे.

कीती वाढणार ‘सीएनजी; च्या किमती ?

किमती 100-105 रुपयांनी वाढू शकतात. सूत्रांनी सांगितले की, जीएमध्ये आयात केलेल्या एनालगिनचा पुरवठा म्हणजे 100 ते 105 रुपये प्रति किलो दर असेल. त्या तुलनेत सीएनजीची किंमत दिल्लीत 71.61 रुपये प्रति किलो आणि मुंबईत 72 रुपये प्रति किलो आहे, जिथे जवळपास 70 टक्के मागणी घरगुती गॅसद्वारे भागवली जाते.

संबंधित बातम्या : 

jet fuel prices hike: विमान इंधनाच्या दरात वाढ; प्रवास महागण्याची शक्यता

Sri Lanka financial crisis : श्रीलंकेचा पाय आणखी खोलात; शेअर बाजार बंद ठेवण्याचा निर्णय