Heart Attack | 4 वर्षीय बालकाला आला ह्रदय विकाराचा झटका!, तुमच्या मुलांमध्ये अशी लक्षणे दिसली तर, वेळीच व्हा सावध!

4 वर्षीय बालकाला आला ह्रदय विकाराचा झटका!

Image Credit source: unisef

आजकाल हृदयाशी संबंधित समस्या सामान्य झाल्या आहेत. तरुण वयात हृदय विकाराचा झटका (Heart attack), पक्षाघात, हृदयक्रिया बंद पडणे आदी गंभीर हृदयविकारांना सामोरे जावे लागत आहे. नुकतेच अमेरिकेतील अशी एक घटना समोर आली आहे. त्यामुळे वैद्यकीय विश्वात पुन्हा एकदा खळबळ माजली आहे. काही वर्षांपूर्वी अमेरिकेतील मिशिगनमध्ये एका बाळाचा जन्म झाला. ज्याचे नाव मॅक्स वीगेल (Max Weigel) होते. त्या निरागस बाळाला जन्मापासूनच हृदयाशी संबंधित 2 अवघड समस्या होत्या. तो जन्माला आला तेव्हा तो अॅट्रियल सेप्टल डिफेक्ट अर्थात (एएसडी) सेाबत घेऊनच जन्माला आला होता. अॅट्रियल सेप्टल डिफेक्ट ( Atrial septal defect) मध्ये, हृदयाच्या वरच्या भागात एक छिद्र असते. यासोबतच त्याचे हृदयाचे डावे वेंट्रिक्युलर निकामी झाले होते, ज्याला लेफ्ट वेंट्रिक्युलर नॉन-कॉम्पॅक्शन कार्डिओमायोपॅथी असे म्हटले जाते.

जन्मजातच असतो हा विकार

वर्ष – 2019 मध्ये जेव्हा मॅक्सवर हृदय शस्त्रक्रिया करण्याचा निर्णय झाला तेव्हा तो फक्त 4 वर्षांचा होता. शस्त्रक्रियेनंतर त्याला घरी नेले असता तो असामान्य वागू लागला. परत त्याला रुग्णालयात आणण्यात आले, अशातच त्याला पक्षाघाताचा झटका आल्याने डॉक्टरही हबकले. स्ट्रोकनंतर त्याच्या अर्ध्या शरीराने काम करणे बंद केले होते. पण, आता तो सामान्य मुलांप्रमाणे आपले जीवन जगत असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
ही सर्व स्थिती अॅट्रियल सेप्टल डिफेक्ट्स (एएसडी) मुळे झाली होती. बाळाला जन्मजात हा विकार उद्भवतो. बर्‍याच लहान मुलांना हृदयाशी संबंधित समस्या असल्याचे आपण बघतो. ज्याचे वेळीच निदान झाल्यास योग्य उपचार होऊ शकतात.

एएसडी (एट्रियल सेप्टल दोष) म्हणजे काय ?

ह्रदय रोगाशी संबंधित मायोक्लिनिकच्या मते, हृदयामध्ये चार भाग आणि चार वाल्व असतात. जे एकमेकांशी जोडलेले असतात. एट्रियल सेप्टल डिफेक्ट्स (एएसडी) म्हणजे हृदयाच्या वरच्या भागाच्या भिंतीमध्ये छिद्र असणे असा त्याचा अर्थ लावला जातो. (उजवीकडे आणि डाव्या अट्रिया) मध्ये. सोप्या भाषेत सांगायचे झाल्यास, एट्रियल सेप्टल दोष ASD हा हृदयाशी संबंधित जन्मजात उदभवणारा दोष प्रकार आहे. ASD मध्ये, हृदयाच्या कक्षांच्या भिंतीमध्ये एक छिद्र आहे. या भिंतीला असलेल्या छिद्रामुळे दोन्ही भागांमध्ये रक्त मिसळू लागते. ही समस्या बाळाला जन्मापासूनच उद्भवते. तुलनेत लहान ASD दुर्मिळ आहेत आणि धोका निर्माण करत नाहीत. ही छिद्रे वयानुसार बंद होतात. मात्र, हृदयाला मोठे छिद्र पडल्याने हृदय आणि फुफ्फुसाचे नुकसान होते. अशा वेळेस ASD दुरुस्त करण्यासाठी शस्त्रक्रिया एकमेव पर्याय शिल्लक असतो.

ऍट्रियल सेप्टल डिफेक्टचे प्रकार

Secundum:– प्रकार हा ASD चा सर्वात सामान्य गणला गेलेला प्रकार आहे. असे छिद्र हृदयाच्या वरच्या चेंबर्स (Atrial septum) दरम्यान भिंतीच्या मध्यभागी स्थित असते. प्री-मम:- या प्रकारचा एएसडी ऍट्रियल सेप्टमच्या खालच्या भागात परिणाम करतो आणि जन्मजात असू शकतो.
सायनस व्हेनोसस:- हा एक दुर्मिळ प्रकारचा ASD आहे जो सहसा हृदयाच्या कक्षांना वेगळे करणाऱ्या भिंतीच्या वरच्या भागात उद्भवतो.
कोरोनरी सायनस:- एएसडीचा हा दुर्मिळ प्रकार गणला जातो, कोरोनरी सायनसमधील भिंतीमध्ये आढळतो.

एएसडी दोषांची लक्षणे अशी

ASD असलेल्या अनेक बाळांना सुरुवातीला लक्षणे जाणवत नाहीत. परंतु कालांतराने त्यांना खालील लक्षणे दिसू शकतात. मायोक्लिनिकच्या मते, तुमच्या मुलामध्ये खालीलपैकी कोणतीही लक्षणे आढळल्यास, ताबडतोब हदयाशी संबधीत डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

– धाप लागणे
– मंद किंवा जलद हृदय ताल
– खेळताना श्वास लागणे
– थकणे
– पाय किंवा ओटीपोटात सूज येणे
– हृदय गती जलद
– धडधडणारे हृदय

एएसडी दोषाची कारणे

ऍट्रियल सेप्टल दोषांची कारणे तज्ज्ञांकडून स्पष्टपणे मांडण्यात आलेली नाहीत. असे म्हटले जाते की, जेव्हा मूल गर्भाशयात असते आणि त्याचे हृदय विकसित होत असते, तेव्हा एएसडी ही हृदयाच्या संरचनेची समस्या उद्भवतांना आढळते. काही प्रकरणांमध्ये ही अनुवांशिक समस्या देखील असू शकते. याशिवाय काही वैद्यकीय परिस्थिती, अतिरीक्त औषधांचा वापर, जीवनशैली,नशा, धुम्रपान किंवा जास्त प्रमाणात मद्यपान यामुळेही ही स्थिती उद्भवू शकते.

एएसडी दोष असल्यास काय होते

जर एखाद्याच्या हृदयात मोठे छिद्र असेल तर ते धोकादायक असू शकते आणि नंतर या समस्या उद्भवू शकतात.

– उजव्या हृदयाची विफलता
– हृदयाची लय अयशस्वी
– स्ट्रोक(झटका)
– अनपेक्षीतपणे लवकर मृत्यू
– उच्च रक्तदाबाचा त्रास
– फुफ्फुसाचे नुकसान हेाणे इत्यादी