तू मरणार… असं डॉक्टर म्हणाले, पण AI ने जीव वाचवला

ही एका अशा व्यक्तीची कहाणी आहे ज्याच्या आयुष्याला गंभीर आजार होणार होता, पण आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सच्या (AI) मदतीने उपचार केल्याने त्याचा जीव वाचला. सुमारे वर्षभरापूर्वी अमेरिकेतील जोसेफ कोट्स यांची इतकी वाईट अवस्था झाली होती की, डॉक्टरांनी त्यांना एकच प्रश्न विचारला: त्यांना घरी मरायला आवडेल की रुग्णालयात? परंतु एका AI मॉडेलने थेरपी आणि औषधांचे एक सूत्र तयार केले, ज्याच्या वापराने कोट्सला नवीन जीवन मिळाले.

37 वर्षीय कोट्स वॉशिंग्टनमधील रेंटनमध्ये राहतात. काही महिन्यांपूर्वी ते जेमतेम भानावर आले होते. अनेक महिन्यांपासून ते HIV सिंड्रोम नावाच्या रक्ताच्या विकाराशी झुंज देत होते. या आजारामुळे त्यांचे हातपाय सुन्न झाले, हृदय विस्कळीत झाले आणि मूत्रपिंड जवळजवळ बंद झाले. दर काही दिवसांनी त्यांच्या पोटातून लिटर पाणी निघत असे. प्रकृती इतकी खालावली होती की, स्टेम सेल प्रत्यारोपणासारखे उपचारही अशक्य होते.

न्यूयॉर्क टाईम्सच्या रिपोर्टनुसार, कोट्स म्हणतात की, मी हार मानली होती. मला वाटले की, मृत्यू जवळ आला आहे, परंतु माझी मैत्रीण तारा थिओबाल्ड ने हार मानली नाही. तिने फिलाडेल्फियाचे डॉक्टर डेव्हिड फेगेनबॉम यांना ई-मेल पाठवला.

AI मॉडेलने शोधला फॉर्म्युला

एका दुर्मिळ आजाराच्या शिखरावर तारा ची भेट डॉ. फेजेनबॉम यांच्याशी झाली. दुसऱ्याच दिवशी डॉ. फेगेनबॉम यांनी उत्तर दिले. त्यांनी कोट्स यांना केमोथेरपी, इम्यूनोथेरपी आणि स्टिरॉइड्सचे अनोखे संयोजन वापरण्याचा सल्ला दिला. हे एक सूत्र होते जे यापूर्वी कधीही कोट्स रोगाच्या उपचारांसाठी वापरले गेले नव्हते. अवघ्या एका आठवड्यात कोट्सयांच्या प्रकृतीत सुधारणा होऊ लागली. चार महिन्यांनंतर ते स्टेम सेल प्रत्यारोपणासाठी तयार झाले आणि आता ते पूर्णपणे बरे होत आहेत. हा चमत्कारिक उपचार डॉक्टरांचा नव्हता, तर AI मॉडेलने शोधून काढला होता.

फॉर्म्युला कसा तयार झाला?

डॉ. फेजेनबॉम स्वत: कॅसलमॅन रोगाने (रोगप्रतिकारक शक्तीशी संबंधित एक दुर्मिळ विकार) ग्रस्त होते. सिरोलिमस नावाच्या जुन्या औषधाने त्यांनी आपले प्राण वाचवले. या अनुभवानंतरच त्यांनी एव्हरी क्योर नावाचा प्रकल्प सुरू केला, ज्यात AI च्या मदतीने 4,000 औषधे आणि 18,500 रोगांमधील संबंध शोधले जातात. ड्रग रिप्युरिंग नवीन नाही, परंतु AI ने ते अधिक वेगवान आणि अधिक प्रभावी केले आहे. या तंत्राने कोटचे औषध तयार करण्यात आले.

नवी उमेद निर्माण झाली

AI च्या या यशामुळे कोट्सचे प्राण तर वाचलेच, पण तंत्रज्ञान आणि विज्ञान मिळून आतापर्यंत उपचार करणे अशक्य मानल्या जाणाऱ्या आजारांवर उपचार शोधू शकतात हे सिद्ध झाले. हा आशेचा नवा किरण आहे, जो वैद्यकीय क्षेत्रात मोठे बदल घडवून आणू शकतो.